كه‌ربا براكوژ و ترس ژ هه‌لامه‌تێن داگیركه‌ران
ته‌حسین ناڤشكى
د تێگه‌هێ ده‌روونناسیێ دا هه‌ر ره‌فتاره‌كا مرۆڤ د ره‌وشه‌كا هه‌لچوونی (انفعالی) و كه‌ربێ دا بكه‌ت، ره‌فتاره‌كا كۆره‌یه، نه‌یا راستگۆیه و په‌شێمانی د دووڤ دا دئێت، تایبه‌ت ده‌مێ كه‌ربا مرۆڤی دگه‌هته گوپیتكێ، ئه‌و ده‌م ده‌مه‌ك هندی كورته ب چركان دهێته حسابكرن. ئه‌ڤا من گۆتی ده‌ستپێكه‌كه داكو بۆ حزبێن هه‌رێما كوردستانێ دیار بكه‌م كو ئه‌ڤ نه‌رازیبوونا پتریا خه‌لكێ مه دژی هنده‌ك حزبێن هه‌رێمێ تایبه‌ت هه‌ردو حزبێن سه‌ره‌كی یێن ده‌ستهه‌لاتێ دكه‌ت، ل دووڤ دیتنا زانایێ فه‌ره‌نسی ((گۆستاڤ لۆبۆن)) خودانێ پرتووكا (ده‌روونناسیا جه‌ماوه‌ری) دگه‌هته گوپیتكا كه‌ربێ، هه‌كه بزڤڕنه ره‌وشا عه‌قلی و ئارام ببن هه‌لوه‌سته‌ك نه راستگۆیه، ره‌نگه پتر هه‌لوه‌سته‌كێ كورته د حاله‌تێ كه‌ربا برا كوژ دانه، به‌رامبه‌ر نه‌دادیێ و گه‌نده‌لیێ په‌یدا دبت. واته مرۆڤ پشتی هینگێ حه‌ز ناكه‌ت و په‌شێمانێ كوشتنا برایه، لێ مه بڤێت نه‌ڤێت، ده‌مێ جڤاك د(نه‌زعا) لڤین و هه‌ڤڕكییه‌ك به‌رده‌وام دابت، وه‌ك ((دكتور عه‌لی ئه‌لوه‌ردی)) د گه‌له‌ك پرتووكێن خوه دا ئاماژێ دده‌تێ، دێ هه‌ر ئه‌ڤ ره‌وشه ب رێژه‌یی د جڤاكێن جیهانێ دا، تایبه‌ت وه‌لاتێن پاشكه‌ڤتی دا، وه‌ك وه‌لاتێ مه به‌رده‌وام بت، تنێ ب دادپه‌روه‌ری و سه‌روه‌ریا قانوونێ رێژه‌یا وێ هه‌ڤڕكیا دگه‌هته ره‌وشا (سه‌یرۆرێ) دێ كێم بت و قالبێ جیگریێ وه‌رگرت.
دووری ئیراقا مه‌زهه‌بی و تائیفی، ئه‌م دێ به‌حسێ نه‌رازیبوونا خه‌لكێ خوه كه‌ین به‌رامبه‌ر ده‌ستهه‌لاتا حزبێن هه‌رێمێ یا كو ژ گه‌له‌ك ئالیانڤه ب رێژه وه‌كی حزبیێن دی یێن ئیراقێ حوكمی دكه‌ن، دێ زانین كو ئه‌ڤ گازنده و ره‌خنه‌یا پتریا خه‌لكێ مه دكه‌ن، ئه‌نجامێ وێ حوكمڕانیا هنده سالن ب سه‌قه‌تی دهێته‌كرن و دبت سه‌ركرداتیێن وان حزبان ژی ئه‌ڤێ دزانن، لێ هنده‌ك كاغه‌زێن ب هێز د ده‌ستێ وان حزبان دا هه‌نه، هه‌كه ته‌نگاڤ بوون، بێدودلی دێ بكارئینن، وه‌ك گه‌له‌ك جاران ژی بكارئیناین و خوه‌نیشاندانێن خه‌لكێ هه‌رێمێ سه‌ركوتكرین، ب به‌هانه‌یا كو دژی ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یی ده‌ستێن پیلانگێڕان هاتینه دناڤدا. هه‌موو ده‌ستهه‌لاتێن تۆتالیتاری، ده‌مێ دكه‌ڤنه د خه‌ته‌رێ دا و خه‌لكێ نه‌رزای و سه‌رهلدانان دكه‌ن ڤێ كاغه‌زا كه‌ڤن و نوو بكاردئینن، داكو كورسیكا خوه بپارێزن.
سه‌ڕایی هه‌موویێ، راستیا مژارێ، پڕانیا خه‌لكێ هه‌رێمێ تایبه‌ت ئه‌وێن عه‌قلانه هزر دكه‌ن، نه‌ڤێت نه‌پارتی و نه‌ئێكه‌تی و نه چو حزبێن كوردی نه‌مینن، ژ به‌ر كو ئه‌و دزانن تنێ ئالترناتیفێ وان داگیركه‌رێن كلاسیكی یێن كوردستانێنه و كه‌س نینه تووشی سته‌م و زۆرداریا وان دژمن و داگیركه‌ران نه‌بووی و ب رێژه قوربانی نه‌داین. واته هه‌كه ماله‌كێ شه‌هید و پێشمه‌رگه نه‌بن ژی، پتر ژ جاره‌كێ خانیێ وی و ملك و مالێن وی هاتینه سۆتن و ته‌نگه‌زار و په‌نابه‌ر بوویه و تنێ گیانێ خوه و خێزانێ خوه رزگار كرینه یان نه‌رزگار كرینه.
ئها ئه‌ز ژ ڤی پیڤكی دبێژمه حزبێن كوردی تایبه‌ت پارتی و ئێكه‌تی، وه‌ك دو مه‌زنترین خودان هێز و سامان، ماده‌م خه‌لكێ مه پتریا وان هه‌ر هه‌وه ب خودانێن خوه دبینن و نه‌ڤێن بیانی جاره‌كا دی حوكمێ له‌شكری ل وان بكه‌ن، دڤێت هوون ڤی دیمه‌نی (كشتالتی)، ب زه‌لالی ل به‌ر چاڤ وه‌ربگرن و بزانن، ب نه‌بوونا هه‌وه ئه‌ڤ خه‌لكه دێ ژار و بنده‌ست بت، ب نه‌بوونا خه‌لكی هوون دێ كوردستانێ هێلان و وه‌كی گه‌له‌ك جاران هه‌وه هێلای و ئه‌ڤ سامان و قه‌سروقوسوور و سه‌نته‌نه‌تێن هنده ساله ب رێیێن نه‌شه‌رعی هه‌وه كۆم كرین دێ هێلن، وه‌كی سه‌ددامی بۆ هه‌وه هێلایژن و هه‌وه تالان كرین.
ئه‌ز باوه‌ر دكه‌م هه‌كه هه‌لوه‌ستێ خه‌لكێ مه د ڤان رۆژێن ده‌رباز بووین دا، ده‌مێ په‌ڕله‌مانێ هه‌رێمێ پڕۆژه‌یێ چاكسازیێ گه‌نگه‌شه دكر، وه‌كی هه‌لوه‌ستێ وی خه‌لكی بایه ئه‌وێ دچنه (ساحه‌ت ئه‌لته‌حریر) ل به‌غدا و باژێڕێن دی یێن شیعه‌نشین هه‌وه ئه‌ندام په‌ڕله‌مانێن هه‌رێمێ ل سه‌ر پتر ژ چار ملیۆن دیناران خانه‌نشین نه‌دكرن و فه‌رمانبه‌رێن خودانێن خوه و پتر40 سالێن خزمه‌تێ ل سه‌ر چارسه‌د هزار دیناران خانه‌نشین نه‌دكرن. لێ دیاره هه‌وه ژ بیركریه یان هوون نزانن یان هه‌وه نه‌ڤێت بزانن، ڤی خه‌لكی چه‌ند زه‌حمه‌ت بریه و چه‌ند قوربانی داینه، هه‌تا ئه‌ڤ هه‌ناسه‌یا ئازادیێ هه‌لكێشای، هه‌كه باوه‌ر بكه‌ن ب چو ره‌نگان ژ هه‌وه قه‌بوول نه‌دكر و تێگه‌هێ د كوورێ ڕا زراڤ بوویه بلا د وێرێ ڕا بقه‌تیێت دا همبه‌ر ره‌فتارێن هه‌وه یێن دووری درووشمێن هه‌وه یێن ته‌یسۆك دا ل سه‌ر حوكمڕانیا هه‌وه پراكتیزه كه‌ن.
ئه‌وا مایی من نه‌گۆتی، باوه‌ر بكه‌ن هه‌ر تشته‌كی سینۆرێن خوه هه‌نه، هه‌كه ژێ ده‌ربازبوو، دێ په‌قت، ئه‌ڤه د لۆژیكێ (فیزیا كه‌وانتی) دا بوویه قانوونه‌كا باوه‌ریپێكری. ڤێجا هه‌كه نفشێن به‌رێ خودانێن خوه وی هه‌لوه‌ستێ جامێرانه بن و دیرۆكێ ل به‌رچاڤ وه‌ربگرن و ئه‌ڤا هوون دكه‌ن ژ هه‌وه قه‌بوول كه‌ن، ژ به‌ر كو چو گره‌نتی نینه كو نه‌ڤیێن نوو ڤێ ژ هه‌وه قه‌بوول بكه‌ن و ئه‌و دیرۆكا هوون پیرۆز دبینن، ئه‌و وه‌سا نابینن، ره‌نگه وێ دیرۆكا نێزیك هوون (ته‌مجیدا) وێ دكه‌ن، نفشێ نوو وه‌ك هه‌ر قووناغه‌كا دی یا دیرۆكێ ب گومان ببینن و دووماهیێ رۆلێ قاره‌مانێن وێ مینا رۆلێ پیرۆزێ ((رۆپسبیر))ێ سه‌ركێشێ شۆڕشا ناڤدارا فره‌نسی و هنده‌ك هه‌ڤالێن وی ببته رۆلێ خائینێن گه‌ل و وه‌لات و ئه‌ڤه ژی گۆره‌ی جڤاكناسێن لڤین و گه‌شه‌سه‌ندنا جڤاكی دبینن، نه تشته‌ك سه‌یره و هه‌موو ده‌ما فاكته‌رێن خوه هه‌نه كو وه‌رچه‌رخانه‌كا نوو د دیرۆكێ دا بكه‌ن.
