مافێ منه ل ڤی وه‌لاتی بژیم
هنده‌ك جاران ئه‌ز پشتا خوه دده‌مه ڤان هه‌می دره‌و و ته‌شقه‌لان یێن هه‌تا چوَكان ئه‌م كه‌تینێ و هنده‌ك جاران دگه‌هنه حه‌فكا مه، گه‌له‌ك جاران و بۆ ده‌مێن درێژ ئه‌ز ل دووریانا بێ خه‌میێ دروونم و وه‌سا هزر دكه‌م: نه‌یا گرنگه و من حه‌ز ژی نینه كو ئه‌ز هه‌لویسته‌كێ ژ چ تشتان وه‌رگرم.
به‌لێ ب راستی گه‌له‌ك جاران ئه‌ز ڤێ پرسیارێ ژ خوه دكه‌م، ئه‌رێ كا ئه‌و ژیان كو یا پێدڤی بوو ئه‌م بژین؟ مه رێیا خوه ل كیرێ به‌رزه كریه؟ ئه‌رێ بۆچی ئه‌م ل كۆچك و دیوان و چایخانه و مه‌یخانه و ل رێڤه‌به‌ری و باره‌گایێن حزبی و ل سه‌ره‌دانێن نه‌خۆشان و ل به‌هی و شه‌هیانان، دل و گیانێن خوه پڕی خه‌م دكه‌ین و ده‌ڤێن خوه تژی خوولی دكه‌ین، و ئه‌م وه‌سا د خوه دئینینه ده‌ر كو ئه‌م یێن دژین یان یێن بزاڤێ دكه‌ین رێیه‌كێ بۆ ژیانێ ببینین؟
ئه‌م سپێده‌هیا خوه ب حه‌ف حه‌فێ ده‌ستپێدكه‌ین و ل دووڤ پاران و پۆسته و ده‌ستكه‌فتان و زڕزڕكێن ته‌كنولۆژیایێ دكه‌ینه غار، و رۆژا خوه ب خڕخڕا وه‌ستیانێ و پتپتا ژنێ و قه‌ره‌بالغا زارۆیان و مێڤانێن ده‌ڤ ب گازنده ب دووماهی دئینین، روونشتن و رابوونێن مه ژ سحبه‌تا پانزینێ و موَچه‌ی و كاره‌بێ خلاس نابن، هاتن و چوونێن مه هه‌می یێن بووینه هه‌ڤڕكیێن حزبایه‌تی و نه‌ته‌وایه‌تی، ل ده‌ستپێكا شه‌ڤێ ژی هنده‌ك دێ قه‌ستا مزگه‌فتان كه‌ن و نه‌وازشێ بۆ خودێ به‌ن دا گوننه‌هێن وان ژێببه‌ت، هنده‌ك ژی دێ قه‌ستا مه‌یخانان كه‌ن دا ب دو یان سێ پێكان خوه ژ فشارا ژیانێ بێهۆش بكه‌ن یان دا ب دروستی هشێ بیننه سه‌رێ خوه و دا ب دروستی دراستیا ژیانێ بگه‌هن، هنده‌ك ژی د پرۆگرام كرینه بۆ قه‌ستكرنا كوَچك و دیوانێن به‌رپرسان یان یێن ئاغا بۆ ئه‌نجامدانا كارێ خوه‌یێ رۆژانه كو “مه‌لاقینه”، هنده‌ك ژی ژ نه‌چاری گویزا ل بن گوهێ خوه دده‌ن و هه‌ژاریێ مافێ هزركرنێ ژی بۆ نه‌هێلایه. ئه‌ڤه ژ بلی هنده‌كان سینگێ خوه كریه چه‌په‌ر و سنۆر و سه‌ر و سامانێ مه دپارێژن، لێ هه‌كه تو بۆ خوه ته‌له‌ڤزیۆنه‌كێ ژی ژ كۆمپانیه‌كێ ب قست بینی نابیت ئه‌و ببیته كه‌فیلێ ته، چونكو هه‌كه شه‌هید بوو ئه‌و تو مایه بێ كه‌فیل و بازرگان نه مه‌جبوره ڤێ هات و باتێ ب مالێ خوه بكه‌ت، د ڤی جڤاكی دا هێلێن سۆر دزه‌حفن، به‌رپرس، ئاغا، رێڤه‌به‌ر، بازرگان، پسمامێ سه‌یدای و. .. .. .. .. . هه‌می هێلێن سۆرن، ئه‌ڤه ژبلی ترافیكان كو ل سه‌رێ هه‌می جادان هه‌نه و نابیت تو ل سۆری بده‌ی.
كێ ژ مه رۆژه‌كێ بێهن كریه گوله‌كا بهێن خۆش و ده‌مارێن خوه پێ ته‌ناكرینه؟ كێ ژ مه جاره‌كێ سه‌رێ خوه بۆ ئاسمانێ به‌رین بلند كریه كو ئاڤاهیێن دز و گه‌نده‌لان ل به‌رچاڤێن مه ته‌نگ نه‌كربیت؟ كێ ژ مه د ناڤبه‌را گه‌نجاتی و پیراتیا خوه دا ته‌نا ل جهه‌كێ خۆشێ ڤێ كوردستانێ روونشتیه بێ خه‌م و كوَڤان؟
كێ ژ مه جاره‌كێ سه‌رێ وی ل به‌ر ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ ته‌نابوویه كو ب كه‌یفا خوه بابه‌تان ل ئێك دقوَلپینن و تڕانا ب مێشكی خه‌لكی دكه‌ن و دره‌وێ ل دووڤ دره‌وێ دكه‌ن و نووچان ل دووڤ پیڤه‌رێن خوه چێدكه‌ن، هه‌تا وی راده‌ی كو نه ب تنێ سه‌رێ مرۆڤی دئێشینن، به‌لكو مێشكی ژی خراب دكه‌ن؟
دێ كه‌نگی وی وه‌ریسی هاڤێژین یێ حكومه‌تێ و سیاسه‌تێ و ئابوورێ د حه‌فكا مه ئالاندی، ئه‌م كرینه به‌نده‌وارێن گوهارتنێن بازاری و سه‌متا سیاسه‌تمه‌داران و خه‌ونێن به‌رزه‌یێن دیموَكراسیا دڕنده و هه‌ڤڕكیا ژ دره‌و یا په‌رله‌مانتاران یا مێلاك ل مه په‌ڕتاندین.
چه‌ندین ساله ئه‌م یێن د سه‌رێ خوه دا هنده‌ك حساباتان دكه‌ین، ل گه‌ل كارێ خوه ل كاره‌كی دی دگه‌رین و چاڤێن مه ژ لیستا بهایێن تشتان ڤه‌نابن كو ئه‌ڤه چه‌ندین ساله وان لیستان چ نزمبوون ب خوه‌ڤه نه‌دیتیه ژبلی بلندبوونێ، هه‌تا وی راده‌ی كو هێشتا بێهنا بازرگانا ب ڤالاكرنا به‌ریكێن هه‌ژاران نه‌هاتیه و ژ نوو ب ناڤێ كێمكرن 50% یان 70% چاڤ و دلێن مه بۆ كه‌رستێ خوه‌یێ بكێر نه‌هاتی رادكێشن و ب هه‌می خشیمیا خوه ئه‌م باوه‌ر دكه‌ین.
شیانێن مه ب كارێن زێده ڤه نزم بووین و خه‌ونێن مه ب هه‌بوونا خێر و به‌ره‌كه‌تێ ڤه بلند بووین، هه‌كه هه‌ر ئێك ژمه به‌رێخوه بده‌ته وێنه‌كێ خوه‌یێ به‌ری چه‌ند سالان دێ بینیت كو مرۆڤاتیێ چ هژمار ل سه‌ر دێمێ مه نه‌ماینه.
گرفتاریه‌ك دهێت گرفتاریه‌كێ به‌رزه دكه‌ت و هه‌می گرفتاری گه‌نده‌لیێ به‌رزه دكه‌ن و پانزینێ مه‌زنترین روودانا په‌رله‌مانی ل پێش چاڤێن خه‌لكی به‌رزه كر، ل وی ده‌مێ جیرانا دڤێت مه بكه‌نه كرێدار هنده‌ك كه‌س ژبه‌ر ره‌مه‌زانێ چووینه ژ ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی و ده‌مێ دزڤڕن دێ وه‌كو قاره‌مان خوه ده‌نه پێشچاڤ كو ب ئه‌ركه‌كێ نیشتمانی چووینه ژ ده‌رڤه.
بابێن مه ژ به‌ر خوَلامینیا ئاغا و په‌یداكرنا نانێ رۆژانه وململانا مێرانیێ ل سه‌ر ئێك و دوو، هنده‌ك ژی ژ به‌ر شۆره‌شێ و به‌ره‌ڤانیكرنێ ژ كه‌رامه‌تا ڤی وه‌لاتی نه‌گه‌هشتن بۆ خوه و عه‌یالێ خوه چ كه‌دان بكه‌ن، یێن ل باژێران ژی دووڤه‌لاندكیا دوژمنان و جاشاتی دكر زارۆیێن وان بوونه خانده‌ڤان و خوَدان باوه‌رنامه، ل ڤی سه‌ره‌ده‌می ژی یێ نه‌خوانده‌ڤان بیت نابیت چ كاران بكه‌ت ژ بلی پێشمه‌رگاتیێ یان پاسه‌وانیا خودان باوه‌رنامان یان یا به‌رده‌رگه‌هێن ده‌ره‌به‌گان یان ژی دێ ل سه‌رداڤا جادا سینه‌مایێ باجانسۆرك و خیارا فرۆشیت.
ئه‌رێ ئه‌ز ل كیرێ بژیم؟ ل ڤی وه‌لاتی ئه‌ڤ بێ سه‌روبه‌ریه تێدا یان بچم ل جهه‌كێ دی بژیم كو من چ جاران گوه ل ڤان دره‌وان نه‌بیت؟ به‌س ما كی نابێژیت ژیان هه‌می دره‌وه؟ ئه‌م دره‌وا ل خه‌لكی دكه‌ین و خه‌لك دره‌وا ل مه دكه‌ت، گه‌له‌ك به‌رپرس دره‌وا ل جه‌ماوه‌ری دكه‌ن و گه‌له‌ك ژ جه‌ماوه‌ری دره‌وا ل به‌رپرسان دكه‌ن.
چه‌ندان ب ناڤێ كوردپه‌روه‌ریێ بانكێن ئورۆپا ژ پاران داگرتینه؟ چه‌ندان ب ناڤێ خزمه‌تێ ته‌نشتێن كوَچك و ته‌لاران داینه ئێك؟ چه‌ندان ب ناڤێ پاراستنا ساخله‌میا خه‌لكی نه‌خۆشخانێن ئه‌هلی ئاڤاكرینه و بازرگانیێ ب ساخله‌میا مه دكه‌ن؟ چه‌ندا ب ده‌نگێ مه خوه گه‌هاندیه سه‌ر پۆستێن مه‌زن و ب تنێ بۆ خوه و خێزانا خوه كاردكه‌ن، هه‌كه وه‌سا نه‌بیت بۆچی كوڕێ ئێك ژ وان كه‌سێن ب ده‌نگان بوویه خودان پۆسته ب تنێ خواندنا خوه ل ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی ب 600 هزار دۆلاران تمامكریه و زارۆیێن مه دگه‌هنه پولا شه‌شێ ژی هێشتا ئه‌لیف بێتكا نزانن.
ئه‌ڤی وه‌لاتێ بۆ جارا ئێكێ شۆره‌شا چاندنێ لێ هاتیه ئه‌نجامدان، نوكه باجانسۆرك و كه‌ره‌فسێ ژ ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی بۆ مه دهێن، هه‌تا كلینسێن پاقژكرنێ ژی ژ وه‌لاتێن هه‌ڤسوو دهێن، ئه‌ڤ وه‌لاتێ ل سه‌ر ده‌ریایه‌كا پترۆلێ مه‌له‌ڤانیا دكه‌ت هێشتا زنجیرێن سرا پانزینێ ده‌رگه‌هێن پانزینخانا ڤالا نه‌كرینه و پانزین ژ وه‌لاته‌كی بۆ مه دهێت چپكا پترۆلێ ژی لێ نینه و ئه‌م په‌سنا ره‌وش و هێزا خوه‌یا ئابووری دكه‌ین.
به‌لێ مافێ منه ل ڤی وه‌لاتی بژیم وه‌كو ژیان، به‌لێ ما كی دبێژیت ماف هه‌یه؟
