كهنهدا بهرامبهر بریارهكا دیرۆكی
ل ههیڤا بهێت وهلاتیێن كهنهدی دێ بهرهف سندوقێن دهنگدانێ چن و وهسان تێ خوَیا كرن كو ئهڤ دهنگدانه وێ بریارهكا ب زهحمهت به وهلاتیێن ڤی وهلاتی بدهن ژ بهر كو دوو تهخمین د سهرێ خهلكی دا نه و نه ساناهیه ل كاودانهك وهكو ئهڤرۆ ههر دووان ژێك جودا بكهن و دهنگی ل سهر یهكی بدهن كو ههر دوو ژی دروَژهڤا ئهڤرۆ یا ژیانا كهنهدیان دا دگرگن. یهك، ئهو بیروَكه یا كو ئهڤرۆ ههموو ولاتێن جیهانێ كهتین تێدا ئهو ژی ئێمناهی و ئاشتیا نێڤنهتهویه كو بوویه خهبهر و سهرنووچهیێ ههموو خهبهران و پارتا ل سهر دهستهلاتا كهنهدی ژی ب سهروَكاتیا ستیڤن هارپهری، كێم زێده كهنهدا خستیه د ناڤا خهتێ دژی تیرورێ دا ل كوردستانێ و سوریێ و عێراقێ. ژ لایهك دیڤه سیستهما وهلاتێ كهنهدا بهردهوام ههتا سالێن ڤان دووماهیان ههر روَلێ ئاشتیێ دیتیه د ناڤا ئاریشێن شهر و پێكدادان دا ههژ ژ شهرێ مسرێ و جوَهیا بگره ل سالێن پێنجیان و ههتا سالێن دوو هزاران یان بهری 11. 09. 2001 روو بدهت. ژ بهر ڤێ یهكێ وهلاتیێن كهنهدا دوو دلی كهتیه ناڤا وان نزانن ل سهر پهیرهوێ خوَ یێ بهری نووكه بچن یان جارهك دی كونسێرڤهتیف (كهڤنپارێزی) پارتیێ ههلبژێرن سووربن ل سهر پشتهڤانیا خوه بوَ ژناڤبرنا تیروَرێ ب تایبهتی رێكخراوا داعش.
ههر چهنده بهریا نووكه ل كهنهدا تهنێ دوو پارتێن سهرهكی ههبوون كو ههر دووك ههردهم ركابهرێن ئێكدو بووینه و ههردهم دهستهلات د دهستێ ئێك ژ وان دا بوویه كو ئێك (لیبراله و یا دی كونسێرڤهتیڤه) لێ نووكه یهكا دی ژی گههشتیه قوناغا ململانێ ئهوژی (ئندی پیه) یان ژی ( نیو دیموكراتیك پارتی). پشتی مهههك دی وێ دیار به كانێ كهنهدی كیژان رێكێ وێ بگرن یان سیستهما ئهڤرۆ یا پارتا ل سهر حكوومی وێ بهردهوامێ پێ بدهن یان ژی وێ بزڤڕن بوَ سیستهما خوَیا جاراـ مایێ خوَ د گرفتاریێن جیهانا ژ دهرڤه ناكهن و دیسان وێ تهنێ ههڤالبهندێن بهرهڤانیێ بن. ئهڤ سێ پارته وهكو دیار دوو ژ وان ستراتیژیێن مینا ههڤ ههنه و ههر كیژ ژ وان وهره ههلبژارتن ئهوا ستیڤن هارپهر ل دهرڤه كری، بتایبهتی د شهرێ دژی داعشێ ل عیراق و سوریێ وێ وهره ههلوهشاندن و تهنێ وێ گرنگیێ ب پشتهڤانا مروَڤایهتی بدهن و هاریكاریا پهنابهران بكهن راستهوخوَ كو ئهڤرۆ بینه سهرنووچهیێن ههموو میدیان. لێ گهر پارتا ركابهر دهركهڤه كو ئهو ژی كونسێرڤهتیڤه ئهو دێ دئینیته زمان كو هاریكاریا پهنابهران چ سوودێ خوه نینه گهر دوژمنێ پهنابهران دروست دكهت ژ ناڤ نهچیت. مهرهم ژێ ئهوه كو دڤێت شهر دگهل رئكخراوێن تیروری بهێته كرن ههتا ژ ناڤ دچن و ئهگهر ئهو نهمان پێلا پهنابهران وێ راوهستیت و ئاریشا پهنابهران وێ بخوه چاره ببت. بهریا سێ روَژان كوَمهك ژ ئهندامێن جڤاكا كورد ل كهنهدا چاڤ ب وهزیرێ سوپایێ كهنهدا (جێسن كهننی) كهفت و تێدا باسێ چهوانیا رێڤهچوونا ههلبژارتنا كر و گهلهك ل سهر روَلێ پێشمهرگهی و كوردان ئاخڤی، ئهوی ئانی زمان كو ئهگهر ئهم ئهڤ جاره وهكو كونسێرڤهتیڤ سهر كهڤین ئهمێ گهلهك روَلهك باشتر لسهر سهنگهرێن شهری و ههڤكاریا وان بكهین یێن كو راست و راست دژی تیرورێ نه كو مهرهم ژێ كورد بوون. لهوان ئهم وهكو جڤاكێ كورد ل كهنهدا د سهرهندێ را كو بوَ خهلكێ كهنهدی بریارهكا بزهحمهته ئهو بدهن لێ وهسان دیاره بوَ مه وهكو كوردێن كهنهدی وهكو چاڤێ روَژێ یێ دیاره ئهو ژی ئهوه كو باشتر ئهوه كورد دهنگێ خوه بدهین پارتا كونسێرڤهتیڤ، ئهز نهكو ڤێ یهكێ دئینم زمان كا ئهز ئهندامێ وانم، لێ یا ئهڤرۆ بوَ گهلێ كورد باش ئهون بهێنه سهر حكوومی ئهڤه ژبلی هندێ كو چ وهلات ئهڤرۆ نكارن بێژن ئهم دێ ل ئالیهكێ دنیایێ ب ئاشتی ژین و لایێ دی ئاگر بیت. ههر دوو پارتێن دی د خهیالا سالێن حهفتێیان و ههشتێیان د دژین و ئهو زهمان چوو، ئهڤرۆ چ ل كیرێ روو بده فشارێ وێ سهعهتهك دن لسهر وهلاتێ تهیه.
ب ڤی ئاوای ئهگهر كهنهدی وهكو روَژا ئهڤرۆ بیر بكهن و بهرفرهه تهماشای وێنهی بكهن ئهو وێ بساناهی بریارا خوه بدهن و ببن پالپشت بوَ پهیداكرنا جیهانهك پاقژ ژ تیرورێ. ژ خوَ ئهگهر تهڤنێ خوه یێ جارا كو تهنێ پاراستنا وهلاتێ خوه بیت ژ گرفتاریا و شهر و تیروَرێ ئهو هزرهك لاوازه، تیروَرا ئهڤرۆ چ توخیب و یاسا نین و تهرو هشكان پێكڤه دسوژیت.