لالـەزار د بیردانـكا ١٦ ئوكتۆبـەرێ دا

رەمەزان نسردەین كێڤلی

بێگومانە هەر سیاسیەكێ خواندنەكا دروست بۆ بۆیەرێن ١٦ ئوكتۆبەرێ كربا یان ژی شرۆڤەكرنا داخۆیانیێن بافل تالەبانی و لاهۆر جەنگی كربا، دا زانیت كو چارەنڤیسێ وان وەكو دو سەركردەیێن دەستهەلاتدار د ناڤ ئێكەتییا نیشتیمانییا كوردستانێ دا دێ بەر ب كیژ ئاراستەی ڤە چیت.
ژبەركو هەردویان دانپێدان ب وێ ئێكێ كریە كو خیانەت هاتیەكرن، جارەكێ باڤلی ئەو خیانەتە دایە پال لاهۆری، و بەروڤاژی ژی هەر ڕاست بوویە. دەمێ كادر و ئەندامێن پارتی دیموكراتی كوردستان بەحسێ خیانەتێ دكر، گەلەك خەلكی وەسا هزر دكر كو بۆیەرێن ١٦ ئوكتۆبەرێ ژبەر ڕیفراندۆمێ بووینە، حەتا كو گەلەك ژ ئالیێن سیاسی ژی ل سەر ڤان بۆیەران بێ هەلوەست بوون، د دەمەكێ دا كو بەری ئەنجامدانا ڕیفراندۆمێ و بیرۆكا وێ، پرۆگرامەك هەبوو بۆ داگیركرنا كەركووكێ و دەڤەرێن دی ب سپۆنسەرییا گرۆپێ ١٦ ئوكتۆبەرێ و دانپێدانێن هەردو هەڤسەرۆكێن ئێكەتیێ ب خوە بەلگەیەكا حاشا هەلنەگرە.
لالەزار ئێك ژ خالێن دی یێن ڕێككەفتنێ بوو، لێ ب مكیاجەكێ حزبی، ئانكو د مێشكێ سیاسی یێ باڤلی دا ژناڤبرنا لاهۆری هەبوو. ژبەركو بافلی دزانی ئەوێ خیانەتێ ل مللەتێ خۆ بكەت، دێ ڕۆژەكێ خیانەتێ ل وی ژی كەت. ب هەمان بیرۆكە، لاهۆری ژی هەمان هزر و میتۆد ل سەر باڤلی هەبوو. لەورا گەلەك نەڤەكێشا حەتا ئەوا ئەز دبێژم بوویە ڕاستی و دەرئەنجامێن گەلەك خراب ل سەر هەرێما كوردستانێ و ڕوویێ دیموكراسیەتێ ل كوردستانێ دروستكرن.
پاشخانا ناكۆكیێ: شەڕ ل سەر هەژموونێ د ناڤا خێزان و حزبێ دا. ناكۆكیا د ناڤبەرا بافل تالەبانی، سەرۆكێ ئێكەتییا نیشتیمانییا كوردستانێ، و ئامۆزایێ وی لاهۆر شێخ جەنگی، بۆ چەندین سالان ڤەدگەڕیت. هەردو كەسان پۆستێ هەڤسەرۆكییا حزبێ وەردگرت، لێ د سالا 2021 دا، بافل تالەبانی لاهۆر شێخ جەنگی ژ كارێ وی دوورئێخست و ب تنێ كۆنترۆلا سەرۆكایەتییا حزبێ كر. ئەڤ كارە پشتی وان تۆمەتان هات یێن بافلی ئاراستەی لاهۆری كرین، كو هەولا ژەهركرنا وی دایە، ئەڤێ ئێكێ ناكۆكی د ناڤبەرا وان دا كوورتركر.
پشتی دوورئێخستنا وی، لاهۆر شێخ جەنگی بوو ئۆپۆزسیۆنەكێ دژوار و حزبەكا نوی ب ناڤێ «بەرەی گەل» دامەزراند، یا كو دو كورسی د هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ یێن سالا 2024 دا بدەستڤەئیناین. ڤێ ئێكێ ئالۆزی زێدەتركر، ژبەركو بافل تالەبانی ئەڤە وەك تەحەدیەكا ڕاستەوخۆ بۆ هەژموونا خۆ یا سیاسی و ئەمنی ل سلێمانیێ، پێگەهێ سەرەكی یێ ئێكەتییا نیشتیمانی، دیت.
پرۆسەیا دەستەسەركرنێ: ڕوی ب رویبوونێن چەكداری و كارتێكرنێن ئەمنی
ل سپێدەیا ڕۆژا ئەیینی، 22 تەباخا 2025، هێزێن ئەمنی یێن سەر ب ئێكەتییا نیشتیمانییا كوردستانێ ڤە، كو یەكەیێن دژە-تیرۆر و كۆماندۆ ژی د ناڤ دا بوون، گەمارۆ دا سەر هۆتێلەكێ ل سلێمانیێ كو لاهۆر شێخ جەنگی خۆ تێدا ڤەشارتبوو. ل دەستپێكێ شێخ جەنگی ڕەت كر خۆ ڕادەست بكەت، ئەڤ ئێكە بوو ئەگەرێ پێكدادانێن توند یێن كو چەندین دەمژمێران ڤەكێشای و چەكێ گران تێدا هاتە بكارئینان. د ئەنجاما ڕوی ب رویبوونان دا چەندین ئەندامێن هێزێن ئەمنی هاتنە كوشتن و چەندینێن دی برینداربوون و ب ڕادەستكرنا لاهۆری و دەستەسەركرنا وی و هەردو برایێن وی و هژمارەكا لایەنگرێن وی ب دوماهی هات. دەستهەلاتا دادوەری ل سلێمانیێ پاساوا دەستەسەركرنێ ب وێ ئێكێ دا كو فەرمانەكا گرتنێ بۆ شێخ جەنگی دەرچوویە ب تۆمەتا «پیلانگێری بۆ تێكدانا ئەمنی و سەقامگیریێ» ل دویڤ ماددەیێ 56 ژ یاسایا سزایێن ئیراقێ. لێ، شێخ جەنگی گومان د ڕەواتییا فەرمانێ دا كر و ئەو وەك بڕیارەكا سیاسی یا ژ ئالیێ بافل تالەبانی ڤە دەرچووی دیت ب مەرەما ژناڤبرنا نەیارێن خۆ.
كارتێكرنێن سیاسی و ئەمنی
1. زێدەبوونا ئالۆزیێ ل سلێمانیێ: پرۆسەیا دەستەسەركرنا توند بوو ئەگەرێ حالەتەكێ ئامادەباشییا ئەمنی و سیاسی ل سلێمانیێ و ترسا هەلگیرسانا شەرەكێ چەكداری یێ بەرفرەهتر پەیدا كر.
2. لاوازكرنا ئۆپۆزسیۆنێ: دەستەسەركرنا لاهۆر شێخ جەنگی، یا كو پشتی دەمەكێ كێم ژ دەستەسەركرنا سەرۆكێ «تەڤگەرا نەوەی نوێ» شاسوار عەبدولواحد هاتی، وەك هەولەكا بافل تالەبانی بۆ «بێلایەنكرنا نەیارێن خۆ یێن سەرەكی» بەری هەلبژارتنێن پەرلەمانی دهێتە دیتن.
3. پارچەبوون د ناڤا ئێكەتییا نیشتیمانی دا: ناكۆكی لاوازییا ڕەوشا ناڤخۆیی یا حزبێ نیشاددەت ژیانا جەلال تالەبانی، دامەزرێنەرێ وێ و ناكۆكیێن كوور د ناڤبەرا ئەندامێن خێزانا حوكمران دا ئاشكرا دكەت.
4. كارتێكرنێن هەرێمی: شلۆڤەكار دبێژن كو بۆ ناكۆكیێ ڕەهەندێن هەرێمی هەنە، ژبەركو بافل تالەبانی ب نێزیكییا خۆ ژ ئیرانێ دهێتە نیاسین، د دەمەكێ دا كو لاهۆر شێخ جەنگی هەلوەستەكێ دژی هەژموونا ئیرانێ هەیە.
5. بانگەواز بۆ هێوركرنێ: ڕوودانان نیگەرانیێن ناڤخۆیی و نێڤدەولەتی پەیداكرن، و سەرۆكایەتییا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرالی ل بەغدا، هەروەسا ئەمریكا و نەتەوەیێن ئێكگرتی، داخواز ژ هەموو ئالیان كر كو خۆ بگرن و كێشەیان ب ڕێیێن قانوونی چارەسەر بكەن.
ب كورتی، دەستەسەركرنا لاهۆر شێخ جەنگی خەلەكەكا نوویە د ناكۆكیەكا درێژ دا ل سەر دەستهەلاتێ د ناڤا ئێكەتییا نیشتیمانییا كوردستانێ دا، ئەڤە ناكۆكیەكە كو كارتێكرنێن مەترسیدار ل سەر سەقامگیرییا سیاسی و ئەمنی ل هەرێما كوردستانێ ب گشتی هەیە.
* رۆژنامە دەربرینێ‌ ژ گۆتارا نڤیسەری ناكەت، بۆچوون یا نڤیسەری یە

کۆمێنتا تە