كو كورد ب ناسیۆنالیزمێ نه‌هاتبن فرشككرن گونه‌ها ئائینا چیه؟
شڤان سالم گولى
دیاره ناسیۆنالیزم وه‌ك ده‌سته‌واژه د فه‌رهه‌نگا ره‌وتێن سیاسی دا هنده كه‌ڤنار نینه، مرۆڤ دشێت بێژیت پشتی شۆره‌شا فره‌نسا و هه‌لوه‌شاندنا سیسته‌مێ ئیمپراتۆریێ ل رۆژئاڤا كو بوو ئه‌گه‌رێ به‌رفره‌بوونا ده‌ستهه‌لاتا فره‌نسا (نابلیۆن) ل سه‌ر گه‌لێن رۆژئاڤایی و په‌یدابوونا ره‌وت هزرێن جوداجودا و سیسته‌مێن جوداجودا بۆ برێڤه‌برنا وه‌لاتا ناسیۆنالیزمێ ژی جهێ خوه د وان ره‌وتان دا كر و ئه‌لمان و ئیتالیا د ڤێ دا ده‌ستپێشخه‌ر بووینه، دیاره هێدی هێدی ژ ئه‌نجامێ به‌ره ب لاوازچوونا ده‌ستهه‌لاتێن ئوسمانی و سه‌فه‌ویان ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست و په‌یدابوونا تێكهه‌لیا ب رۆژئاڤارا به‌ره به‌ره ناسیۆنالیزم وه‌ك هزر گه‌هشته ناڤ گه‌لێن ژێر ده‌ستهه‌لاتداریا وان دوو ئیمپراتوریه‌تان ژی، هه‌ر چه‌نده ڤان دو هێزان د مێژوویا خوه‌دا هه‌ر چ زولم و سته‌مه‌ك هه‌یه هه‌مبه‌ر گه‌لێن ژێر ده‌ستهه‌لاتا خوه‌دا كرینه، لێ ئه‌وا راست بت ئه‌ڤ چه‌نده پتر دبن ناڤێن مالبات سالاری و ئائینی دا بووینه، رۆنه ئه‌گه‌ر هنده‌ك سه‌رنج بده‌ین ئه‌ده‌بیاتێ كوردی د وارێ هزار ناسیۆنالیزمێ دا مرۆڤ دشێت ناڤێ خانی ل گوپیتكێ دا ببینت، لێ یا راست ئه‌وه كو ئه‌ڤ پرسه ل ده‌ف تاكێن وه‌ك خانی كو تبلێن ده‌ستان بوون ئازراندنی و هه‌ست پێ كری بوویه و نه‌ببوو ره‌وت و مژارا جڤاكێ كوردی دا.
ئه‌و كۆكا من دڤێت به‌حس لێ بكم دیاره زۆر جاران هنده‌ك ژ ره‌وشه‌نبیر و مێژووناسان ئه‌گه‌را لاوازایا ناسیۆنالیزمێ د ناڤ كوردان دا ڤه‌دگه‌رینن كو رۆلێ ئایینێ ئیسلامێ ب تایبه‌ت كو وه‌سا بۆ دچن ئیسلامێ رێگره‌كێ هه‌ری سه‌ره‌كی بوویه ل هه‌مبه‌ر هزار ناسیۆنالیزما كوردی، له‌وا ژی زۆر جاران په‌نجه‌یا تۆمه‌تێ ئاراسته‌یی زۆره‌ك ژ سه‌ركێش و به‌رهه‌لستكارێن كوردان دكن كو شۆره‌شێن خوه ل ژێر ناڤێ ئیسلامێ كرینه و ناسیۆنالیزما كوردی ژبیر كرینه.
لێ ب راستی ژی ئه‌ڤێ چه‌ندێ پرسه‌ك ل ده‌ف من وه‌ك تاك په‌یدا كریه ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌یه گه‌لۆ ب راستی ژی ئیسلامێ رێگر بوویه ل ناسیۆنالیزما كوردی؟ گه‌لۆ چما ئیسلامێ رێگری ل ناسیۆنالیزما گه‌لێن دی نه‌كریه؟
گریمان وه‌سایه و ئیسلام وه‌ك ئوول به‌ربه‌ست بوویه ل ناسیۆنالیزما كوردی.. ئه‌رێ كوردێن جوهی چما ده‌ست ژ ناسیۆنالیزما كوردی و خاك و وارێ خوه به‌ردان و قه‌ستا فلستینێ كرن؟
گه‌لۆ مه چقاس كوردێن ئێزدی كو كه‌سێن خودان پیگه و كاریگه‌ر بووینه ل ئاست ئێزدیان دیتنه كو زۆر ب رۆن و ئاشكرایی ئێزدیبوونێ ل پێش هزرا ناسیۆنالیزما كوردی دادنن؟ ته‌نانه‌ت حاشابوونێ ژی ژ كوردبوونێ دكه‌ن. گه‌لۆ چه‌ند لۆجیكه ژ بلی ئیسلامێ، یه‌هۆدیه‌ت و ئێزدیاتی رێگرێن هه‌مبه‌ر ناسیۆنالیزما كوردی بن؟
كا دا هنده‌كێ خوه ژ كریزا ئوولان ڤارێ بكه‌ین و سه‌رنجه‌كێ بده‌ین سه‌ر رۆلێ پارتێن كوردی ب هه‌موو ئایدۆلۆجی و نێرینێن خوه یێن جوداجودا ڤه گه‌لۆ ئه‌و چه‌ند سه‌ركه‌فتی بووینه د پرسا گرنگیدان ب هزرا ناسیۆنالیزما كوردی ل ده‌ف تاكێ كورد؟ ئه‌رێ ب راستی ژی د نها دا ئه‌وا د جاددا كوردی دا پتر به‌رچاڤ دكه‌ڤیت شۆپا حزبگه‌رایێ یه یان ژی ناسیۆنالیستێ؟
ئه‌رێ ئه‌گه‌ر ب راستی ژی ئه‌ڤ پرسیا ناسیۆنالیزمێ ل ده‌ف حزبێن كوردی گرنگه، كادا كێشه‌یا د ناڤبه‌را حوكمه‌تا هه‌رێمێ و په‌كه‌كێ بكین میناك خێره هنده‌ك ژ پارتێن كوردی ل باشۆر ڤێ پرسێ ب پرسگرێكا د ناڤبه‌را پارتی و په‌كه‌كێ پیناس دكن هیچ بگره هه‌ولا هندێ دده‌ن ئه‌ڤ ئاگره خوه‌شتر ژی ببت!! ب راستی ژی گه‌لێن ناسیۆنالیزما وان د ئاست هوشیاریه‌كا باش دا بت وه‌سا دكن؟ هه‌لبه‌ت نه‌خێر.
له‌وا ژی ب راستی ژی ب من تۆمه‌تباركرنا ئایینان ب لاوازیا ناسیۆنالیزما كوردی تۆمه‌ته‌كا بێ رامانه، به‌لكو یا راست ئه‌وه كورد بخوه ب ڤێ پرسێ نه‌هاتینه فرشككرن كو دبیت ڤێ هنده‌ك ئه‌گه‌رێن دی ل پشت هه‌بن وه‌ك (جوگرافیا، په‌روه‌رده، عه‌شیره‌تگه‌ری…هتد)كو ئه‌ڤ ئێكه پیدڤی ب لێكۆلین و پێداچوونێن ژدلن ژ ئالی بسپۆر و ئه‌كادیمیێن په‌یوه‌ندیدار ڤه.
