كارتێكرنێن ب كارئینانا ڤه‌خوارنێن هێزبه‌خش لسه‌ر كاركرنا مێلاكێ
د. کاژین حەسەن
ئەڤ نڤیسینە دەرئەنجامێ ڤەکۆلینەکێ یە لسەر هەلسەنگاندنا کارتێکرنێن ڤەخوارنێن هێزێ لسەر ماموستا و فەرمانبەرێن زانکۆیا جیهان ل دهۆکێ، کو د ڤەکۆلینێ دا دیاردبیت کو پێكهاتێن سه‌ره‌كى یێن ڤه‌خوارنێن هێزبه‌خش (كافایین، دگه‌ل ڤیتامینێن تاورین، گوارنا، و ڤیتامین، كارتێكرنه‌كا مه‌زن هه‌یه ل سه‌ر پتریا پرۆسه و چالاكیێن فیزیۆلۆژى و رۆلێ خوارنێ ده‌مێ دهێته گۆهرین بۆ هێزێ.
ئه‌نجامێن ڤێ ڤه‌كۆلینێ دیاردكه‌ن، كو هه‌ر چه‌نده چ گۆهرینێن وه‌سا نه‌بوون د ناڤبه‌را ره‌گه‌زاندا، به‌لێ ڤه‌خوارنێن هێزبه‌خش فشارا خوینێ ب شێوه‌یه‌كێ به‌رچاڤ بلند دكه‌ن، و دبیته ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا گۆهورینێن دیار د ئاستێن ئه‌نزیمێن مێلاكێ دا (ALT وAST) كو ده‌رئه‌نجامێن نه‌رێنى لسه‌ر ئه‌رك و كارێن مێلاكێ دكه‌ت، به‌لگه‌یه‌كا دى د ڤه‌كۆلینێ دا هاته دیاركرن، زانیاریه‌كا دى دشێت كار لسه‌ر پرۆسا مێتابۆلیزم بكه‌ت (مێتابۆلیزم، ئانكو کارلێکا کیمیاییە کو د خانێن له‌شى دا روى دده‌ن و تێدا خوارن دهێته گۆهرین بۆ هێزێ (ووزێ) بۆ ئەنجامدانا لڤینان) ژ ده‌رئه‌نجامێ په‌یوه‌ندیا ڤه‌خوارنێن هێزبه‌خش بلندبوونا ڤیتامین B په‌یدادبیت. ئه‌ڤ ده‌رئه‌نجامه وێ چه‌ندێ د سه‌لمینن، كو پێدڤیه و گرنگه هشیارى بكارئینانا ڤه‌خوارنێن هێزبه‌خش بین، بتایبه‌ت ژلایێ وان كه‌سێن دێ تووشى كێشێن مێلاك و دل و بۆریێن خوینێ بن.
