قوربانیێن هێرشێن ل سه‌ر په‌كه‌كێ

قوربانیێن هێرشێن ل سه‌ر په‌كه‌كێ

183

هه‌ر ده‌مێ توركیا ئۆپه‌راسیونێن له‌شكری ل دژی په‌كه‌كێ ده‌ستپێكربن، پانتایه‌كا مه‌زن یا میدیایێ بۆ پارت و ئالیێن باشوورێ كوردستانێ هاتیه‌ ته‌رخانكرن. ژ به‌ر كو پرانیا باره‌گایێن په‌كه‌كێ د ناڤ ئاخا باشوورێ كوردستانێ دا نه‌، سه‌ره‌رای وێ چه‌ندێ كو چیایێن گه‌له‌ك ئاسێ ل باكوورێ كوردستانێ ژی هه‌نه‌ و جه‌ماوه‌ره‌كێ مه‌زن ل ده‌ڤه‌رێن كوردی ل پشتا په‌كه‌كێ یه‌، لێ هه‌تا نوكه‌ ژی په‌كه‌كه‌ نه‌شیایه‌ یان نه‌ڤیایه‌ مفای ژ ڤێ چه‌ندێ ب بینیت و جه و باره‌گایێن خو ل وان ده‌ڤه‌ران ڤه‌كه‌ت.
ژبلی وێ یه‌كێ كو خه‌لكێ سڤیل یێ هه‌رێما كوردستانێ بوویه‌ قوربانی وان ئۆپه‌راسیونێن د ناڤ ئاخا باشوورێ كوردستانێ دا ل دژی په‌كه‌كێ دهێنه‌ ئه‌نجامدان هه‌ر ژ كوشتن و برینداركرنا وه‌لاتیان و هه‌تا دگه‌هیته‌ بێ به‌ش بوونا خه‌لكێ پتر ژ 400 گوندێن سنوری ژ مال و ملكێ خو یێ ده‌ڤه‌رێن سنوری و نه‌یێن سنوری هه‌ر ژ سالا 1992 وه‌ره‌. گه‌له‌ك جاران پارت و ئالیێن كاریگه‌رێن كوردستانێ ژی بووینه‌ قوربانی ڤان هێرشێن توركیا بۆ سه‌ر په‌كه‌كێ.

ل سالا 2007 ده‌مێ توركیا هێرشێن له‌شكری بۆ سه‌ر په‌كه‌كێ ل باشوورێ كوردستانێ ده‌ستپێكرین، وی ده‌می په‌یوه‌ندیێن حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راستتر بێژین په‌وه‌ندیێن پارتی دیموكراتی كوردستان ل گه‌ل توركیا گه‌له‌ك د ئالۆز بوون، به‌رامبه‌ر وێ چه‌ندێ په‌یوه‌ندیێن مام جه‌لال وه‌ك سه‌رۆك كۆمارێ عیراقێ و سكرتێرێ گشتیێ ئێكه‌تی نیشتیمانی كوردستان ل گه‌ل حكوومه‌تا ئه‌نقه‌ره‌ بهێز بوون.
ل وی ده‌می جه‌ماوه‌رێ پارتی خونیشادانێن مه‌زن ل دهۆك، هه‌ولێر و كه‌ركووكێ و پرانیا قه‌زا و ناحیێن سنورێ ده‌ستهه‌لاتا پارتی كرن و بارزانی د چه‌ندین هه‌لكه‌فتان دا دیار كر كو ئه‌گه‌ر سه‌ربازێن توركیا برێكا زه‌مینی ده‌رباسی هه‌رێمێ بن دێ ل سه‌ر لاشێ وی را هێن، هه‌روه‌سا ده‌مێ سه‌ربازێن تورك ل هه‌ر دو سه‌ربازگه‌هێن ئامێدیێ و بامه‌رنێ بزاڤ كرین لڤینان بكه‌ن و ژ ئالیێ بامه‌رنێ و ئامێدیێ ڤه‌ به‌ر ب ده‌ڤه‌رێن سنوری بچن بۆ پشته‌ڤانیا وێ هێزا له‌شكری یا توركی یا كو ب رێیا سنورێ توركیا ده‌رباسی چیایێ مه‌تینان ل زاپێ و چه‌ند ده‌ڤه‌رێن دی بووی، جه‌ماوه‌رێ پارتی ل سنورێ لقا 18 ل ئامێدیێ و بامه‌رنێ رێ ل له‌شكرێ توركی گرت و نه‌هێلا ل وان سه‌ربازگه‌هان ب ده‌ركه‌ڤیت. هه‌ر ئه‌ڤه‌ بۆ ئه‌گه‌ر كو گرۆپێ (ئاوازێن چیا) یێ سه‌ر ب په‌كه‌كێ ڤه‌ د سترانا خو یا ب ناڤێ داستانا زاپێ دا د گۆت “ئامێدیێ بوویه‌ مه‌تال، بامه‌رنێ بوویه‌ مه‌تال. ” به‌رامبه‌ر ڤی هه‌لویستێ پارتی، ئێكه‌تیا نیشتیمانیا كوردستانێ بێده‌نگی هه‌لبژارت بوو.
په‌كه‌كه‌ ئێك ژ وان هێزایه‌ یێن كو باوه‌ری ب تیورا پیلانگێریێ هه‌ی و بۆ هه‌ر هێرشه‌كا ل سه‌ر وان دهێته‌ كرن بزاڤێ دكه‌ن ئالیه‌كێ دی یێ كوردی گونه‌هبار بكه‌ن. ل سالا 2007 په‌كه‌كێ هه‌وه‌كا پرۆپاگندێ ل دژی ئێكه‌تیێ ده‌ستپێكر كو تاله‌بانی و ئێكه‌تی گه‌له‌ك بێزار كرن. هه‌تا گه‌هشته‌ وی راده‌ی ئێك ژ كادرێن (رۆژ تیڤی) تێله‌ڤزیونا په‌كه‌كێ یا كو ل ئه‌ورۆپا په‌خشێ خو دكر ل بن ناڤه‌كێ خوازراو گۆتاره‌ك ل رۆژناما (الحیاه‌) یا له‌نده‌نی به‌لاڤكر تێدا نڤیسی بوو “جه و باره‌گایێن په‌كه‌كێ یێن ژلایێ توركیا ڤه‌ دهێته‌ توپبارانكرن ژلایێ حزبا تاله‌بانی ڤه‌ بۆ فرۆكێن توركیا دهێنه‌ ده‌ستنیشانكرن. ” ئه‌ڤان گۆتنان مام جه‌لال تاله‌بانی نه‌چار كر كو به‌یاننامه‌یه‌كا فه‌رمی ده‌ربێخیت و وان گۆتنان ره‌ت بكه‌ت. حه‌فت سالان پشتی وی گۆتارا رۆژناما (الحیاه‌) یا له‌نده‌نی وێ كادرێ رۆژ تیڤی كو رۆژنامه‌نڤیسه‌كێ به‌رنیاسه‌ ل سه‌ر ئاستێ رۆژاڤایێ كوردستانێ دانپێدانكر كو چو به‌هانه‌ بۆ وان تومه‌تێن په‌كه‌كێ یێن وی به‌حسكرین نه‌بوون، به‌لكو بتنێ هه‌وا پرۆپاگندێ بوو.
د هێرشا ڤێ جارێ یا فرۆكێن توركیا دا بۆ سه‌ر باره‌گایێن په‌كه‌كێ هه‌لویست به‌رۆڤاژی یه‌، په‌یوه‌ندیێن پارتی دیموكراتی كوردستان ل گه‌ل توركیا د ئاسته‌كێ گه‌له‌ك باش دانه‌، به‌رامبه‌ر وێ چه‌ندێ ئێكه‌تی هنده‌كێ یا ژ توركیا دووره‌، لێ یا سه‌رانجراكێش گه‌له‌ك كادر و ده‌زگه‌یێن ئێكه‌تیێ ژی ئه‌ڤرۆ بووینه‌ پشكه‌ك ژ وێ پرۆپاگندا په‌كه‌كێ ل دژی پارتی و سه‌رۆكێ هه‌رێمێ ده‌ستپێكری. ئێكه‌تی ژی باش د پرۆپاگندێن په‌كه‌كێ دگه‌هیت و ره‌نگه‌ گه‌له‌ك ژ كادر و سه‌ركردێن ئێكه‌تیێ پرۆپاگندێن په‌كه‌كێ یێن ل دژی وان ل سالا 2007 ژبیر نه‌كر بن، لێ ئه‌و ژی وان پرۆپاگندان وه‌كو فشاره‌كێ به‌رامبه‌ر پارتی ب كار دئینن.
ره‌نگه‌ ئه‌ڤ هه‌وا پرۆپاگندا په‌كه‌كێ ل دژی پارتی یا به‌رده‌وام بیت و پارتی تا راده‌یه‌كێ قوربانیێ بده‌ت، لێ دیسان ژی قوربانیێن هه‌ره‌ سه‌ره‌كی خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێن سنوری یێن باشوورێ كوردستانێ نه‌، ژ به‌ر كو هیڤیێن ژ ئه‌نجامێ پرۆسه‌یا چاره‌سه‌ریا ئاشتیانه‌ بۆ خه‌كێ ده‌ڤه‌رێن سنوری دروست بووی كو ڤه‌گه‌رنه‌ ده‌ڤه‌رێن خو پشتی ڤان هێرشان ژ ناڤ چوونه‌ ڤه‌.
ب توپبارانا فرۆكێن توركیا په‌كه‌كه‌ ژ ناڤ ناچیت و به‌رامبه‌ر وێ چه‌ندێ په‌كه‌كه‌ و قه‌ندیل ژی نه‌شێن برێیا چه‌كی مافێن كوردان بده‌ستڤه‌ بینیت، له‌وما باشتره‌ ئوجه‌لان و هه‌ده‌په‌ رۆلێ خو د چاره‌یا پرسا كوردی دا ل توركیا ب بینن، ب تایبه‌تی ژی پشتی كو هه‌ده‌په‌ شیای رێژا 10% ده‌رباز بكه‌ت و ببیته‌ پشكه‌ك ژ ده‌ستهه‌لاتا ته‌شریعی یا توركیا. هه‌كه‌ قه‌ندیل یا ئاماده‌ نه‌بیت ل گه‌ل ئوجه‌لان و هه‌ده‌پێ به‌رده‌وامیێ بده‌ته‌ پرۆسه‌یا ئاشتیێ، فه‌ره‌ شه‌رێ خو ببه‌ته‌ د ناڤ باژێرێن توركیا دا كو ب ڤێ رێكێ دێ شێت كاریگه‌ریه‌كا راسته‌قینه‌ دروست كه‌ت و توركیا نه‌چاری دانوستاندنان كه‌ت و ل وی ده‌می ل سه‌ر ئاستێ هه‌ر چوار پارچێن كوردستانێ ژی دێ پتر شێت پشته‌ڤانیا جه‌كاوه‌ری بده‌ستڤه‌ ئینیت.

کۆمێنتا تە