ل سالا 1974 دا بمە پێشمەرگە تەمەنێ من یێ بچویك بوو ئەز قەبویل نەكرم
دیدار: رەمەزان دەشتمری/ زاخۆ
2-10
ئەڤ ئەفسەرە ب زمانێ عەرەبی دگەل من ئاخفت و گوت: نەترسە و ب ئانەهییا خودێ خێرا تێدا و گوتە من تە چەند زاڕوك هەنە؟ من گوتێ: چوار كوڕ و كچەك یێن هەین، ئەوی ئەفسەری گوت: تو دێ شێ ناڤێن زاڕۆكێن خوە بێژی؟ بابێ من گوت من گوتێ: ناڤێن زاڕۆكێن من ئەڤەنە محەمەد و سەعید و شڤان و سەباح و تەیبەت ئەڤ هەر پێنج زاكروكێن منن. ئەوی ئەفسەری گوتەمن: محەمەد كوڕێ تەیە؟ من گوتێ: بەلێ سەیدێ ئەو كوڕێ منە. ئەوی ئەفسەری گوت: كوڕێ تە محەمەد تێتە دەفمن و ئەز پارا و هاریكارییا ئەوی دكم و توژی دێ ئێ دەف من بەردەوامیێ دیە ئەركێ خۆە یێ پولیسیێ ژبەر كو ئەز باژێڕێ مووسل دێ ئێم ڤەگوهاستن و تو دێ دگەل من بی، دەمێ بابێ من ژ زیندجانێ ئازادبی و ب شەڤ ل دەمژمێر دوازدەیی شەڤێ مە بەرێ خۆە دایێ دەرگەهێ مالا مە هات لێدان و دەمێ برایێ من دەرگەهێ حەوشێ ڤەكری و مە دیت كو نڤینكێن بابێ من یێن ل سەر ملی هات مالڤە و ئەوی ئەفسەری بۆ دەمێ حەفت ڕۆژا دەستویری دا بابێ من و پاشی چوو سەر ئەركێ خۆە یێ پولیسیێ ژبەركو دەمێ ڕێكەفتن دناڤبەرا سەركردایەتیا شۆرشێ و حكومەتا ئیراقێ یا ئەوی سەردەمی هاتیكرن كو بریار بوو هەمی پولیس و فەرمانبەرێن ژ ئەركی ڤەقەتیاین جارەكادیتر بزڤڕن بۆ سەر كار و ئەركێ خۆە یێ حكومەتێ، ئەو بوو بابێ من بۆ دەمێ دو سال و سێ هەیڤان ما بوو دزیندانێ ڤە، هەر وەسا جارەكێ زەلامەك مروڤێ مە كو دبوو هەڤژینێ مەتا من وەكو سەرەدان بۆ مالا مە هاتبوو و من برایێ خۆە یاری دكرن، ل دەمەكێ ئەز ل سەر موحەجەلێ مالێ دا كەتم و سەرێ ئاسنەكێ د دەستێ منڕا چو بێ برین و خوین گەلەك ژێ هات. دەمێ ئەز گەهاندیم بۆ نەخوشخانێ و ل سەر تەختی درێژكرم، دختورەك هات و بەرێ خوەدا ئەوێ برینا ل دەستێ من و گوتە دایكا من هەتا بابێ ئەڤی كوڕی نەئێت ڤێرێ ئەز چارەسەرییا برینا ئەوی ناكم. دایكا من گەلەك هویڤی ژ ئەڤی دختوری كرن و چارەسەرییا برینا دەستی من بكەت، بەلێ هەر دختوری دگوت: دڤێت بابێ ئەوی ل ڤێرێ ئامادە ببت. ئەو بوو دایكا من گوتە دختوری كو بابێ وی نها دەستەسەركریە و یێ دزیندانێ ڤە. ئەڤی دختوری بێ پەنج هەژمارا نەهـ قەیدكێن دەزی ل دەستێ مندا و پاشی دەرمانكر و دەستێ من گرێدا، بۆ دەمێ سالەكێ دەستێ من ما گرێدایی هەتا دەستێ من ساخ بوویە ڤە. ل ئەوی دەمێ ماموستایەك ب ناڤێ موحەمەد كو ڕەكەز عەرەب بی و ژ بنەمالین موسلاوییا بوو. ئەڤ ماموستایە دا ڕۆژانە من دگەل خوە بتە قوتابخانێ و ئەركێ قوتابخانێ دەستێ من یێ چەپێ دگرت و ئەركێ من دنڤیسی و جارا دیتر ئەز ژ قوتابخانێ بۆ مالێ ڤەدگەڕاندم هوسا بۆ دەمێ سالەكێ ئەڤ ماموستایە هوسا دگەل من هاریكار بوو.
هەر وەسا سەعدەدین یوسف دبێژت: ئەز ل پولا سێ سەرەتایی بووم، و جارەكێ ئەز دگەل بابێ خۆە بۆ باژێڕێ زاهۆ هاتیم ب مەرەما سەرەدانا كەس و كارێن مە، من بەرێ خۆەدا ڕاپێچانا خەلكێ باژێڕێ زاخۆ جل و بەرگان وەكی ڕاپێچانا خەلكێ باژێڕێ مووسل نینە و من ئەڤ پرسیارە ژ بابێ خوە كر و گوتێ باب: ئەرێ بوچی ڕاپێچانا جل و بەرگێن خەلكێ باژێرێ مووسل و خەلكێ باژێڕێ زاخۆ وەكی ئێك نینن كو خەمی ڕاپێچانا خەلكێ دەڤەرا زاخۆ شەل و شەپك ل بەر ئەولن بین؟ بابێ من بەرسڤا مندا و گوت كوڕێ من: خەلكێ مووسل عەرەبن و خەلكێ زاخۆ كوردن ژبەر ئەڤێ چەندێ ئەم وەكی ئێك نینن. ل سالا 1970 و پشتی بەیانا یازدەیی ئادارێ مە مالا خۆە ژ باژێرێ مووسل بۆ باژێڕێ زاخۆ ڤەگوهاست و ل قوتابخانا بەدرخان من بەردەوامی ب خواندنێ دا. دەمێ شۆڕشا ئەیلۆلێ ل سالا 1974ی جارەكادیتر دەستپێكری، مە مالا خۆە بۆ ناحیا باتیفا ڤەگوهاست من ل قوتابخانا باتیفا یا شۆڕشێ بەردەوامی دا خواندنێ و ماموستایێ مە ل ل ئەوی دەمێ یێن ل ناڤ شۆڕشێ ئەو ژی مامو محمەد بەدەل و ماموستا ئەحمەد و ماموستا خەدجا ئەڤا وانە ل قوتابخانێ بۆ مە دگوتن. ئەوبی پشتی نسكویا سالا 1975ی ئەم ژ ناحیا باتیف ڤەگەڕیان بۆ باژێرێ زاخۆ و ل تاخێ جوهییا ئاكنجی بووین، بابێ من دەست ب معاملاتێن ناسنامان كرن و ل ئەوی دەمێ قایمقامێ قەزا زاخۆ دگوتنێ: محەمەد مەجید و دەمێ بابێ من موعاملە برن بۆ دەف قایمقامی و گوتە بابێ من یوسف ئەڤە چ معاملەنە تە ئیناین؟ بابێ من گوتێ: سەیدا ئەڤە موعاملاێن زاروكانن دێ بۆ ئەوان ناسناما دروست كەم.؟ هەتا نوكە ئەڤە ل بیرا منە قایمقامی گوتە بابێ من: مانێ من گوتە تە: نەچە ناڤ ئەوان قەشمەران و ل زاخۆ بمینە و دێ زاروكێن تەژی بنە قەشمەر.هەر وەسا ل سالا 1976ی سەروكێ ئیراقێ ئحمەد حەسەن بەكر بۆ باژێڕێ زاخۆ هات و خەلكێ زاخۆ ل دەورا سالح یوسڤی خڕڤەبین و دەست ب هیتافاتا كرن و گوتن: بژیت ئیراقی بژیت بەعسی و بژیت سەروك ئەحمەد حەسەن بەكر. ئەز ژی ل ئەوی دەمی دناڤ ئەوی خەلكی دا بووم. ل دەمەكێ كەسەك خەلكێ گوندێ بوسەلێ ب ناڤێ مەلا رەشید ئیسماعیل ڕابوو سەرخوە و ب دەنگەكی بلند كرە قێڕی و گوت: بژیت مەلا مستەفا بارزانی. دەمی مەلا ڕەشید وەگوتی. هەر ئێكسەر ڕەشەكێن ئەمنێ هاتن بۆ گرتنا مەلا ڕەشیدی و مەلا ڕەشیدی خۆە چەماند و دناڤ خەلكێ چوو دەربازبی و خەلكێ ژی مەلا رەشید پاراست هەتا شیایی خۆە قورتال بكەت، و رەشەكێن ئەمنێ نەشیان مەلا رەشیدی دەستەسەربكەن. دەمێ من قەستا قوتابخانێ كر و ل ئەوی دەمی ماموستا ئەنوەر جزراوی ڕێڤەبەرێ قوتابخانێ بوو و ب زمانێ عەرەبی دگەل من ئاخفت و گوت: تو ل پولا چەندێ دخوینی؟ من ژی بەرسڤا ئەوی ب زمانێ عەرەبی دا و گوتێ: ماموستا ئەز بۆ پولا پێنجێ دواناوەنی دەرچوم، ماموستا ئەنوەر جزراوی گوتە من: تو درەوان دكی هەكەر تو ڕاست دبێژی كو تو یێ ل پێنجێ هەر دەف مەلا مستەفایێ بۆ من باوەرناما خوە بنە دا ئەز باوەربكم. من گوتێ ماموستا: نوكە باوەرناما من یا ل قوتابخانا باتیفا یە و ئەز دشێم بۆ هەوە بینم. ڕێڤەبەرێ قوتابخانێ گوت: ئەڤە چێنابت خواندنا ژدەرڤە مەرەما ئەوی ئەو خواندنا ل ناڤ شۆڕشێ چێنابت و نائێت قەبیل كرن. كادرێ شۆڕشا گولانێ سەعید یوسف گوت: ئەڤ چەندە بۆمن بی ئەگەر ئەز خواندنێ ب هێلم و قەستا ناڤ ڕێزێن شۆڕشا گولانێ بكم، ژبەر كو وەسا تەخمین كر كو بوچی حكومەتێ خواندن سالەك یان دوو سال پاشڤە لێدان و دانپێدان ب خواندنا ل ناڤ شۆڕشێ پێ نەكر و من بڕیاردا خواندنێ ب هێلم و قەستا ناڤ ڕێزێن شۆڕشێ بكم. هەلبەت پشتی نسكویا سالا 1975ی هەر ئێكسەر بابێ من و دگەل خودێ ژێ ڕازی شێخ جەمال جارەكادیتر دەست ب نویژەنكرنا ڕێكخستنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل ناڤ سەنتەرێ باژێڕێ زاخۆ و هەر وەسان ل ناڤ ئەوان هەڤالێن خۆە ئەوێن ل ئەوی دگەل دگەل بابێ من پولیس پێكڤە و باوەری ب ئێك و دوو دهاتن و رێكخستنا نهێنی بەردەوامی پێ هات دان. هەلبەت ل ئەوی دەمی من پێكولكرن ئەز قەستا ناڤ ڕێزێن شۆرشێ بكم، ڕۆژەكێ بابێ من ڕابی كارێ چێكرنا خوارنا فراڤینێ كر و شێخ جەمال و حەجە محەمەد جزیری داخوازكرن، و بۆ فراڤینێ بێنە مالا مە. ل ئەوی دەمی بابێ من دڤیا ئەڤی بابەتێ چوونا من بۆ ناڤ شۆڕشێ دگەل شێخ جەمال بەحس بكەت، ئەز نەچم ناڤ شۆرشێ و بەردەوامیێ ب خواندنێ بدەم. پشتی فراڤین خوارنێ بابێ من بەحسێ شۆرشێ كر و گوت: ئەوێ قەستا ناڤ شۆرشێ دكەت و گەلەك ماندیبوون و ڕەزالەت و وەستیان و مرن و كوشتن یا هەیی. من گوتە بابێ خۆە ئەڤە تو بەحسێ چ تشتی دكی؟ شێخ جەمالی گوت: دەمێ ئەم پێشمەرگە مە حەفت هەیڤان مالێن خۆە نەدیتن و هەمی دئەركی دا و بێ مەسرەف و هەمی ب نەخوشی و ڕەزالەتی مە بۆراندن. بابێ دڤیا ئەڤی بابەتی ب گوهوڕت و دگوت: ئانكو دەمێ ئەم چەتە مە ئەو ژیان هوسا دەربازدكر و مەرەما بابێ من هەر ئەوبی دلێ من ژ چونا ناڤ شۆرشێ ڕەش بكەت و ل بەر من بكەت خەون و ئەز ب چوو دەرانڤە مەچم. ل هەیڤا شەش سالا 1976ی مەفرەزەیكا پێشمەرگەیی بۆ ناڤ باژێرێ زاخۆ هات و تەقە ل زالگەها عەسكەری كرن، ل دەمێ دەنگێ تەقێ هاتی ئەز چووم بۆ ژدەرڤە و من گولوپا روناهیێ ئەوا ل حەوشێ هەلكر.
