ل بیرهوهریا ئهنفالێ
د قهیرانیێن بهرووكا ههرێما كوردستانێ ڤهگرتین دا بیرهوهریا ههوێن ئهنفالا بێ پێژن دهرباس بوو، تنێ مالباتێن ئهنفال بوویان دووری چاڤێن كامیرێن تیڤی و رۆژنامهیان ئهڤ رۆژه د دلێن خوه یێن پری كۆڤان و بیرهوهریێن تهحلێن وان رۆژێن چیا پشتا خوه دایێ دا و هاوار و بانگینێن وان ژ گهوریا وان وێڤهتر نهدچوو، ساخكرنهڤه، وهكو دی نه ل من و نه ل تهیێ. سهیره ئهڤ رۆژه هۆسا بێدهنگ دهرباز ببت و سهدهم چبن، نهرهوایه. ل دهمهكی ژ ههموو دهمان پێدڤیتره ئهڤ بیرهوهریه بهێته ساخكرن و هندی بهلگهیێن ل بهردهست ههین، بهێنه پیشاندان و ههر كهسێ دهست د ڤێ ههوێ دا ههی یان بێدهنگی هلبژارتی پرسیار و دووڤچوون لێ بهێتهكرن؛ ههروهسا چاڤپێكهفتن و دیمانه ل گهل وان كهسا بهێتهكرن یێن ژ ههوا ئهنفالان قۆرتال بووین ئهڤجا چ ئهوێن د خیڤهتگههێن رژێما بهعس دا كۆمی سهر ههڤ كرین یان ئهوێن ئاوارهی ئیران، توركیا و ئهورۆپا بووین، ههروهكو ئیسرائیلێ ل گهل كاراكتهرێن هۆلۆكۆست ئهنجامدای، كری. مهرج نینه ههموو بهێنه دادگههكرن و سزادان لێ تنێ مهرهم ژێ ئهوه ئهڤ كارهساته ب دروستی بهێته ئهرشیفكرن دا نڤشێن بهێن مفای ژێ ببینن و ئهڤ كارهساته دووباره نهبت. كۆڤانهكا مهزنه دهما ئهنفال بوویی دبینن ئهو كهسێن ل پێشیا لهشكهرێ داگیركهرێ عێراقێ كهفتی و دهستكیسی بۆ كری و پشكداری د ئهنفالان دا كری ئهڤرۆ بێ باكانه ب بهرگوزێن گران ڤڕا ل جادێن مه ددهن و بدفن بلندی ل وان دنێڕن ههروهكو دبێژنێ: هینگێ ئهم ئهڤه بووین و ئهڤرۆ ژی ئهم ههر ئهوین و سوبههی ژی دێ ههر بۆ مه بت. پرۆسهسا ئهنفالان قۆناغهكا نوو ل پێشیا بزاڤا مه یا نهتهوی ڤهكر و پشتهڤان بۆ دۆزا مه ل جیهانێ پهیداكرن و ل تهنگاسیا 1991ێ ل تانا مه هاتن و بۆ جارا ئێكێ هێلا دژه فڕین و زۆنا ئارام ب بریارا نهتهوهیێن ئێكگرتی( 668) بۆ مه دابین كرن، ئهڤا نوها مه ههیی بهرههمێ ژانا ئهنفالایه و ئهو ئهنفالا وژدانێن مری ل جیهانێ ساخكرین. ئانكو ههوا ئهنفالان وژدانا مرۆڤاتیێ ل جیهانێ ههژاند لێ ل ههرێما مه یا دبێژنێ كوردستان وژدانا بهرپرسێن مه نه ههژاند و كاراكتهرێن پشكدار د وان ههوان دا ئهڤرۆ ب پۆست و پلێن بلند خهلاتكرنه و نهههما ئهڤه بتنێ بهلكو گهلهك كهسێن ب ناڤ رهوشهنبیر ژی ئهوێن خزمهتا دهولهتا داگیركهر كری ژی ب پۆست و جهێن بلند خهلاتكرن.
ل ڤێ بیرهوریا پرێ ژان و بیرهوریێن تهحل دا فهره دووری بازارڤانیا(موزایهدهیا) سیاسی پێداچوونهكا بابهتی ب تهمامیا كێسێ ئهنفالان دا بچینه خارێ و تهڤ بهێته ئهرشیڤكرن ب تایبهت چیرۆكێن وان كهسان یێن بهر ب ههوا ئهنفالان كهفتین و ئهو ئازارێن وان دیتین و بنهمالێن قورتال بوویان بڤی رهنگی ههر ساڵ ئهڤ بیرهوهریه بهێته ساخكرن. د ڤی بیاڤی دا حكومهتا عێراقێ پێنگاڤهكا باش هاڤێتیه و گهلهك گرێكین ڤی كێسی ڤهكرنه و یا مای دڤێت ئهم بخوه ڤی كاری ئهنجام بدهین و ب چ رهنگا نابت ئاسانكاری دگهل كاراكتهرێن پشكدار د ههوێن ئهنفالان دا بهێته كرن، بهری دیار كرنا رۆلێ ههر كاراكتهرهكی و پاشی كهسێ دهستێ خوهشمرۆڤان نهگرتیه بۆ لێبۆرینێ، نهوهك نوكه بهێنه خهلاتكرن ب پۆست و جهێن بلند و ئهنفالبووی د كۆڤانێن خوه دا ئاهێن بژان بههلكێشن و چاڤهرێی سالۆخهكا عهزیزێن خوه بن، ئهو عهزیزێن ههر جار جار د گۆرهكێ ب كۆم دا ل ژێریا عێراقێ دهێنه دیتن.