كه‌نگی دێ داویێ ب دوبه‌ره‌كیا 1964ێ ئینین.. ؟

كه‌نگی دێ داویێ ب دوبه‌ره‌كیا 1964ێ ئینین.. ؟

196

دو به‌ره‌كی و چه‌ندبه‌ره‌كی و شه‌ره‌نیخ و ناكوكیێن ناڤخۆیی هه‌موو ب رامانا پێكنه‌كرن و نه‌سازانێ د ناڤ ملله‌تیدا دهێن، ئه‌نجامێ هه‌موویان ژی شه‌رێ ناڤخۆییه‌ راستتره‌ بێژینێ شه‌رێ خوه‌كوژییه‌، وه‌لاتوێرانكرن سه‌رباركێ خوه‌كوژیێ یه‌، د ڤێ هه‌موویێدا قوربانی ملله‌ته‌ و مفادار ژی تنێ دوژمنه‌، هه‌روه‌كی د چ تشته‌كیدا مه‌ كوردان پێكنه‌كری، ل سه‌ر ناڤكرنا ڤێ چه‌ندێ ژی مه‌ پێكنه‌كریه‌، به‌لێ ئه‌ز دێ ب دوبه‌ركیێ ناڤكه‌م، ئه‌م كورد تنێ د هندێدا د هه‌ڤگرتینه‌ كو ئه‌ڤ دوبه‌ره‌كیه‌ یه‌ك ژ ساخله‌تێن سه‌ره‌كیێن دیرۆكا مه‌نه‌، بوونا دوبه‌ركیێ د هه‌ر شۆرش و بزاڤه‌كا نه‌ته‌وه‌ییا كوردیدا و مفاوه‌رنه‌گرتنێ ژ سه‌ربۆرێن د ئه‌نجامێ دوبه‌ره‌كیێدا ب سه‌رێ كوردان هاتین سیمایێن هه‌ره‌ دیارێن مه‌نه‌.
ب باندۆر و ئه‌نجامان دو به‌ره‌كی ژ دوبه‌ره‌كیێ جودایه‌، دوبه‌ره‌كیا هه‌ره‌ مه‌زنا ب سه‌رێ كوردان هاتی دوبه‌ره‌كیا سالا 1966ێ یا ناڤ رێزێن شۆرشا كوردستانێ یه‌ كو هه‌تا نها ژی یا به‌رده‌وامه‌ بێی كو كورد هزرێ ل وێ چه‌ندێ بكه‌ن دێ كه‌نگی داویێ پێ ئینن؟؟!! دو به‌ره‌كی ب سالا 1966ێ هاتیه‌نیاسین، به‌لێ د راستیدا ده‌سپێكا وێ ل 1964ێ بوو، ب دروستی ژی پشتی موركرنا پێكهاتنا شه‌رراوه‌ستاندنێ د ناڤبه‌را سه‌رۆكێ پارتی دیموكراتی كوردستان مه‌لا مسته‌فایێ بارزانی و سه‌رۆككۆمارێ عیراقێ عه‌بدولسه‌لام محه‌مه‌د عارفی ل 10 شباتا وێ سالێ، هه‌روه‌ك ژێده‌ر ئاماژه‌ پێ دكه‌ن ئه‌ندامێن مه‌كته‌با سیاسیا پارتی و چه‌ند سه‌ركرده‌ و كه‌سایه‌تیێن شۆرشێ پشكداری د دانوستاندێن به‌ری مووركرنا پێكهاتنێدا كربوو، یێ پشكداری تێدا نه‌كری تنێ كه‌سایه‌تیا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دێ سكرتێرێ وی سه‌رده‌مییێ پارتی بوو كو ل تارانێ بوو، ب زڤرینه‌ڤا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی بۆ كوردستانێ دژایه‌تیا پێكهاتنێ و تانه‌دان ل سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ و كه‌سایه‌تیا بارزانی ده‌سپێكر، د ده‌مه‌كێ كورت و بله‌ز دا ئه‌ڤ دژایه‌تی و تانه‌دانه‌ بوونه‌ دوبه‌ره‌كیه‌كا دژوار نه‌ تنێ د ناڤ سه‌ركردایه‌تێ دا به‌لكی ناڤا هه‌موو سازیێن شۆرشێ و باشوورێ كوردستانێ ڤه‌گرت، دو هه‌یڤ بسه‌رڤه‌ نه‌چوون ئالیێ دژی بارزانی كو ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی سه‌ركردایه‌تیا وێ دكر ل 4 نیسانا 1964 كونفرانسه‌ك ل باژێركێ ماوه‌ت گرێدا و ژ ئالیێ خوه‌ڤه‌ و د بریاره‌كا بله‌زدا بریارا (ته‌جمید)كرنا بارزانی ژ سه‌رۆكاتیا حزبێ و سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ و ره‌فزكرنا پێكهاتنا 10 شباتێ دا و ب ڤێ چه‌ندێ بریارا دوبه‌ره‌كیا خویناوی د ناڤ رێزێن شۆرشێدا دا.
من نه‌ڤێت ل ڤێرێ سه‌ربه‌ر و ئه‌گه‌رێن ڤێ دوبه‌ركیێ شرۆڤه‌ بكه‌م و به‌رپه‌رێن دیرۆكێ ڤه‌ده‌م، تنێ یا من دڤێت بێژم:سالا 1964 ژی نه‌ ده‌سپێكا دوبه‌ره‌كیێ بوو د ناڤ سه‌ركردایه‌تیا پارتیدا، به‌لكی دگه‌ل دامه‌زراندنا پارتی ئه‌ڤ دوبه‌ره‌كیه‌ هه‌بوویه‌، تایبه‌ت پشتی نه‌مانا كۆمارێ كوردستانێ ل داویا 1946ێ و هه‌لوه‌شیانا حزبا دیموكراتا كوردستانا ئیرانێ ده‌سپێكر، ده‌مێ دامه‌زراندنا پارتی ئیبراهیم ئه‌حمه‌د به‌رپرسێ لقێ حزبا دیموكراتا كوردستانا ئیرانێ بوو ل باشوورێ كوردستانی و پتریا بوونا وان ل سلێمانیێ بوو، ب هه‌لوه‌شیانا حزبا دیموكرات لقێ وێ یێ سلێمانیێ هاته‌هه‌لوه‌شاندن. ئیبراهیم ئه‌حمه‌دێ د قوناغا دامه‌زراندنێدا ل ته‌باخا 1946رازی نه‌بووی بێته‌ دناڤ رێزێن پارتی، پشتی هه‌لوه‌شاندنا لقێ حزبا دیموكرات ل پاییزا 1947ێ ب ناچاری هاته‌ دناڤ رێزێن پارتی دا و ب هاتنا وی دوبه‌ره‌كی و شه‌ره‌نیخێ د ناڤبه‌را وی و حه‌مزه‌ عه‌بدوللایێ سكرتێرێ پارتی ده‌سپێكر، د ئه‌نجامێ شه‌ره‌نیخێدا د دووه‌م كونگرێ پارتی یێ سالا 1952ێ حه‌مزه‌ عه‌بدوللا ژ سكرتێریا پارتی هاته‌لادان و ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی شوونا وی گرت، ئه‌ڤ دوبه‌ركیا د ناڤبه‌را دو سكرتێراندا هه‌تا زڤرینه‌ڤا بارزانی ژ ئێكه‌تیا سوڤیه‌تی وا به‌رده‌وام بوو، پارتی ب خوه‌ ژی ل سه‌ر دو به‌ره‌یان و هنده‌كان جاران ل سه‌ردو حزبان دابه‌شكریبوو، ب زڤرینه‌ڤا بارزانی ژ یه‌كێتیا سوڤیه‌تی و گرێدانا كۆنگرێن چوارێ و پێنجێ یێن پارتی ته‌رازیا هێزێ كه‌ته‌ ئالیێ ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی و وه‌ك سكرتێرێ پارتی ما هه‌تا سالا 1964ێ. پشتی پێكهاتنا 10 شباتێ قوناغا نوو ژ شه‌ره‌نیخا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی ده‌سپێكر، به‌لێ ڤێ جارێ دگه‌ل بارزانیێ سه‌رۆكێ پارتی و سه‌ركردێ شۆرشێ، د ڤێ قوناغێدا نه‌ تنێ كادرێن پارتی به‌لكی پێشمه‌رگه‌ و هه‌موو خه‌لكێ باشوورێ كوردستانی بوونه‌ دو به‌ره‌، لێ دو به‌ره‌یێن شه‌ركه‌ر، تڤه‌نگا پێشمه‌رگه‌ی به‌رێ خوه‌دا هه‌ڤدو، خوین هاته‌رێتن، كه‌سه‌ك ل دووڤ ده‌نگێن خێرخواز و بانگه‌وازیێن پێككرن و هه‌ڤدو گه‌هشتنێ نه‌هات، د قوناغا به‌راهییێ یا شه‌ره‌نخێدا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی و ئالیگرێن وی له‌شكه‌ری و سیاسی شكه‌ستن خوار، به‌ره‌ف ئیرانێ كه‌تنه‌ رێ، ل سه‌ربازگه‌هێن له‌شكه‌ر و ساڤاكێ ئیرانێ ل هه‌مه‌دانێ بوونه‌ مێڤان، گه‌له‌ك ژێ زوو په‌شیمان بوونه‌ڤه‌ و زڤرینه‌ڤا ناڤ شۆرشێ و هه‌مبێزا پارتی و بارزانی ژی بۆ هه‌موویان یا ڤه‌كری بوو، د 1-6 تیرمه‌هێدا كۆنگرێ شه‌شێ یێ پارتی ل قه‌لادزێ هاته‌گرێدان و سه‌ركردایه‌تیا نوو هاته‌ هه‌لبژارتن، سه‌ركردێن جودابووی ژ رێزێن پارتی ده‌رێخستن. وه‌ك كورده‌ك ئه‌گه‌ر هه‌لسه‌نگاندنا ڤێ دوبه‌ره‌كیێ بكه‌م دێ بێژم پێدڤی بوو د وی سه‌رده‌مێ هندێ هه‌ستیار بۆ كوردان و شۆرشا كوردستانێ نه‌ ببا، ده‌مێ بووی ژی هه‌ردو ئالیان نه‌گه‌هاندبا تڤه‌نگی، هه‌لویستێ ته‌ڤایی خه‌لكێ كوردستانێ و دوستێن كوردان دژی دروستبوونا ڤێ دوبه‌ركیێ بوو، لێ دیرۆك ژی شاهده‌ییێ بۆ وێ چه‌ندێ دده‌ت كو ئیرانێ رۆله‌ك سه‌ره‌كی د هاندانا ده‌سته‌كا جودابووی ژ پارتی و شۆرشێ هه‌بوو و هه‌رده‌مێ بزاڤه‌ك بۆ راگرتنا ڤێ دوبه‌ره‌كیێ هاتباكرن، ئیرانێ بزاڤا سه‌رنه‌گرتنا وێ دوبه‌ركیێ ددا و پتر ئاگر خوشدكر، پێشوازیا ئیرانێ ل جودابوویان و سه‌ره‌ده‌ریا وێ دگه‌ل وان ڤێ بۆچوونێ پشتراستدكه‌ت، به‌لێ ب هه‌ر ره‌نگه‌كێ هه‌بیت چ ژ ئه‌نجامێ بزاڤێن خێرخوازان بیت، چ ده‌سته‌كا جودابووی ژ كریارا خوه‌ په‌شیمان ببنه‌ڤه‌ و چ ژی خوه‌ بۆ قوناغه‌كا مه‌زنترا دوبه‌ره‌كیێ به‌رهه‌ڤكربیت ل ده‌سپێكا تیرمه‌ها 1965ی جودابوویێن ره‌ڤینه‌ ئیرانێ پشتی رازیبوونا سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ كۆم دووڤ كۆمێ زڤرینه‌ڤه‌ كوردستانێ و سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ پێشوازیه‌كا باش ل وان كر، ب وێ هیڤیێ ئه‌ڤه‌ دوا رۆژا دوبه‌ركیێ بیت و هه‌موو شیانێن كوردان بۆ سه‌ركه‌تنا شۆرشێ بن، تنێ یێ مایی و نه‌ زڤریه‌ڤه‌ كوردستانێ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د و خێزانا خوه‌ بوون.
مخابن ئه‌ڤه‌ نه‌ داویا دوبه‌ركیێ بوو، به‌لكی ل ڤێری ده‌سپێكا دوبه‌ركیا دیرۆكییا هه‌تا نها به‌رده‌وام ده‌سپێكر، ده‌مه‌كێ درێژ ب سه‌ر زڤرینه‌ڤا جودابوویان نه‌ بۆری، ژ ده‌ڤه‌رێن ژێر ده‌سته‌لاتێ شۆرشێ ڤه‌ ده‌ست ب په‌یوه‌ندیان دگه‌ل حكومه‌تا عیراقێ كرن، حكومه‌ت ژی ل ڤێ ده‌لیڤا زێرین دگه‌ریا پشكه‌كێ ژ شۆرشێ و پارتی هه‌مبێز بكه‌ت و به‌رێ تڤه‌نگا وان بده‌ته‌ شۆرشێ، له‌وما زوو ل دووڤ بانگه‌وازا وان هات و ل ده‌سپێكا سالا 1966ێ جودابوویێن ژ ئیرانێ زڤرینه‌ڤه‌ و سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ لێ خوشبووی به‌ره‌ف ده‌ڤه‌رێن ژێر ده‌سته‌لاتێ حكومه‌تێ چوون و گه‌هشتنه‌ رێزێن حكومه‌تێ و سه‌ركردێ دوبه‌ره‌كیێ ژی ژ تارانێ ب فروكه‌یێ زڤریڤه‌ به‌غدا و سه‌ركردایه‌تیا جودابوویان كر، وان ژی وه‌ك هه‌موو ئه‌و كوردێن چه‌كێ حكومه‌تێ هه‌لگرتی ئه‌و چه‌كه‌ هه‌لگرت و به‌رێ وی دا پێشمه‌رگه‌ی و كه‌تنه‌ د شه‌ره‌كێ بێ یه‌ماندا دگه‌ل شۆرشێ، شه‌ر نه‌ تنێ ب چه‌كی بوو به‌لكێ ب راگه‌هاندن و رۆژنامه‌ڤانی و رێكخستنێن حزبی و رێكێن موخابه‌راتی كه‌تنه‌ شه‌رێ شۆرشێ و شیان هه‌تا ئاسته‌كی پلانێن حكومه‌تێ بجه بینن و زیانان بگه‌هیننه‌ شۆرشێ، سه‌ره‌رای ڤان هه‌موو دوژمنان ژ حكومه‌تێ و كوردێن ژ ده‌سپێكا شۆرشێ و یێن ل سالا 1966ێ چه‌ك دژی شۆرشێ هه‌لگرتی، شۆرش شیا خۆ رابگریت و سه‌ركه‌تنان ده‌ستڤه‌ بینت و دو جاران حكومه‌ت داخوازا دانوستاندنان دگه‌ل سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ بكه‌ت، دو پێكهاتنێن دیرۆكی پێكهاتنا 29 حزیرانا 1966ێ و پشتی قوناغه‌كا دیترا شه‌ری پێكهاتنا ناڤدارا 11ێ ئادارا 1970ێ دگه‌ل سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ مووربكه‌ت. ب مووركرنا پێكهاتنا 11ێ ئادارێ سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ به‌ری هه‌ر تشته‌كی لێبۆرینه‌كا گشتی بۆ هه‌موو وان كوردان ده‌رێخست یێن چه‌ك دژی شۆرشێ هه‌لگرتی، لێبۆرینێ ژ جودابوویێن سالا 1966ێ ژی گرت، كو هه‌تا وی ده‌می د ئه‌ده‌بیاتێن خوه‌دا خوه‌ ب (پارتی دیموكراتی كوردستان)ددا نیاسین، ئه‌و بوو كۆنگره‌ك ل به‌غدا گرێدان ناڤێ خوه‌ بۆ (پارتی شۆرشگێری كوردستان) گۆهارت و د هه‌مان كونگره‌دا بریاردان وێ پارتیێ ب هه‌لوه‌شینن و بێنه‌ڤه‌ د ناڤ رێزێن پارتی دا، پارتی و بارزانی ب خوه‌ ژی ب مه‌ره‌ما ب هێزكرنا ناڤمالا كوردی ب رێزگرتن پێشوازی ل وان كر، ل ده‌ڤه‌رێن ژێرده‌سته‌لاتێ شۆرشێ و ب تایبه‌ت ل جهێن باره‌گایێن سه‌ركردایه‌تیێ رێ و جهێن پێدڤی بۆ سه‌ركردێن جودابوویان ئاماده‌كرن. د ناڤبه‌را سالا 1970- 1975ێ سه‌روبه‌رێ سه‌ركردێن جوودابوویان ب ئارامی ب رێڤه‌ چوو، لێ وه‌ك ژ ئه‌دبیاتێن نهایێن وان دیاردبیت، د به‌رده‌وامبوون ل سه‌ر په‌یوه‌ندیێن خوه‌یێن نهێنی دگه‌ل هه‌ڤدو و هه‌رده‌م ل ده‌لیڤه‌كێ دگه‌ریان هه‌مان رێكا ناڤبه‌را 1964- 1970ێ بگرنه‌ڤه‌ به‌ر، نه‌ وان باوه‌ری ب ئه‌وا وان ب هه‌لوه‌شاندنا حزبا خوه‌ و چوونه‌ ناڤ رێزێن پارتی ناڤكری هه‌بوو و نه‌ ئه‌و پێشوازی سه‌ركردایه‌تیێ ل وان كری ل به‌رچاڤان بوو.

کۆمێنتا تە