كـۆچكا سپی دێ ئـابـوورێ ئیراقـێ هەژینیت

كـۆچكا سپی دێ ئـابـوورێ ئیراقـێ هەژینیت

7

دلۆڤان ئاكرەیی

پرانییا بریار و رێككارێن كو ئەمریكا دگریتە بەر راستەوخۆ و نە راستەوخۆ باندۆرێن نەرێنی ل سەر سیاسەت و ئابوور و بیاڤێن جودا یێن ئیراقێ هەیە ب ئاوایەكی كو ئەڤ وەلاتە پشتبەستنا خۆ یا تەمام ب بازارێن دەرەكی و كەل و پەلێن هاتی ژ دەرڤە دبەستیت و دگەل هەر پێشهات و گوهۆرانكاریەكێ ئابوورێ وێ لاواز خاڤ دبیت و شیانن پایەدارییێ ژێ دەست ددەتن و بەرەڤ هەلۆەشیانێ و هەڕفینێ دچیت.
د نوكەدا و د ڤی سەروبەرێ پڕ ئالۆز و پڕ گێلەشۆكا كو دەڤەر ڤەگرتی رەنگە یا ئاسان و ساكار نەبیت كو پێشبینی بۆ پاشەرۆژەكا ئاسایی و ڤەژاندنەكا بریقەدار بۆ دەڤەرێ ب گشتی و ئیراقێ ب تایبەتی بهێتە كرن، چونكو بریارێن دۆنالد ترەمپ سەرۆكێ ئەمریكا سەبارەت ب زێدەكرنا باجا گۆمرگی دێ وەك ئوقیانۆسەكا پڕ پێلێن ب هێز بیت بۆ ئێراقێ كو دئێتە تەخمینكرن كو ژێ چەرخەكی زێدەتر بیت كو بەر سینگێ وێ نەهاتبیتە گرتن، د خواندنا من دا پێناسەیا گۆمرگی ب سروشتێ خۆ ئامرازەكێ سیاسی و ئابوورییە د ناڤبەرا دو وەلاتان دا و دهێتە سەپاندن ل سەر بنەمایێ بەرژەوەندیا هەڤپشك، بۆ میناك دپەیوەندییا ئابووریا ل ناڤبەرا ئیراق و سووریا یان ئیراق و ئوردونێ دا دهێتە دیتن، و ل دویڤ سروشتێ لێكگوهارتنا بازرگانییێ و پێدڤییێن راستەقینە یێن هەر دو ولاتان دا باج دهێتە دیار كرن ل سەر كەرەستە و كەلوپەلان، بەلێ یا كو ئەمریكا ل هەڤبەری ئیراقێ كری بریارێن ئێكلایانە و بێ رێكەڤتنێن بەری دەمی و ل بەرچاڤ وەرگرتنا رەوش و بەرژەوەندی و پێدڤییانە و ب ڤان بریار و زێدەكرنا باجان دێ ئەمریكا راستەوخۆ زیانێ ب ئابوورێ ئیراقێ گەهینیت ژ بەركو ئابوورێ ئیراقێ ب شێوەیەكێ ب هێز ب ئابوورێ جیهانێ و ب تایبەتی ئابوورێ ئەمریكا ل روویێ هاتنا كەل و پەل و نرخ و تەكنەلۆژیایێ ڤە هاتیە گرێدان و ب بلندبوونا رێژا باجان ل سەر كەل و پەڵان دێ كارتێكرن ل سەر بازاران كەتن و دێ بارگرانیەكا زێدەتر ئێخیتە سەر ملێن ولاتییان و دێ بیتە هەرەشەیەكا ب هێز ورژد ب سەر سەقامگیریا بازاراندا ، یا كۆ دڤێ قووناغێ دا دهێتە نێڕین واشینتۆن جەنگەكێ بازرگانی ل دژی پەكین راگەهاندییە و رەنگە پێلێن وێ بەرفرەهتر ببن و ببیتە دۆسەیا ئابووری و جیۆپۆلەتیكییەكا دی كۆ باندۆر ل سەر وەلاتێن دی هەبیت كو چێ پەیوەندییا وان یا راستە راست ب ڤێ پرسێ ڤە نینە بۆ میناك ئیراق كو پشتبەستنا ڤی ولاتی ٩٠٪ ل سەر هنارتنا پترولێیە كو ئیراق پشكەك ژێ ڤێ پترۆلێ بۆ بازارێن ئەمریكا دهنێریت رەنگە تا رادەیەكی د ڤێ قووناغێ دا كارتێكرن ل كەرتێ تێهنێ نەبیت، بەلێ دێ بلەز كارتێكرن ل سەر بازارێن ئامیرە و ئالاڤ و ئوتومبێل و هند كەرستە و كەل و پەڵان كەتن نەخاسمە یێن گرێداێی ب رۆژانە و سەرەدەریكرنا وە لاتییان پێڤە، یا دهێتە خواندن ئەوە كو ئەڤ بریار و رێككارێن هەنێ وەرچەرخانەیەك بیت ل رەفتارێن ئەمریكا ل گەل ئیراقێ كو رەنگە مەبەستا سەرەكی سڕكرن و سنوورداركرنا سەرەدەریكرنا ئیرانێ ل گەل ئیراقێ بیتن دا هەڤسەنگیەكێ د ناڤبەرا بازارێن تەهران و بەغدا دا دروست بكەت و كێمتر دۆلارێ ئەمریكی ل سنوورێن ئیراقێ بۆ ئیرانێ ب بەهانەیا كرینا كەلوپەلان بۆ ڤی ولاتی بهێتە هنارتن و ببیتە ئەگەر كو ب ئاسانی دەستێ ئیرانێ نەگەهیتە دۆلاری و ببیتە سەدەمێ بلندبوونا نرخێ دۆلاری و كەلوپەلان و ببیتە فشارێن ئابووری بۆ ملكەچبوونا تەهرانێ ب خواست و بریارێن واشینتۆن و دەست بەردان ل پیتاندن و ب دەست خستنا چەكێ ناڤۆكی.

کۆمێنتا تە