كورد و كەنەدا
ئارام دهۆكی/ كەنەدا
د سەرهندێرا كو كەنەدا بەردەوام و ئەزموونا وێ یا دیرۆكی خوە گەلەك تێكهەلی سیاسەتا دەرڤە نەكریە، لێ ژ بەر ئالۆزبوونا كێشەیێن دونیایێ و هاتنا كۆمەكا هەرە مەزنا هەموو رەگەز و ئایین و بیرۆكەیان بۆ كەنەدا ب تایبەتی ل چەرخێ بیستێ، دیار ئەڤە هەلۆیستە كەنەدایێ كو بوویە كلاسیك، نكارە برێڤە ببە ژ ئەڤرۆ وێڤە. ئەڤە ژ بلی فشارا هەڤسویێ وێ یێن ل بن گوهێ كو تلا وان د هەموو قولیچك و كونجكێن دونیایێ را هەیە، كو ئەو ژی ئەمریكایە، بەردەوام ب لێڤا كەنەدا ڤەیە كو دڤێت بەرخوردەكێ بەرامبەر ئەو كێشێن وێ ل گەل دونیایێ و تێرورستان هەیین كەنەدا دڤێت بەرخوردا خوە دیاركەت خوە ئێك لابكەت، ئەگەینا كەنەدا گەلەك جاران نەڤیایە كێشەیێن سیاسی و لەشكری یێن دونیایێ خوە بكە پشكەك ژێ بۆ نموونە (ئەڤغانستان و عیراقێ و سووریێ ….هتد) لێ ژ بنێ گوهێ پێنگاڤان ب هشیاری دهاڤێژە، ژ وان ژی كێشەیا كوردان كو كێشەكا سیاسیا ئالۆز و هەستیارە، هنەك هنەك ئاوریان لێددە.
كورد ل كەنەدا ل سالێن نۆتان ب شێوەیەك بەرچاڤ گەهان كەنەدا و ئێدی هێدی هێدی كورد د ناڤا گۆرەپانێن جڤاكی و سیاسیی ئابووری و كاری دا خۆیا بوون، بەریا هینگی كێمەك هاتبوون، لێ نە هند بوون كو بكاریبن بێن دیتن وەكو فشارەك مەزن. د 20 سالێن بووری دا كورد ژ هەموو ئالایان هاتن كەنەدا و ژمارا وان بەر ب مەزنبوونەكا دیار ئاشكەرا دبە، ئێدی ب مەزنبوونا جڤاكان سیاسەتمەدار و دەزگەهێن حكومی و ئاسیاشا هەمەجۆر ژی وان جڤاكان دخە د لیستا خۆیا نێرینێ دا، ژ بەر كو ئەو جڤاك راستەوخوە كاریگەریێ ل سەر جڤاكێ مەزنێ كەنەدی دكە. هەلبەت ژ بلی كورد بخوە نوكە هەولا ئێكگرتنا خوە دكەن و كۆمەلێن خوە یێن ل باژێرێن جدا جدا دخوازن ب رێیا سۆشیال میدیا هەڤئانگەیەكێ ل ناڤبەرا خوە پەیدا بكەن دا كو ئێكگرتنا وان خۆرتربە ل سەر ئاستێ نەتەوەبوون و بەرژەوەندیا مللی، دیساڤە پارتێن سیاسی یێن كەنەدی ژی هەست ب هندێ دكەن كو دڤێت دەلیڤا ژ دەستدانا دەنگێن كوردان ژ خوە نەكەن و ب هەر ئاوایەكی پەیوەندیەكێ د ناڤبەر خوە وان دا چێبكەن. لەوا پارتا كونسێرڤەتڤ نوكە مژووولی خڕكرن و تۆماركرنا هەموو كوردان هەیە و پەیوەندی ب رێیێن جودا جودا ل گەل هەموو بنگە و كۆمەلەیێن كوردی كریە دا كو ل رۆژێن مەرەمێ بكارن پەیاما خوە بگەهینن و د گەل هەڤ كار بكەن. ئەڤە ژبلی مەكتەبا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل (واشنتون) ل دووڤ هەستپێكرن و داخوازا كوردێن كەنەدا رابوون ب ئاڤاكرنا ژۆرەكا هەڤپەیڤینێ كو خەبەر و باسێن ئێكدو بگەهین جڤاكێن كوردی و هەتا نوكە ئێك یان دو كۆمبوون كرینە د سەرهندێ را كو تەنێ ئالێن دیاركرینە، لێ دیساڤە پێنگاڤەكە دگونجیت د گەل بزاڤا كوردی یا مەزن دا. هەر چەندە كورد نە دەمەك درێژە و نە ژمارەك مەزن ل دووڤ پیڤەرێن چاینی و هندی و سپانش و گەكەكێن دی، لێ خەریكە كو كورد بگەهن ئاستێ حسابێ. لەوا كورد دڤێت ژ ئەڤرۆ پاشڤە گەر وەكو مللەت بیر بكەن دڤێت پێنگاڤێن چارەنڤیساز د گەل ئێك بهاڤێژن، ئەگینا قەد قەدبوونا وان نكارن چ بكەن ژ بەر كو لایەنێن سیاسی ل ژمارێ دگەرن بۆ سەركەتنا سیاسی وەكو هەر وەلاتەكێ دیمۆكراسیەتێ بجهدیینیت بۆ ئاڤاكرنا حوكمەتان. هەر چەندە كەنەدا ژی وەكو ئەمریكا دو پارتێن سیاسی هەنە، ئەو ژی (لیبرال و كونسێرڤەتڤن) وەكو دیار پارتا كونسێرڤەتڤ پتر مەیلا خۆكرنا خودان ل كێشین سیاسی دكە خودان ژ وان ژی یا كوردان، هەر ژ بەر هندێ ژی گەلەك ژ ئەندامێن پەرلەمەنتاران كۆمەلەك بناڤێ (كۆمالەكا پەرلەمانتاری یا كوردی یا كەنەدی)، ئەڤە بۆ ماوێ پتر ژ نەه سالانە ئاڤاكری و بەردەوام خەباتا خوە كریە كو هەڤال و ئەندامان زێدە بكەت ببە دەنگەك بۆ كێشا كوردی ل پەرلەمانێ كەنەدی. لێ ب من وەرە كورد و پەرلەمانتارێ كوردستانێ وەكو پێدڤینە گرنگی نە خەم ژێ خاریە وەكو پێدڤی، ژ بەر كو گەلەك جاران نامێن داخوازكرنا لێنێزیبوونا ئێكریە، لێ بێ بەرسڤ مایە، نموونە بۆ ڤێ چەندی ل بەردەستن.
ژ ئیرۆ پاشڤە ئەگەر كورد بخوازن كو رۆل و فشارا وان بێ دیتن و گوهداریكرن، پیدڤیە كورد ب پەیەمەكا ئێكگرتی بەرخوردێ بكەن، گەر بۆ وان دەست نەدە ل وەلات ژ بەر فشارێن وەلاتێن داگیركەر بلا پارت و لایەنێن سیاسی بالا خوە ژ كوردێن دەرڤە ڤەكەن ل دووڤ حەز و شیانێن وان بچن ژ بەر كو كوردێ دەرڤە یێ ئازادە چاوا بیر بكە و بەرخوردێ بكە. بۆ كوردێ ژناڤ دا ب تایبەت لایەنێن سیاسی نەشێن وەكو حەز نەتەوەبوون بینن زمان ئەو كاودانەكە گەلەك ئالۆزە و نە ب ساناهیە بێت چارەكرن و ژ بەر هەزار و ئێك ئەگەران. لێ كوردێ دەرڤە پێدڤیە ئێكبگرن ژ بەر ئەگینا دێ هێنە قەبوولكرن وەكو كێماسیێن بێ سوود و كەس ژی ل وان گوهداری ناكە. لێ دەما بژمارەكا مەزن بێن خۆیا كرن و چ لایەنگیرێن پارتەكێ یان د وان وێ وی دەمی گوه ل داخواز و گازندێن وان ژی بێنگرتن ژ بەر بەرژەوەندیا خوە.
