قووناغێن پێگهههشتنا تاكی ل ناڤ جڤاكی
سالح حهكیم
خۆیایه ههر تاكهكێ جڤاكی گههشتبیت تهمهنهكێ گۆنجایی و پێگهههشتی، پێنهڤێت رابووریهك ل پاش خوه هێلایه، ئهڤجار چو كهس نینه ب درێژاهیا پرۆسا ژیانا خوه، تووشی چو شاشیان نه بوویین، یان چو باشی ژی تێدا نهكربن، چونكی رابڕدوویێ ههر مرۆڤهكێ ئهرێنی نهرێنی تێدا ههنه، ئانكو مفا و زیان ههردو د دهمێن خوهدا هاتینه ئهنجامدان، تایبهتی ئهگهر ژیێ مرۆڤێ گههشتبیت قووناغا بلندا ناڤسالڤهچوونێ، هینگێ دێ مرۆڤ باشتر ههست ب رابڕدوویێ خوه كهت و خوه تێدا نیاسیت، تشتێن باش و خراب تێدا شرۆڤهكهت، لێ چو كهس نینه مفایی ژ سهربووڕا ئهزموونا ژیێ خوه نه دیتبن، بهرێخوهدانا مرۆڤی بۆ پێشخستنا وی تشتێ داخوازكری، میینا بهگرهوهندهكی د ناخێ ههر مرۆڤهكی دا خوه د ڤهژینیت و گهشێ دكهت، هنده جاران هنده ههلویستێن بهرتهنگ و بهفرهـ ژ ئهزموونێن برێڤهبرنا ژیانا تهمهنهكێ درێژ دروست دبن.
ئانكو باشی و خرابی دهر دكهڤن هۆلێ، لێ جارنا بێ ههبوونا ئیرادهیا مرۆڤی ئهڤچهنده رووددهن، لهو دێ بینی گهلهك جاران دێ تووشی ههلویستهكێ بهرتهنگ و نهچاڤهرێكری بی، بێ كو هزر بۆ كارڤهدانێن وان هاتبیتهكرن، بۆ ههر كهسهكی تشتكێ رهها و باوهرپێكریه، خرابی نابیته باشی، دزی نابیته چاكی، خوه چهكداركرن ب درهێ نه ژ سالۆخهتێن مرۆڤێن باشن، ئهڤه ژ لایێ نهرینیڤه، یان رهنگه هنده جاران شهرم ژ رابووڕیێ خوه ژی بكهت، بێگۆمان مرۆڤ یێ گههشتیه ئهنجامهكێ كو باوهری بۆ خوه یا دروستكری. لێ كهنگی دێ رابووریێ ته بیته پرهك، كو بشێی سهرا دهربازببی، دهمێ مرۆڤ دكهڤیته د گومانهكا مژهوی دا، هینگێ دێ ههست ب درێژاهیا ئهزموونا ژییێ خوه كهت، ئهگهر ژ لایێ نهرێنی ڤه تهماشه بكهین كارتێكرنێن وێ بزانین كهنگی نهباشه مرۆڤ هزر د رابووریێ خوهدا بكهت? چونكی كاریگهریا ڕاستا خوه دل دهروون مهژیێ مرۆڤی دكهت.
سهر ههبوونا مرۆڤی زالدبیت، دهمێ تو تشتێ تال و نه خوازیار بیر دئینی، یان وێ برینێ نوو دكهیهڤه، بهردهوامی پێ بدهیی، بۆ نموونه كارهساتهك یان ههر بۆیهرهك دهمێ د بوورینا ژیێ تهدا دروست دبیت. ههرسال ل وی دهمی وێ رۆژێ نووبكهیهڤه، پێنهڤێت دێ كارتێكرن سهر ههبوونا مرۆڤی ههبیت، زۆربهیا ههره زوریا تاكێن نها د ناڤ هزرێن مژهوێ دژین، پێگههێ خوه سهر دنژنن، لێ گهلهك جاران دێ بینی هندهكا ژیێ خوه بخوهشی دهربازكرینه، لهو دهمێ دگههێن ژییهكێ ناڤسالڤهچوونێ زوو چاڤێن وی ڕۆندكان دبارینن. چونكی بیر ل خوهشیا ژیانا خوهیا چووی دكهت، پرانیا پسپۆرێن د ڤی واری دا شارهزا وهسانێ خۆیاكریه ئهو كهسێن بشێن رابووریێ خوه ژبیربكهن، باشتر دشێن داهینان د داهاتوویێ خوهدا بكهن.
ههروهسا ئاماژه پێدایه خۆشیا مرۆڤی ل گهل ژیێ مرۆڤی دهربازكری ئاڤادبیت، بۆچی هندهك خوهزیا ب ژیێ زارۆكینیێ ڕادهێلن، دبێژن ئهودهمه چوو بهپرسیاری د ستویێ مرۆڤی دا نینه، یان ههلگرێن خهما چو كهسێ نهبووین، لێ ڕهنگه ئهڤ جۆره هزركرن ژی كارتێكرنێ ل هزر و شیانێن مرۆڤی بكهت.