كاریگەرییا گرۆپێن ڕەوشەنبیری ل سەر جڤاكێ
د. عارف حیتۆ
گرۆپێن ڕەوشەنبیری، یان هەمی گرۆپ ب شێوەیەكێ گشتی كۆمەكا مرۆڤانە هەڤ دگرن و ب هەڤڕا كار دكەن ژ پێخەمەت بەرژەوەندەكا گشتییا هەموو ل سەر پێك دهێن، ئو چونكو ئەندامێن گرۆپی ژ جڤاكەكا دیاركری هاتینە، لەوا هەر ئەنجام و ڤەڕێژەكا ژ گرۆپی دەردكەڤیت، ب شێوەیەكێ ڕاستەوخۆ یان نەڕاستەوخۆ كار دكەتە سەر وەرار و پێڤاژۆیا جڤاكێ د جۆرێ تایبەتمەندییا گرۆپی دا. لێ گرۆپێن ڕەوشەنبیری كاریگەرییەكا مەزنتر ل سەر جڤاكێ دكەن، چونكو بیاڤەكێ بەرفرەهترێ ژیانا خەلكێ جڤاكی ب خوەڤە دگرن، هەر ژ ڕەفتار و هەڤبەندیێن بەرهەمهێنانێ و شێوازێن سەرەدەریكرنێ و ڤەڕێژێن هزركرنێ؛ بگرە تا دگەهیتە ئیرادە و پیرۆزی و بیروباوەر و كەلتۆرێ جڤاكێ. كا چاوا توخمێن مینا (هەڤگرتن و هەماهەنگییا د ناڤبەرا ئەندامان دا، هەڤپشككرنا پێزانین و ئەنجامدانا ئەركان، گوهلێڕاگرتنا كاریگەر، ئازادییا دەربڕینا هەر ئەندامەكی، كاركرنا هەموویان ژبۆ ئارمانجەكا هەڤپشك، هاندانا ئەندامان بەر ب تێهزرین و هەلسەنگاندن و داهێنانێن پتر، وەكهەڤییا دەرفەتان و مونافەسەیا دادپەروەرانەیا د ناڤبەرا ئەندامان دا، ئەرك و ڕۆڵێن دیاركری و شەهنازیكرن ب ئەندامەتییا گرۆپێ…)، ئێكگرتنەكا موكم د ناڤ گرۆپی دا پەیدا دكەت و هەڤگیانییەكێ دئێختە د ناڤ كۆمەكا لەشێن كەسایەتی جوداجودا دا، هەروەسا ب هەمان تەرزی ل سەر جڤاكی ژی ڕەنگڤەددەت، ئانكو دبیتە پێرینەیەك كو جڤاكەكا هەڤگرتی و پێكڤە گرێدایی ژێ پەیدا ببیت. فاكتەرێ سەرەكیێ ل پشت ڤێ چەندێ ژی هەستكرن ب گرنگییا وان ئارمانجانە كو فەرە ژبۆ خۆشگوزەرانییا ژیانێ بهێنە بجهئینان.
پێكهاتە و ناڤەرۆكا هەر گرۆپ یان جڤاكەكا هەڤگرتی ڤان بیاڤێن گرنگ ب خوەڤە دگریت:
١- پەیوەندیكرن و سەرەدەرییا ل گەل یێ دی ژبۆ ئاڤاكرنا هندەك هەڤبەندیێن جڤاكی یێن ئێك ئارمانج و هەڤبەرژەوەند.
٢- كەسێن گرۆپی ب هندەك پیڤەرێن وەكهەڤیێ و بهایێن گشتی یێن قەبوولكری ڤە هەڤبەندن و پێكڤە دگرێداینە.
٣- پشتبەستنێ ب هەڤ دكەن و پێزانینان ل هەڤ دگوهۆڕن و هەمی ب هەڤڕا بەر ب ئارمانجەكا گشتی و گەلەنپەر كار دكەن، ئانكو رێبەرییا پلانەكا جڤاكی دكەن.
٤- هەمی جوداهیێن كەسۆكی د ناڤ گیانێ كۆمێ دا دبوهۆژن و كەڤاڵەكێ فڕەڕەنگێ پەروازەكری ب بەرژەوەندەكا گشتییا بلندتر ژ بەرژەوەندیا كەسان پێك دئینن.
٥. هەبوونا شیانێن چارەسەركرنا ئاریشە و هەڤڕكییان، ئەڤە ژی ساخلەمییەكا دەروونییا باش ب هەر ئەندامەكێ گرۆپێ دبەخشیت.
كەسایەتییا هەر كەسەكێ ئەندام د گرۆپی دا، ب شێوەیەكێ ئەرێنی دهێتە ئاڤاكرن و دبیتە لبنەیەك ژبۆ نووژەنكرن و ئاڤاكرنا جڤاكەكێ ساخلەم. گرۆپێن ڕەوشەنبیری پێنج نیشاندەرێن سەرەكی هەنە كو ب شێوەیەكێ ڕاستەوخۆ ب پێشكەفتنا جڤاكێ ڤە هەڤبەندن:
١- ژێیاتی: ژێیاتی مرۆڤی ژبۆ گرۆپەكێ ڕەوشەنبیری- كەلتۆری ژێیاتییا وی ژبۆ تێگەه و بیروباوەرێن جڤاكێ و وەلاتی ژی خورتتر لێ دكەت.
٢- بهاداری: بهایێ ئەندامان ب بهایێ گشتیێ گرۆپی ڤە گرێدایە، هەكو مرۆڤی بهایەكێ دیاركری هەبیت، ئەو بهایە دێ بۆ جڤاكی بیت ژی، ئانكو مرۆڤێن بهادار جڤاكێ خوە ژی بهادار دكەن.
٣- وەكهەڤییا مافان و توخیب: هەمی ئەندام د ئەرك و مافان دا وەكهەڤن، ئو هەر ئێك توخیبێ چالاكی و دیتنێن خوە دزانیت. ئەڤ نیشادەرە دبیتە پالدەرەك دادپەروەری و پاراستنا مافان ببیتە تێگەهەكێ گشتیێ جڤاكێ كو هەموو خەلك ب شێوەیەكێ هەچكۆهەیی مومارەسە بكەن.
٤- پشكداریكرن: پشكداریكرنا د ئەرك و مافان دا، د بڕیاردانێ دا، د چارەسەركرنا كێشە و هەڤڕكییان دا، جڤاكی بەر ب هەڤپشكی و دیموكراسیێڤە دبەت.
٥- قەبوولكرن: قەبوولكرنا یێ دی ب هەمی هزر و دیتنێن جوداڤە، بیاڤەكێ جوان و ب پیت ژبۆ پێكڤە ژیانێ و هەڤ قەبوولكرنێ درەخسینیت.
ئەڤ هەر پێنج نیشادەرێن گرۆپێن ڕەوشەنبیری، كاریگەرییەكا ئەرێنییا ڕاستەوخۆ دكەنە سەر جڤاكێ كو بەر ب هەڤگرتنێ و پێكڤە ژیانێڤە بچیت. مەنهەج و پەیرەوێن گەهشتنا ڤێ ئارمانجا كو هەموو جڤاكێن دونیایێ خەباتێ بۆ دكەن، ئەڤێن ل خوارێنە:
١- دانوستاندن: شەنگستەیێ هەر د ئێكگەهشتنەكا ئەرێنی دا دانوستاندنێن پشتبەستینە ب ڕێزگرتنا هزرێن بەرانبەر و هەڤقەبوولكرنێ.
٢- مێدیا: مێدیا ناڤگینەكا گەلەك گرنگە ژبۆ خورتكرنا د ئێكگەهشتنێ و هاندانا دانوستاندنێن د ناڤبەرا گرۆپێن هەمەجۆر دا.
٣- جڤاك: ناڤگینەكا گرنگە ژبۆ بەرچاڤكرنا دەرفەتێن كارلێككرنێ و ئاڤاكرنا هەڤبەندێن هەمەجۆر د ناڤبەرا ڕڤێشت و دین و نەتەوە و پاشخانێن كولتۆری یێن هەمەجۆردا.
هەكو ئەم بەحسی پاشخانە و دین و باوەری یێن هەمەجۆر دكەین، دبیت ئەڤ جوداهییە ببنە ئەگەرێ هەڤڕكی و خوە ڤەدەریێ، لێ ڕۆڵێ گرۆپێن ڕەوشەنبیری د ڤی بیاڤی دا كاریگەرییەكا مەزن هەیە كو باشی یێن هەمەجۆریێ بەرچاڤ بكەت و بكەتە پێرینەیەك ژبۆ:
• خورتكرنا داهێنان و ئافراندنێ.
• بەرفرەهكرنا هەمەجۆرییا بەرهەمئینانێ.
• خڕڤەكرنا باشترین بەهرە و هزرێن داهێنەرانە.
• زێدەكرن و باشتركرنا ئاوایێن ب جهئینانا ئەركێن هەیی.
• ب دەستڤەئینانا فێربوون و تێگەهشتنەكا كوور ژبۆ هەموو بابەتێن هەڤبەند ب ژیارێڤە.
• خورتكرنا باوەریێ و كارلێككرنا دناڤبەرا كەساندا.
ل دوماهییا ڤان تێبینی یێن كورت و پوختەكری سەبارەت كاریگەرییا گرۆپان ل سەر جڤاكی، ب باشی دبینم ئاماژە ب پێنج قۆناغان بدەم كو هەر گرۆپەك تێڕا دبۆریت هەتا دگەهیتە ئاستێ كاریگەری و بەرهەمداریێ:
• چێكرنا هەڤبەندییان دگەل جڤاكی و بەرهەمداران.
• دەستنیشانكرنا پێشتراندنان (الاولویات) و گرنگیدان ب داهێنانێن هەیی.
• بڕیاردان ل سەر شێوازێ كاركرنێ و ب جهئینانێ.
• دەستكرن ب كاركرنێ و چوونا د ناڤ جڤاكێ دا.
• پێداچوونا تێڕامان و ئەنجامان/ كارڤەدان.
ژبۆ هندێ كو هەر گرۆپەك بشێت یێ بەردەوام بیت و ڕۆژ بۆ ڕۆژێ پێش بكەڤیت و كاریگەرتر لێ بهێت، فەرە ب هووربینی ل سەر هەر قووناغەكێ ڕاوەستیت و دیتن و بۆچوونێن هەمی ئەندامان ل سەر د خریا و ئاشكرا بن. دبیت تەكنیكا هرڕەبایێ مەژی (Brain storming)، باشترین ڕێكا د ئێكگەهشتنێ و هەلسەنگاندنێ بیت.
