كۆمارا كوردستان به‌رهه‌مێ ره‌نج خه‌بات و ئیرادا گه‌لێ كوردستانێ بوو
محه‌مه‌د ئیبراهیم ئامێدی
به‌ری(73 سالان) رۆژه‌كا وه‌ك ئه‌ڤرۆ ل 22 كانوونا د وویێ سالا 1946، ل ژێر ئالایێ كوردستانێ یێ پیرۆز و ره‌نگین كۆمارا كوردستان هاته دانان ل سه‌ر ده‌ستێن پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د و هه‌ژماره‌كا قاره‌مان و خه‌باتكارێن كورد ل كوردستانا رۆژهه‌لات. بارزانیێ نه‌مر مسته‌فا ب 500 قاره‌مانان ژ خورت و عه‌گیدێن كوردستانا باشۆر ئاماده‌ببوون ب رێوره‌سمێن هه‌ژی ل مه‌یدانا چارچرا ل سه‌نته‌رێ باژێرێ مهاباد هاته راگه‌هاندن. كۆمارا كوردستان تیرۆشكه‌كا هه‌ره گه‌شبوو و روودانه‌كا هه‌ره گرنگ بوو د بیاڤێ بلندكرنا ئاستێ هۆشه‌مه‌ندیا نه‌ته‌وه‌یاتی د ناڤ ملله‌تی دا و به‌رزكرنا ناڤێ ناسناما كوردی، ئارمانج و حه‌ز و بیرۆ بۆچوون گه‌له‌ك بوون بۆ ئاڤاكرنا ده‌وله‌تا كوردی، ل گه‌ل ده‌ستنیشانكرنا دۆست و نه‌یارێن كوردان. هه‌رچه‌ند بوو ژیێ كۆمارێ یێ كرتبوو 11 هه‌یڤ و 11 رۆژبوون، لێ د ڤی ده‌مێ كورت دا كابینا حوكمه‌تێ هاته پێكئینان ژ 12 وه‌زاره‌تان و دانانا بنیاته‌كێ ب هێز بۆ له‌شكرێ كۆمارێ بۆ پاراستنا خاك وه‌لاتی، سه‌ركرده و به‌رپرس و رێبه‌رێن ده‌وله‌تێ هاتبوونه دیاركرن و ئاماده‌كرن، ژماره‌كا پرۆژێن گرنگ و ستراتیژی د گه‌له‌ك واران دا نه‌خشه و پلان بۆ هاتبوونه دانان، لێ نه‌هاتنه جێبه‌جێكرن ژبه‌ر كورتیا ژیێ كۆمارێ. دانانا چاپخانه‌كێ و ده‌رخستنا ژماره‌كا رۆژنامه و كۆڤاران ب زمانێ كوردی وه‌ك رۆژناما كوردستان زمانحالێ كۆمارێ و كۆڤارا (هه‌لاله، نیشتیمان، گروگالی مه‌ندالانی كورد). 16/12/1946 دووایی رۆژ بوو د ژیێ كۆمارێ دا و ل 31/3/1947 پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د و برایێ وی سه‌یفی و كورمامێ وی سه‌دری هاتنه سێداره‌دان سه‌ر ده‌ستێ رژێما شاهنشاهی و بوو خاله‌ك ره‌ش د ناڤچاڤێن وان دا و ده‌نگڤه‌دانه‌كا هه‌رده‌م د هه‌ستا ملله‌تێ كورد دا. سه‌رشووری و شه‌رمزاری بۆ وان جه و لایه‌ن و كه‌سێن سۆز و په‌یمانێن پالپشتیێ و هاریكاریێ ب جه نه‌ئینایین وخیانه‌تكاریێ ل به‌رانبه‌ری كۆمارێ، كو ملله‌تێ كورد سه‌ربۆره‌كێ بریندار و سه‌خت و دۆر و درێژ یێ هه‌ی د ڤی بیاڤی دا، لێ جهێ داخێ یه مفا و وانه و عیبره‌ت لێ نه‌هاتیه وه‌رگرتن، كو خیانه‌تكاریا 16 ئۆكتوبه‌رێ 2017 ڤێ چه‌ندێ دسه‌لمینیت. كۆمارا كوردستان دێ مینیت هه‌رده‌م هێما و دوورشم و سه‌ربۆر و هێڤێنێ خه‌بات و سه‌ربه‌خوه‌یێ و راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی. هه‌ژى گۆتنێ و ئاماژێ یه كو پشتی بۆرینا ده‌هان سالان ل سه‌ر په‌یمانا سایكس ـ پیكۆ قانوونا 1916 و په‌یمانا لۆزان 1923، كو ل دووڤ ڤان په‌یمانا كوردستان دابه‌شكر ل سه‌ر چار پارچان. ملله‌تێ كورد كه‌فته ل ژێر سیاسه‌ت و كونوترۆلكرنا چار ده‌وله‌تا (عیراق، توركی، ئیران، سووریا) ب جوداهیێن جۆره جۆرێن زمان و ره‌وشه‌نبیری و كه‌لتۆر و تیتال و خاك و دیرۆك ل گه‌ل ملله‌تێ كورد. سیاسه‌تا وان ده‌وله‌تان یا دكتاتۆری و وره‌گه‌زپه‌رستی و شۆفینی، زێده‌باری بێبه‌هركرنا ملله‌تی ژ بچووكترین مافێ وان یێ ره‌وا، له‌ورا ملله‌تێ كورد ب ژماره‌كا شۆره‌ش و سه‌رهلدان و داستانان پشتی ڤێ چه‌ندێ رابوون وه‌ك شۆره‌شا شێخ مه‌حموود حه‌فید 1918ـ 1919 و شۆره‌شا سمكۆ ئاغایێ شكاك 1920 ـ 1927 و شۆره‌شا عه‌قیدێ كوردی خالد به‌ك جبرانلی 1920 ـ 1921 شۆره‌شا بیاندۆریا ئه‌میر سه‌لمان عه‌باس ل سووری 1923 و یا كۆجكیری ل دژی په‌یمانا لۆزان ب قومانداریا عه‌لی شان به‌ك 1923 و شۆره‌شا شێخ سه‌عید پیرانی 14/ 2/ 1925 و شۆره‌شا ئاگری یا ئیحسان نووری پاشا 1927 ـ 1930، شۆره‌شا نیسانێ ـ ده‌ربه‌ندی بازیان 1831. شۆره‌شا جه‌عفه‌ر ئاغا سولتان ل هه‌مه‌دان و كه‌رمه‌نشاه 1932 و شۆره‌شا دێرسم سه‌ید رزا 1837 و شۆره‌شێن بارزان 1931ـ 1943 ـ 1945 ب قومانداریا شێخ ئه‌حمه‌د بارزانی و بارزانیێ نه‌مر مسته‌فا. ل گه‌ل پێكئینان و دامه‌زراندنا ژماره‌كا رێكخراو و حزبێن سیاسی، كو حزبا هێوا هه‌بوو یا ب بزاڤ و چالاكی بۆ د ڤی بیاڤی دا و ل 16/8/1946 پارتی دیمۆكراتی كوردستان هاته دامه‌زراندن ب سه‌رۆكاتیا بابێ روحی یێ نه‌ته‌وا كورد بارزانی مسته‌فا، وه‌ك پێدڤیه‌كا جه‌ماوه‌ری یا داخوازكری بۆ حه‌ز و مه‌ره‌مێن گه‌لێ كوردستانێ، كو ئه‌ڤنه هه‌موو دهاتن د چارچووڤێ بزاڤا رزگاریخوازیا كوری دا، وه‌ك خه‌باته‌كا به‌رده‌وام دژی داگیرگه‌رێن كوردستانێ و ب ده‌ستڤه‌ئینانا مافێ ره‌وا و كیانه‌كێ سه‌ربه‌خوه، یا پێدڤیه دیار كه‌ین كو ژماره‌كا مه‌زن یا شۆره‌شێن كوردی به‌ری هه‌ردو په‌یمانا سایكس ـ پیكۆ و لۆزان یێن رابووین و هه‌لداین هه‌رژ شۆره‌شا عه‌ڤدالێ به‌دلیسی سالا 1574 هه‌تا شۆره‌شا شێخ عه‌بدولسه‌لام بارزانی 1909 ـ 1914، پشتی ڤان شۆره‌شا و هه‌لوه‌شاندنا كۆمارا كوردستان شۆره‌شا مه‌زن شۆره‌شا ئیلۆنێ 11/9/1960 بوو. كو راگه‌هاندنا كۆمارا كوردستان ل مهاباد ل 22/1/1946 ب سه‌رۆكاتیا (پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د). ئه‌م دشێن بێژین به‌رهه‌مێ وێ ره‌نج و خه‌باتا پیرۆزبوو و ئیرادا گه‌لێ كوردستانێ، و ده‌ستكه‌فتیه‌كێ گرنگ و مه‌زن بوو د هه‌ڤچه‌رخا كوردی دا یا بوویه دوورشمێ ئازادیا ملله‌تێ كورد و هێڤێنێ سه‌ربه‌خوه‌یێ.
