كەلها عەجلۆنێ، دیرۆكا كوردان یا خەلكی پاراستی
كۆڤان ئیحسان
ژ دویرڤە و ل سەر بلنداهیا ٩٨٠ مەتران كەلهەكا لەشكری ب بەر چاڤێن مرۆڤی دكەڤیت، خەلك دبێژیتێ كەلها ربزێ یان ژی كەلها سەلاحەددینێ ئەیۆبی، ئەڤ كەلهە ل سەر ئێك ژ كۆمتێن چیایێ عەوفێ یان بەنی عەوفێ هاتیە ئاڤاكرن، ئێك ژ سەركێشێن لەشكری ب ناڤێ عزەددین ئۆسامەی یا ئاڤاكری كو سەركێشەكێ لەشكری یێ سولتان سەلاحەددینێ ئەیۆبی بوو. ئەڤ كەلهە ل ساڵا ١١٨٤ زایینی یا هاتیە ئاڤاكرن، مەرەم ژێ ئەو بوو دا رێكێن هاتن و چوونێ د ناڤبەرا وەڵاتێ شامێ و حجازێ دا بپارێزیت.
كەلهە یا چاركۆژییە، چار بورجێن زێرەڤانیێ لێ هەنە، د ناڤ دا ژی مۆزەخانەیا عەجلۆنێ هەیە، كو هەر كەسێ ژ دەرڤەی ئوردنێ بهێت دڤێت ١٠ دینارێن وان بدەت دا سەرەدانا ڤێ كەلها دیرۆكی بكەت و مۆزەخانا ژ ناڤدا بینیت.
چیایێ بەنی عەوف و كەلها عەجلۆنێ
ل ساڵێن ١٨٣٧ و ١٩٢٧ دوو ئەردهەژێن ب هێز ل ڤێ كەلهێ داینە، بەلێ خۆ ل بەر وان ئەردهەژا گرتیە و هاتینە پاراستن، ل ساڵا ١٩٨٠ حكومەتا ئوردنێ ب تەمامی ئاڤاهی نویژەنكریە و پرەكا ئاسنی ل بەر دەرگەهێ وێ دانایە.
ل بەر دەرگەهێ ڤێ كەلهێ خەلك بۆ خۆ شول دكەت، هەر ئێك تشتەكی د فرۆشیت، ژ دویرڤە كەسەكی ب ناڤێ جاسم ئەلتەمیمی گازی دكر وەرن قەهوێ ڤەخۆن! كو قەهوەكا عەرەبی یا تەحل چێدكر، پرسیار ژ مە كر كا ئەم كینە؟ مە ژی گۆتێ ئەم كوردین، ئینا گۆتی ئەڤە جهێ باپیرێن هەوەیە، راستی ژی گەلەك ژ دل د گۆت و ما بمەڤە كو ئیلا قەهوەكێ ل دەڤ ڤەخوین.
دەرگەهێ كەلهێ و بورجێن زێرەڤانیێ
دەمێ مرۆڤ دچیتە د ناڤ كەلهێ دا، هندە یا پاقژ و بژوین و سەخبێركریە، مرۆڤی نەڤێت ژێ دەركەڤیت، رۆناهیەكا نازك، پارچەیێن شوینوارا هەمی یێن د ناڤ ڤێ كەلهێ دا هەین، ل دۆرمەندۆرێ وێ ژی خەندەكەك یا كۆلایە، كو ب ساناهی كەس نەشێت بچیتە د ناڤ دا، ژ ناڤدا هەمی بەرمایێن شوینواری یێن باژارێ عەجلۆنێ تێدا هاتینە نیشادان، بەرێن مەنجەنیقان د تژی د ناڤ دا بوون، بیرێن عمباركرنا ئاڤێ و هەمی پێدڤیێن لەشكری د ناڤ دا هەبوون.
دیرۆك ئەوە یا هێزێ بدەتە مرۆڤی، ئوردنی ژی بۆ خۆ هێزێ ژ ڤان شوینواران وەردگرن، گەلەك ب شانازیڤە دبێژن ئەڤ شوینوارە یێن سەلاحەددینێ ئەیۆبینە، كو كوردە، بەلێ مە یێ پاراستی، ئەم مفای بۆ خۆ ژێ وەردگرین و شانازیێ پێ دبەین.
راستی ژی هەستەكێ گەلەك خۆش بوو، دەمێ تو بەرمایێن شوینوارێن كوردان دبینی، یا ژ ڤێ خۆشتر ئەوبوو كو خەلكێ وێرێ دگۆت ئەڤە كەلها كوردایە و وەكی بچویكێن ساڤا پاراست بوو، ئەڤە ئەو مرۆڤن یێن د دیرۆكێ دگەهن، شوینوارێن خۆ كەیس دكەن، دپارێزن بلا یێن كیژ مللەتی یان دەولەتەكا كەڤن بن.
