قوتابخانا ناڤشكێ مێژوویه‌كا دێرین هه‌یه ل ده‌ڤه‌رێ
ئه‌ڤرۆ ، سالار محه‌مه‌د دۆسكی:
قوتابخانا ناڤشكێ ل ده‌ڤه‌را دۆسكیا خودان مێژوویه‌كا سه‌ر بلند و سه‌رفه‌راز و گه‌له‌ك ژ به‌رهه‌مێ ڤێ قوتابخانێ نوكه ئه‌ندازیار و نوشدار و ره‌وشه‌نبیر و نڤیسكارن و خزمه‌تا خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ دكه‌ن.
ته‌حسین ناڤشكی، كورێ رویسسپیه‌كێ گوندێ ناڤشكێ بناڤێ(حه‌جی ئه‌بو زه‌ید ناڤشكی) چیرۆكا هه‌بوونا قوتابخانێ ل گوندێ ناڤشكێ ڤه‌دگێریت بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دبێژیت: گوندێ ناڤشكێ ئێك ژ گوندێن كه‌ڤن ل ده‌ڤه‌رێ كو قوتابخانێن ئاینی تێدا هه‌بووینه، ل ده‌ستپێكێ ل به‌ر ده‌ستێ مامۆستایێن ئاینی مه وانێن ئاینی دخواند وه‌ك فه‌قی فێری قورئانێ و فه‌رمودێن پێغه‌مبه‌ری دبووین، ل به‌ر ده‌ستێ مامۆستا (مه‌لا عصمه‌ت مه‌لا هاشم مه‌لا حسێن) وی ده‌می قوتابخانه ل ناڤشكێ نه‌بوو ل سه‌ر ده‌مێ شوره‌شێ دچووینه گوندێ(ئوزمانا ) مه دخواند و ئه‌ڤه ل سالا 1974 ێ بوو و ل ده‌مێ دانوستاندێن حوكمه‌تێ ل گه‌ل شوره‌شا كوردی كاودان باش بوون مه ب رۆژ ده‌وام دكر و ده‌مێ بوویه شه‌ر ئه‌م ب شه‌ڤ دچووین و دووڤ دا گۆت ب شه‌ڤ چێنا بیت ئه‌م ب رۆژ چووین و مه شكه‌فتا (لاندێ) ڤه ڤه دخاند سێ كیلومه‌تران دكه‌ڤیته رۆژئاڤا گوندێ (ئوزمانا) قوتابیێن ناڤشكێ نێزیكی 30 قوتابیان بتنێ كور بوون و پشتی كاودان ب زحمه‌ت كه‌فتین هه‌تا 10 قوتابیان بتنێ دهاتن پشتی زێده‌تر كاودانێن ئێمناهیێ تێكچووین زێده‌تر قوتابیان هێلان و نه‌شیان هاتن و چوونێ بكه‌ن و بتنێ ئه‌م شه‌ش قوتابی ماین، مامۆستایێن وانه دگۆتنه مه ل شكه‌فتێ( گولیزار و خوشابه و نه‌زیر، ئه‌لیزابێت) مه به‌رده‌وامی دا خواندنێ، بیرا مه دهێت ل شوره‌شێ مامۆستایێ مه (خوشابه) بوومه وانه دگۆتن و تڤنگا وی ل قورنه‌تا بنێ پولێ دا بوو و ئه‌و مامۆستا ژی رۆژانه وه‌ك مه ب پیان ژ گوندێ (گوند كوسه) دهاتنه ئوزمانا وانه گۆتنه مه وی ده‌می ئه‌م ل سه‌ر ته‌نكا دروینشتنیه خوارێ ، پشتی زێده‌تر كاودان ل ئوزمانا تێكچووین نه‌چاربووین مه ژی ده‌ست ژ خواندنێ به‌ردا و پشتی بورینا ساله‌كێ ئانكو شكه‌ستنا شوره‌شێ ل سالا 1975ێ ده‌مێ قوتابخانه هاتینه ڤه‌كرن هنده‌ك مامۆستا هاتن تاقیكرنه‌كا سڤك ب مه‌كر و ئه‌م ده‌ربازكرینه پولا دووێ ئه‌ڤه ل سالا 1975-1976 بوو و ئه‌و ژ مانگێشكێ هاتبوون و ناڤێ وی مامۆستا(یونان) بوو، هه‌ر ل ئوزمانا مامۆستا (فه‌یسه‌ل ئه‌مین ئوسمان) خه‌لكێ چه‌مچه‌مال بوو هاته قوتابخانێ و گه‌له‌كێ زیره‌ك بوو و قه‌ردارێ وی مه و كه‌سه‌كێ گه‌له‌ك خه‌مخور و شاره‌زا بوو د.شێوازێ وانه گۆتنێ دا و به‌رده‌اوم بووین ل سه‌ر خواندنێ و دووڤ دا چه‌ند مامۆستایێن دی ژی بوومه هاتن وه‌ك مامۆستا(محه‌مه‌د یه‌عقوب، عه‌ل حسێن، ئه‌حمه‌د ره‌حیم)
ته‌حسین ناڤشكی گۆتژی: وی ده‌می حوكمه‌تا عیراقێ بریار دا قوتابخانه ل هه‌می گوندان بهێنه‌ڤه‌كرن و بریار هات قوتابخانه‌ك بهێنه گوندێ مه لێ ب وی مه‌رجی ئێك خانیێ خوه بكه‌ته قوتابخانه وێ سالێ بابێ من گۆت بلا بهێنه مالامن دا چاڤێن زرۆكێن مه روون نبن و مه چار ژوور هه‌بن وی ده‌می ئه‌م 12 كه‌س بووین و بابێ من دو ژوور دانه قوتابخانێ و دو ژوور بوومه مان وی ده‌می كاودانێن مال تێكچوون لێ بابێ من به‌رژوه‌ندا گوندی زێده‌تر وه‌رگرت، ئێكه‌م مامۆستا هاتیه گوندێ ناڤشكێ وانه گۆتین مامۆستا(نایف عه‌لی حسێن) بوو نیڤ سال ما و رێكا نه‌خوش بوو و بابێ من ل هه‌سپی سیار دكر هه‌تا دگه‌هشته مانگێشكێ و جاره‌كێ د هه‌سپی دا كه‌فت و ده‌ستێ وی شكه‌ست وی مامۆستای خوه ڤه‌گوهاست و مامۆستایه‌كێ دی هات بناڤێ(جبرائیل سالح خدر) خه‌لكێ بامه‌رنێ بوو، قوتابی ل قوتابخانێ زێده‌بوون هه‌تا پولا دووێ ژی دخانیێ مه ڤه‌بوون و پشتی زێده‌بوونا قوتابیان قوتابخانه هاته ڤه‌گوهاستن بۆ مالا (براهیم عه‌بدوللا) یێ ناسیار ب (براهیمێ به‌گێ) كه‌سه‌كێ حافز بوو، زێده‌تر مامۆستا بوومه هاتن وه‌ك مامۆستان (براهیم ئه‌بو زێد، به‌شیر سالح بشار، باسم) قوتابخانه ل خانیێ (براهیمێ به‌گێ) ژ چه‌ندین ژوور پێك دهات و ئه‌ڤه به‌رده‌وام بوو هه‌تا سالا 1979 و دووڤ دا قوتابخانه‌كا كونكرتیی بوومه هاته ئاڤاكرن ل سالا 1980ل وی ده‌می سێ مامۆستایێن نوو بوومه هاتن دو ئافره‌ت بوون و ئێك زه‌لام بناڤێ مامۆستا (عه‌بدوستار محمود به‌رزنجی، ئاواز محه‌مه‌د سه‌عید، نورهان ئحسان) وانه دگۆتنه مه و ئه‌ڤان مامۆستا بو خانی بكرێ گرت بوو ل گوندی، دیسا مامۆستایه‌كێ دی بوومه هات بناڤێ (ره‌مه‌زان عومه‌ر حه‌كیم) گه‌له‌كێ زیره‌ك بوو و كه‌سه‌كێ خودان شیان بوو و دووڤ دا مامۆستایه‌كێ مه‌سیحی هات بناڤێ(نه‌جیب) ژ تلكپێ و مامۆستایه‌كێ دی بناڤێ (شاهین ) ژی بوومه هات و چه‌ندین مامۆستایێن دی ژی پشتی مه هاتن.
ناڤشكی زێده‌تر گۆت: ئاڤاهیێ قوتابخانا مه هه‌تا 1987 وانه تێدا هاتنه گۆتن و ل سالا 1988 ل هه‌وا ئه‌نفالان هاته هه‌رفاندن، به‌رهه‌مه‌كێ باش ژڤێ قوتابخانێ ده‌رچوون وه‌ك (ئه‌ندازیار، نوشدار، مامۆستا، فه‌رمانبه‌ر، ره‌وشه‌نبیر و نڤیسكار) وپشتی سه‌رهلدانێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ قوتابخانه‌كا كونكریتی یا یا نوو ل جهێ قوتابخانا كه‌ڤن ئاڤاكر و نوكه ژی قوتابی تێدا ده‌وامێ تێدا دكه‌ن و هه‌تا پولا نه‌هێ قوتابی تێدا دخوینن.
مامۆستاێ مه یێ وی سه‌ر ده‌می ( فه‌یسه‌ل ئه‌مین ئوسمان) بوو خه‌لكێ چه‌مچه‌مال بوو و ئه‌ڤه ل سالا 1976ێ بوویه و پێشتر ژی مه هنده‌ك مامۆستا هه‌بوون
