كوردستان ژ لایێ سیاسی ڤه یا دابه‌ش بوی
هه‌ر ئێكێ چاڤدیرییا هه‌لویست و بیرو بوچونێن لایه‌نێن سیاسیێن كوردستانێ ل ڤان دوو هه‌یڤێن دوماهیێ دا كربیت یا دیاره كو هه‌ر پێنچ پارتێن پشكدار د پێكئینانا كابینا هه‌شتێ دا یێن دابه‌ش بوینه ل سه‌ر دوو به‌را. به‌ره‌یێ ئێكێ چوار لایه‌نن ب سه‌ركێشیا بزاڤا گۆڕان و ب پشته‌ڤانییا هه‌ر ئێك ژ ئێكه‌تیێ، ئێكگرتوو و كومه‌لێ. به‌ره‌ی دووێ پارتییه كو پشتا وان ب خه‌لكی گه‌رمه. سه‌باره‌ت توركومانا، كرستییانا و پارتێن خودان ئێك په‌رله‌مانته‌ر ژ به‌ر نه‌بوینه پشكه‌ك ژ ئێجندا گۆڕان ل گه‌ل پارتی دهێنه هژمارتن. ڤێ دابه‌شبوونێ ژ به‌ره‌یێ ئێكێ ده‌ستپێكر ده‌ما وان پروژه پێشكێشی په‌رله‌مانی كرین بو هه‌مواركرنا یاسا سه‌روكاتییا هه‌رێمێ و كریه ده‌لیڤه بو گهورینا سسته‌مێ حكومرانیێ ل كوردستانێ. ل ڤێره پرسیار ئه‌وه، مه‌به‌ستا ڤان چوار لایه‌نان چیه بووینه ئێك دژی پارتی؟ ب دیتنا من گۆڕانێ مه‌ره‌ما هه‌ی و هه‌ر سێ لایه‌نێن دی ئه‌گه‌رێن هه‌ین و ب ڤی ره‌نگی:پشتی بزاڤا گۆڕان شیای ل هه‌لبژارتنێن 2009 پرانییا ده‌نگان ل سلێمانیێ ب ده‌ستڤه بینیت و پاشی ل هه‌لبژارتنێن 2013 ئێكه‌تی كریه هێزا سیێ ل سه‌ر ئاستێ جه‌ماوه‌ری، ئه‌ڤرۆ یا نه‌خشه‌كی د دانیت چه‌وا دێ ل هه‌لبژارتنێن 2017 ده‌ستهه‌لاتێ وه‌رگریت چ ب تنێ یان ب هه‌ڤپه‌یمانیێ. ئه‌و دزانن كو ل گوره‌ی هه‌موو هه‌لبژارتنا پارتی هیزا ئێكێ یه و كارتێكرن ل سه‌ر جه‌ماوه‌ری و ده‌نگده‌رێن وێ نا ئێته كرن ژ به‌ر هندێ گۆڕان دڤێت سیسته‌مه‌كی ب دانیت كو خه‌لكێ كوردستانێ رول نه‌بیت د هه‌لبژارتنا سه‌روكێ هه‌رێمێ دا و پێكئینانا سه‌روكاتییا په‌رله‌مانی و حكومه‌تێ، به‌لكو ئه‌و كار دكه‌ن كو هه‌ر سێ سه‌روكایه‌تی ل په‌رله‌مانی بێنه ئێكلاكرن و هزر دكه‌ت دێ شێت وی ده‌می،وه‌كی ئه‌ڤرۆ، به‌ره‌یه‌كێ دژی پارتی چێكه‌ت و هه‌موو ده‌ستهه‌لاتا ئێخته بن ده‌ستێ خو. لایه‌نێ دووێ د به‌ره‌یێ گۆڕان دا ئێكه‌تییه: ب دیتنا من ئه‌ڤ دابه‌شبوونه د به‌رژه‌وه‌ندییا ئێكه‌تیێ دا نینه لێ ئه‌و ژ جه‌ماوه‌رێ خو د پشتراست نینن ب تایبه‌ت ل سلێمانیێ، ژ به‌ر ل 2013 ده‌نگده‌رێ ئێكه‌تیێ وه‌كو پێتڤی پشته‌ڤانییا پارتا خو نه‌كر و كه‌فتنه ژێر كاریگه‌رییا هه‌وێن راگه‌هاندنا گۆڕان دژی ده‌ستهه‌لاتا وی سه‌رده‌می كو نیڤا وێ ئێكه‌تی بوو. ئێكه‌تی نه‌یا مفاداره ژ هه‌بوونا وان د ناف به‌ره‌ی گۆڕان دا ژ به‌ر ئه‌ڤ هه‌بوونه وێ چه‌ندێ دیار دكه‌ت كو ئێكه‌تی یا ل رێزا دووێ د رێزبه‌ندییا واندا ل گه‌ل گۆڕان د ده‌مه‌كیدا، ل گوره‌ی رێككه‌فتنا ستراتیژی، یا وه‌كهه‌ڤ بو ل گه‌ل پارتی ل سه‌ر ئاستێ كوردستانێ. هنده‌ك ژ سه‌ركردێن ئێكه‌تیێ هه‌ست ب ڤێ چه‌ندێ دكه‌ن ده‌ما دبێژن: “ئه‌م پاشكویێن هیچ لایه‌نه‌كی نینین. ” ب دیتنا من بو ئێكه‌تیێ درستره هه‌موو پێكڤه ب ئێك بیروبوچون خو ل ناڤ رێزێن جه‌ماوه‌رێ خودا ببینن و هه‌ڤركییا گۆڕان بكه‌ن ژ به‌ر ده‌نگده‌رێ وان ده‌نگی نا ده‌ته پارتی به‌لكو د ده‌ته گۆڕان و ململانا وان ل گه‌ل پارتی د هه‌لبژارتنا دا یا بێ مفایه. هه‌ردوو لایه‌نێن ئیسلامی ئێكگرتو و كومه‌ل هێشتا یێن ل بن فشارا سه‌رده‌مێ ئوپوزسیونێ و ئه‌و به‌لێنێن وان داینه ده‌نگده‌رێن خو، ژ به‌ر هندێ خو كریه د سه‌نگه‌رێ گۆڕان دا، هه‌ر چه‌نده ئێكگرتو دوجارا یا هاتیه دابه‌شكرن، ئێك دابه‌شبونه‌كا سیاسی ل ناف به‌ره‌یێ گۆڕاندا و یا دووێ دابه‌شبونه‌كا نافخویی ل سه‌ر ئاستێ جه‌ماوه‌ری وسه‌ركردیایه‌تیێ و په‌رله‌مانتاران كو نیڤا وان نه ل گه‌ل هندێ نه لایه‌نگیرێن گۆڕان بن. په‌رله‌مانێ كوردستانێ ئه‌گه‌ره‌ك بوو كو ئه‌ڤ دوبه‌ره‌كییه كوویرتر بیت ده‌ما سه‌روكێ په‌رله‌مانی ل 23 خزیرانێ ب رێكا پرانییا په‌رله‌مانی خواندنا ئێكێ ل سه‌ر پروژێ یاسا سه‌روكاتییێ كری بێی پشكدارییا فراكسونا زه‌ر، تاكو شكه‌ستن خواری و نه‌شیای پرانیێ كوم بكه‌ت بو خواندنا دووێ ل 19 ته‌باخێ. ئه‌ڤجا ململانا سیاسی یا تونده د ناڤبه‌را دوو بوچونا دا كو پارتی دڤێت ملله‌ت بریارده‌ر بیت وه‌ك ژێده‌رێ ده‌ستهه‌لاتێ و گۆڕان وپشته‌ڤانێن وێ د ڤێت ده‌ستهه‌لات ل په‌رله‌مانی بێنه ئێكلاكرن.
یا گرنگ ئه‌وه كو ئه‌ڤ ململانا سیاسی نه‌بیته دابه‌شبونه‌كا جڤاكی و جوگرافی كو وی ده‌می هه‌موو ده‌ستكه‌فتێن كوردان دێ ئێنه ژ ده‌ستدان. راسته لایه‌نگرێن هه‌ر به‌ره‌یه‌كی په‌سنا پروژێ لایه‌نێ خو دكه‌ت لێ ب شێوه‌كێ گشتی ملله‌تێ كورد یێ ئێكرێزه. خاله‌كا دی یا گرنگا ئێكرێزیێ ئه‌و بو ده‌ما پێشمه‌رگه‌هێ كوردستانێ بێلایه‌نییا خو د ڤان بگروڤه‌كێشان دا دیاركری د په‌یامه‌كا هه‌ڤپشكا هه‌مه‌ره‌نگا فه‌رمانده‌یێن له‌شكه‌ریدا. خه‌لكێ كوردستانێ یێ جاڤه‌رێیه ئه‌ڤ ململانه ب تێگه‌هشتن ب دوماهی بێت ژ به‌ر ب تنێ ئه‌ڤه د به‌رژه‌وندییا دوزا كوردی دایه.
