قوماركرن ب پیرۆزیان و دیفاكتۆیه‌كێ دی!
ته‌حسین ناڤشكی
هه‌ر ته‌ڤگه‌ره‌كا سیاسی ل سه‌رانسه‌ری زه‌مینێ، ل دووڤ رێبازا هزرڤان و سیاسه‌تڤانێ ئیتالی ((نیكۆلا میكیاڤیللی)) گورگ و رویڤی نه‌بت، گه‌له‌كا ب زه‌حمه‌ته ئه‌و حزب بكارت وه‌ك پێدڤی خوه راگرت و ببته حزبه‌كا ناڤدار د چارچۆڤه‌یێ وه‌لاتێ خوه دا ب تایبه‌تی و جیهانی دا ب گشتی. دێ بینین ژبلی وان كێموكاسی و ره‌خنه‌یێن هه‌ر وه‌لاتیه‌ك ب دیتنا خوه ل سه‌ر هه‌ر پارته‌كا سیاسی وێنه‌دكه‌ت، حزبێن جیهانا رۆژهه‌لاتا ناڤین، وه‌ك حزبێن خوه‌دی كولتۆره‌ك دینی، میتۆلۆجی، ئه‌شیره‌تگه‌ری و كه‌سپه‌رێسی چو جاران به‌رژه‌وه‌ندیا پارتا خوه ناده‌نه ب به‌رژه‌وه‌ندیێن خه‌لكی و هه‌تا ئارمانجا مه‌زنا وێ ئاخا بۆ رزگاركرنا وێ ژی دكه‌ت. ئه‌زموونێن حزبێن كوردستانێ وه‌ك نموونه، د سه‌د سالێن ده‌ربازبوویین دا ئه‌ڤه سه‌لماندیه كو پاراستنا هه‌یكه‌لێ حزبێ به‌ری هه‌ر تشته‌كی دهێت. ئه‌ڤه ژبلی كو ئه‌م ل به‌ر خوه به‌رزه‌كه‌ین و خوه بخاپینین، وه‌ك دی پشتراستبن هه‌ر حزبه‌كا كوردی پێنگاڤه‌كێ به‌اڤێژت، چ خه‌له‌ت چو دروست هه‌كه ل پێشیێ د به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌دیێ وێ حزبێ دا نه‌بت. واته ل ده‌ڤ وان زۆر نۆرماله كێشه‌یه‌كا چاره‌نڤیسساز ب سه‌دان سالان خه‌بات ب ناڤێ وێ كری وه‌ك قومارێ لێبدن، تنێ حزبێ ژ ده‌ست نه‌ده‌ن. ل هه‌ر چار پارچه‌یێن كوردستانا داگیركری ئه‌ڤ پرۆسێسه به‌رده‌وامه و چو نیشانێن گوهۆڕینێ ژی ل ئاسۆیه‌كا نێزیك د دیار نینن.
مه دیت به‌ری چار هه‌یڤان، چاوا هنده‌ك حزبێن هه‌رێما كوردستانێ پێخه‌مه‌ت به‌رده‌وامیا مانا خوه ل سه‌ر كورسیێ قومار ب 26 سالێن ده‌ستكه‌ڤتیێن ڤێ پارچه‌یا كوردستانێ كر و پێخه‌مه‌ت گه‌هشتنا ئارمانجێن خوه یێن به‌رته‌نگ، سه‌لیقه‌یا ده‌وله‌تێ و سه‌ربه‌خوه‌یا كوردستانێ لێدا و خه‌لكه‌كی هه‌ر زوو گه‌نده‌لی، دزی، نه‌دادپه‌روه‌ری، شه‌ڕین براكوژیێ، خیانه‌تكاری و كێرنه‌هاتنا وان بۆ حوكمرانیێ ژبیركر و ل دووڤ بزق و ئاوازێن ده‌وله‌تبوونێ چوون، دووماهیێ ئه‌نجام ده‌ركه‌تن كامباختر ژ شه‌كستێن 1975 و 1988 و شه‌رێ براكوژیێ ل سالێن نۆتان و شكه‌ستنا همبه‌ر داعشێ 2014 و 16ی ئۆكتۆبه‌را 2017 ژی ل كولتۆرێ زنجیرا شكه‌ستێێن خوه زێده‌كر، هه‌می پێخه‌مه‌ت پاراستنا كیانێن حزبێن كلاسیك و تنێ به‌رژه‌وه‌ندیا خوه دپارێزن، ملله‌ت تووشی مه‌زنترین ده‌رده‌سه‌ری كر.
ژ سه‌روبه‌رێ ده‌ستپێكی یێ ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنێن ئیراقێ دیاردبت كو وه‌سا ل به‌ره پشتی دو هه‌یڤ و نیڤه‌كێن دی به‌ێن كرن. ڤێ جارێ ژی حزبێن هه‌رێما كوردستانێ ل دووڤ ئه‌قلیه‌تا پرانیا خه‌لكێ خوه كو خوه‌دی ئه‌قلێن ئه‌شیرێ، مالباتێ دینینه نوونه‌رێن خوه ده‌ستنیشانكرینه، ژ به‌ر كو ڤان حزبان د درێژیا سالێن بۆه‌رین دا به‌رهه‌مێ ڤێ ناوچه‌گه‌ریێ و ئه‌شیرێ و دینێ ب ده‌ستڤه‌هینایه و وه‌سا دبینن كو ڤێ جارێ ژی ب هه‌مان ره‌فتارێ دێ مانا خوه ل سه‌ر كورسیكا رزاندی مسۆگه‌ر كه‌ن.
ره‌نگه ڤێ جارێ دیتنا ئه‌و حزبێن هۆسا ره‌وشێ دبینن د گومانێ دابت، ژ به‌ر كو هنده‌ك گوهۆڕینێن به‌رچاڤ د كێشه‌یێ دا ل سه‌ر ئاخا ژیواری ڤێ جارێ په‌یدا بووینه، جارێن دی هه‌كه هه‌بن ژی ب رێژه‌یا نها نه‌بووینه. كه‌واته هه‌كه هات و هه‌لبژارتن پاقژ و بێی سه‌خته‌كاری هاتنه ئه‌نجامدان هنده‌ك ژ وان حزبان ڤێ جارێ ژی ده‌ركه‌ڤن، لێ ب وی ره‌نگێ جاران نابت كو كۆنترۆله‌كا نیمچه گشتی ل سه‌ر كورسیێن په‌رله‌مانێن هه‌رێمێ و ئیراقێ دكرن. ئه‌ڤه ژی به‌هرا پتر بۆ وان گوهۆرێنین پشتی هاتنا داعشێ ل 2014 بۆ ناڤ ئاخا هه‌رێما كوردستانێ دزڤڕت كو پێشمه‌رگه به‌ره‌ڤاژی دیتنا خه‌لكه‌كی نه‌شیا رۆژه‌كێ ژی خوه ل به‌ر دڕونده‌یا تیرۆرستان راگرت، هه‌كه ب پالپشتیا ده‌وله‌تێن هه‌ڤپه‌یمانان نه‌بایه. ئه‌و ئاخا پشتی د هه‌وارهاتنا هه‌ڤپه‌یمانان ب سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكایێ ب ناڤێ ده‌ڤه‌رێن ناكۆكی ل سه‌ر 140 نه‌شیان پشتی هینگێ راگرن و ب چه‌ند ده‌مژمێره‌كان ب ده‌ست (حه‌شدا شه‌عبی) ڤه به‌ردا؛ ئه‌ڤه ژبلی دو ئیداره‌یێ، نه‌دانا مۆچه‌یێن پێشمه‌رگه، ده‌زگه‌هێن ئه‌وله‌كاریێ، فه‌رمانبه‌ران و تێكچوونا ژیارا خه‌لكێ كوردستانێ ب ته‌ڤایی، به‌ربه‌لاڤبوونا بێكاریێ، دزیێ، گه‌نده‌لیێ و ژ كاركه‌ڤتنا سازیێن حوكمه‌تێ … هتد. ئه‌ڤه هه‌می ئه‌گه‌رن كو پتریا گه‌نج و خوینگه‌رمان ب گشتی و دانعه‌مر و ماف لێخواریان ب تایبه‌تی ده‌نگێ خوه نه‌ده‌نه حزبێن خودان دیرۆك ل هه‌رێما كوردستانێ، تایبه‌ت حزبێن ده‌ستهه‌لاتێ. پرسیارا گه‌وهه‌ری ئه‌وه: ئه‌رێ هه‌كه هات و ئه‌و حزبێن شكه‌ستن د حوكمرانیا 27 سالێن خه‌باتێ دا خواری وه‌ك جاران ده‌رنه‌كه‌ڤتن و هنده‌كێن دی ده‌ركه‌ڤتن، دێ دیفاكتۆیی قه‌بوول كه‌ن و وه‌سا ساناهی كورسیێ راده‌ستی حزبێن دی یێن مه‌ده‌نی و نه‌چه‌كدار كه‌ن و رێزێ ل پره‌نسیپێن ده‌مۆكراسیا ئه‌ڤه پتر ژ 26 سالانه درووشمێ وێ بلندكری و رێژه‌یه‌كا كێم ژێ پراكتیزه كری گرن؟.
