كۆنفرانسێ مونشن و گوپیتكه‌كا دی یا گرنگ
ئحسان ئامێدی
ل22ـ24/1/2020 به‌رێز نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ پشكداربوو ل كۆربه‌ندێ ئابووریێ جیهانی ل داڤۆس ل سوێسرا كو كۆربه‌ندێ ده‌سته‌یا ده‌ستهه‌لاتداریا جیهانی یه و ل وێرێ په‌یاما خوه راگه‌هاند و چه‌ندین دیدارێن گرنك ئه‌نجامدان د خزمه‌تا پێشڤه‌برنا دۆزا كوردستانێ دا، نهۆ ژی ل 14/16/2/2020 به‌رێز مه‌سرۆر بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ یێ پشكداره ل خولا 56 یێ كۆنفرانسێ مونشن یێ ئاسایشا جیهانی. كو دهێته خه‌ملاندن پتر ژ 500 بریاربده‌ست و گه‌وره به‌رپرس و كه‌سانێن ئاست بلندێن جیهانی دبه‌رهه‌ڤن، ئه‌ڤ كۆنفرانسه زۆرێ گرنگه چونكی سه‌رۆك و كاربه‌ده‌ستێن بالاده‌ستێن وه‌لاتێن جیهانی تێدا پشكدار دبن و په‌یامێن خوه پێشكێش دكه‌ن و ل په‌راوێزا كۆنفرانسێ دیتن و دیدارێن گرنگێن تایبه‌ت و نهێنی د ناڤبه‌را ئاماده‌بۆیان چێدبن و رێكه‌فتن و هه‌ڤكاری و هه‌ماهه‌نگی دروست دبیت پێناڤی ئاسایش و به‌رژه‌وه‌ندیێن گشتی دا.
كۆنفرانسێ مونشن یێ ئاسایشێ ئێك ژ گرنگترین كۆنگرێن نێڤده‌وله‌تیه سالانه ل باژێرێ مونشنێ ئه‌لمانی بۆ ماوێ سێ رۆژان دهێت به‌ستن تێدا سه‌رۆك و سه‌ركردێن مه‌زن و بریاربده‌ست و بسپۆر و ئه‌كادیمی د هه‌می بیاڤێن ئاسایشێ و سیاسی و له‌شكری دا به‌حسێ ئاسایشێ و سیاسه‌ت و به‌رهنگاریێن وێ ل ئاستێ جیهانێ دكه‌ن و بریارێن گرنگ دده‌ن.
كۆنگرێ ئاسایشێ ل مونشن، ژبلی كارێن كارناما كۆنگره‌ی كو دێ ل سه‌ر گشت پرسێن ئاسایشێ و قه‌یرانێن ئابووری و كێشێن مرۆڤی و گه‌ف و مه‌ترسیێن تیرۆرێ و گیروگرفتێن رۆژهه‌لاتا ناڤێن و جیهانێ و ئارێشێن ئاواره و په‌نابه‌ران ئاخڤن لایه‌نێن هه‌ڤكار و هه‌ڤدژ ژی ئاماده‌دبن و ده‌رفه‌ته‌كا دی یا دبلۆماسیه‌تا پشت ده‌رگه‌هێن گرتی و پشت كه‌والیسانه كو هه‌مان گرنگی هه‌یه كو ب ڤێ رێ ده‌رفه‌تێن نوی بۆ دیالۆك و دانوستاندن و لێكتێگه‌هشتنێ و هه‌ماهه‌نگیێ و هه‌ڤكاریێ ڤه‌دبن.
هه‌ژیه بێژین ل سالا 2015 سه‌رۆك بارزانی پشكداری د ڤێ كۆنگرێ داكر و ده‌رفه‌ته‌كا گرنگ بوو سه‌رۆك بارزانی په‌یاما خوه ب جیهانێ را بگه‌هینیت و ره‌وشا ئاسایشا هه‌رێما كوردستانێ و ئیراقێ و مه‌ترسیا رێكخراوا تیرۆرستیا ده‌وله‌تا ئیسلامی دائش پێشچاڤ بكه‌ت و چه‌ندین دیدارێن تایبه‌ت ل ئاستێن بلند ئه‌نجامبدت و هه‌ڤكاریێ و هه‌ماهه‌نگیێ بۆ شه‌ڕێ دژی دائش بده‌ستڤه‌بینیت، هه‌روه‌سا ل سالا 2018 به‌رێز نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل وی سه‌رده‌می پشكداربوو ل كارێن ڤی كۆنگره‌ی و درێژی دا رێبازا سه‌رۆك بارزانی د وی بیاڤی دا، ل سالا 2019 به‌رێز مه‌سرۆر بارزانی وه‌كو سه‌ركرده‌یه‌كێ ب هێز یێ دابینكرنا ئاسایشێ ل هه‌رێمێ و ده‌ڤه‌رێ پشكداری كارێن وی كۆنگره‌ی بوو.
پشكداریا سه‌رۆكی حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل كارێن كۆنگره‌یێ مونشن به‌لگه‌یێ هێزا كه‌ساتی و گرنگیا به‌رپسیاریا ڤی سه‌ركردێ كوردستانیه و پێشداچوونا دۆزا كوردستانێ و رۆلێ هه‌رێما كوردستانێ د شه‌ڕێن دژی تیرۆرێ و جێگیركرنا ئاسایشێ و دابینكرنا ووزێ بۆ بازارێن جیهانێ.
بڕیاره ل ڤی كۆنگره‌ی ئه‌وێ ل رۆژێن 14 ـ 16 ڤێ هه‌یڤێ برێڤه‌دچیت، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ به‌حسێ قوربانیێن پێشمه‌رگه‌ی و گه‌لێ كوردستانێ ل شه‌ڕێ دژی تیرۆرێ و دائشێ بكه‌ت و پێدڤیا هه‌ماهه‌نگی و هه‌ڤكاریێ د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی بۆ به‌رهنگاربوونا تیرۆری نیشابده‌ت و چاڤ ب مه‌زنه به‌رپرسان و بڕیاربه‌ده‌ستێن جیهانی یێن پشكدار د كۆنگرێ دا بكه‌ڤێت و بارودۆخێ نوكه یێ عێراقێ و ناڤچێ و په‌ره‌پێدانا په‌یوه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ڵ جڤاكێ نێڤده‌وڵه‌تی گفتوگو بكه‌ت.
ئه‌ڤه بۆ چه‌ندین جاران به‌رێز مه‌سرۆر بارزانی دبیته ئێك ژ پشكدارێن سه‌ره‌كی یێن ڤی كۆنگره‌ی، ئه‌ڤه خوه‌ب خوه ژی فاكته‌ره‌كێ بهێزكرنا پێگه‌یێ هه‌رێما كوردستانێ یه ل ناڤه‌ندێن نێڤده‌وله‌تی.
پشكداریا به‌رێز سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل كۆنفرانسێ ئاسایشا جیهانی و دیدار و كۆمبوونێن جه‌نابێ وی ل گه‌ل مه‌زنه‌به‌رپرسێن جیهانێ دلخۆشكه‌رن و گه‌شبینیێ چێدكه‌ن ماده‌م مه‌زنێن مه كوردستانێ گه‌هشتینا ئاستێن بلندێن جیهانێ و پشكداریێ ل گوپیتكێن نه‌خشا سیاسه‌تا ئاسایشێ و ئابووری ل جیهانێ دا دكه‌ن دێ رێخۆشكه‌ن كو دۆزا كوردستانێ ژی به‌ر ب پێشڤه‌ڤه بچیت و بگه‌هیته كنارێن ئارام.
دۆزا كوردستانێ ب رێیا نوونه‌ر و هێمایێن گه‌لێ كوردستانێ گه‌هشتیه ناڤه‌ندێن نیڤده‌وله‌تی و ل بۆرینا ده‌می دێ دۆزا كوردستانێ كه‌ڤیته د ئه‌جنیدایێن ناڤه‌ندێن نێڤده‌وله‌تی و به‌ر ب چاره‌سه‌ریێن گونجای رێیا خوه ڤه‌كه‌ت.
د ده‌مه‌كی دا ئه‌م دلخۆش دبۆین هه‌كه رۆژنامه‌ڤانیه‌كێ بیانی دیداره‌ك دگه‌ل به‌رپرسه‌كێ مه كربا ل ئێزگه‌كی یان ل رۆژنامه‌كێ دا به‌لاڤ كربا، لێ ئه‌ڤرۆ ل پێشچاڤێن هه‌می جیهانێ سه‌رۆك و به‌رپرسێن ده‌وله‌تێن زلهێز یێ پێشوازیێ ل سه‌رۆك و به‌رپرسێن كوردستانێ دكه‌ن و رۆلێ وان د پرسێن دابینكرنا ئاسایشێ و شه‌رێ دژی تیرۆرێ و به‌رهه‌مئینانا ووزێ و د رێڤه‌برنا هه‌رێمێ دا بباشی د هه‌لسه‌نگینن و داخوازێن فه‌رمی بۆ دكه‌ن كو ل ناڤه‌ندێن بلند و گرنگێن جیهانی به‌رهه‌ڤبن.
دڤێت ئه‌م پر كه‌یفخۆش و گه‌شبین ده‌مێ دبینین جه‌نابێ مه‌سرۆر بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ئه‌ڤ جه و رێزه ل ئاستێ جیهانێ هه‌یه و ل ڤان كۆنگره و كۆنفرانس و كۆربه‌ندان دا ئاماده‌دبیت و دیدار و كۆمبوونان ل گه‌ل سه‌رۆك و مه‌زنه به‌رپرسێن جیهانی ئه‌نجام بده‌ت، ئه‌ڤه ده‌ستكه‌فتیه‌كێ نه‌ته‌وه‌یێ گه‌لێ كوردستانێ یه وێ باوه‌ریێ چێدكه‌ت ماده‌م به‌رپرسێن كوردستانێ گه‌هشتینه وی ئاستی ئه‌ڤه دۆزا كوردستانێ ژی گه‌هشتیه وی ئاستی، چونكی سه‌رۆكێن كوردستانی هه‌لگرێن په‌یاما كوردستانێ نه ل هه‌ر جهێ لێ بن.
