مایتێكرن!؟
ئحسان ئامێدی
مایتێكرن د كاروبارێن یێ دیتردا كاره‌كێ ره‌وا نینه، ئه‌ڤه پێشیلكرنا ماف و ئاساییش و ئازادیا یێ دیتره، لێ مخابن د ژیانا جڤاكیدا هه‌روه‌كو ل ژیانا سیاسی دا گه‌له‌ك مایتێكرن دهێنه‌كرن و د گه‌ره‌وا وێدا گه‌له‌ك قوربانی لێدكه‌ڤن.
مرۆڤ چ تاك چ كۆم دڤێ ب ئازادی بژیت و ئه‌و بریارا چاره‌نڤیسێ خوه بده‌ت و ل سه‌ر یێ دیتره رێزێ ل وی و تایبه‌تمه‌ندیێن وی و بریارا وی بگرن، هه‌روه‌كو ئه‌ڤه بۆ ملله‌تان و نه‌ته‌وه‌یان ژی یا پێدڤیه رێزێ ل هه‌ڤ بگرن و مایێ خوه د كاروبارێن هه‌ڤ نه‌كه‌ن، ئه‌ڤجا چاوا چێبیت سنوورێ مایتێكرنێ بهێته به‌زاندن و داگیركرن و سه‌ركوتكرن و ته‌په‌سه‌ركرن و ژناڤبرن بهێته‌كرن!؟.
ڤان هه‌می ملله‌تان ب پێكهاتێن خوه‌یێن جڤاكی ڤه، یێن بالا ده‌ست و یێن بنده‌ست گه‌له‌ك قوربانی داینه ژ ئه‌نجامێ وێ ئه‌قلیه‌تێ و مایتێكرنێ پێناڤێ خوه‌سه‌پاندنێ و به‌رفره‌هكرنا سنوورێن ده‌ستهه‌لاتێن خوه! كه‌سێ خێر د مایتێكرنێ و خوه‌سه‌پاندنێ نه دیتیه خوه ئه‌گه‌ر بۆ ماوه‌یه‌كی خوه ب سه‌ركه‌فتی دیتبیت لێ ل دوماهیێ شه‌رمزاربوویه و شكه‌ستیه زێده‌باری وان قوربانیێن داین بۆ خوه‌سه‌پاندنا خوه!.
گه‌لێ كوردستانێ گه‌له‌ك ده‌رده‌سه‌ری د مایتێكرنا ڤان نه‌ته‌وه‌یێن ده‌ردورێن كوردستانێ دیتینه و تا نوكه ژی ژ وان ده‌رده‌سه‌ریا دنالیت، چونكی هشتا رزگار نه‌بوویه، ئه‌و ده‌ردۆر ژی چ جاران د ئاسایش و سه‌قامگیرێ دا نه‌بوونیه، چونكی هه‌ر قوربانیێن گیانی و ئابۆری ددان داكو هه‌ر بالاده‌ست بمینن!.ئه‌گه‌ر ژمارا كوشتیان و قه‌باێ زیانێن خوه ل پێشچاڤ دانن و بكه‌نه د ترازیا هه‌لسه‌نگاندنێ دا دێ ب وان دیاربیت كو ئه‌و ژ داگیركرنا كوردستانێ دا د زیانڤێكه‌تی بوونه!.
ل ڤی سه‌رده‌می كو جیهان هه‌می تێكه‌لی هه‌ڤ بوویه و ئاگه ژ ئێَك هه‌یه و ده‌رگه و به‌ژه‌وه‌ندى و هه‌ڤپشكیێن وان پتر بوونه و ئالاڤێن دانوستاندنێ و دیالۆگێ دبه‌رفره‌هن لێ هه‌ر ب وی ئه‌قلیه‌تا جاران سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل هه‌ڤ دكه‌ن و مایتێكرن پرۆسه‌كا به‌رده‌واما كۆژه‌كه!.
نهو ژی كوردستان و هه‌رێما كوردستانێ ل ژێر گڤاشتن و گه‌ف و مایتێكرنێن ده‌ردۆران و داگیركه‌ران دایه، د هه‌مان ده‌مدا هه‌می ئه‌و داگیركه‌ر كو درێژی پێده‌رێن شه‌ڕی نه‌دژی كوردستانێ، د شه‌رێن ناڤخوه‌یی و دگه‌ل جیهانا ده‌رڤه ژی دانه ژ به‌ر وان مایتێكرنێن نه‌ره‌وا و نه قانوونى و ب ڤێ سیاسه‌تێ ده‌ڤه‌رخستیه سه‌ر ده‌ڤێ ڤۆلكانه‌كا مه‌زن و دێ هه‌ر په‌قیت!.
ئه‌مریكا زلهێزه‌كا جیهانیه یا ل پشت كێشوه‌ر و ئووقیانۆسان هه‌بوونا خوه یا سیاسی و له‌شكری و هه‌والگیری و ئابۆری ل هه‌می قۆلاچێن جیهانێ سه‌پاندیه و ل بن ناڤێ ئاسایشا جیهانێ و به‌رژه‌وه‌ندێ ده‌وله‌تێ و ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یا خوه مایێ خوه د كاروبارێن هه‌می جیهانێ دكه‌ت و دبیته هۆیێ گه‌له‌ك كێشه و گرفت و شه‌ڕان. ئه‌ڤ هه‌بوونا ئه‌مریكی ل كێشوه‌رێن ئه‌مریكا بۆ ئه‌ورۆپا و ئه‌فریقیا و ئاسیا و ئوسترالیا و ل ئووقیانۆسێن باسفیك و ئه‌تله‌نتیك و هند و ل جه‌مسه‌رێن باكور و باشور وه‌كو ده‌وله‌ته‌كا جیهانی نیشادده‌ت بێی كو بشێت كێشه‌یا چاره‌سه‌ركه‌ت به‌لكو چێدكه‌ت و سه‌رگێریا وان دكه‌ت!
گه‌له‌ك ژ ڤان مایتێكرنان بهانه‌یه‌كا ره‌وا بو نینه هه‌روه‌كو بنه‌مایه‌كێ قانوونى ژی بۆ نینه، لێ ئه‌و وه‌كو ده‌وله‌ت ئه‌وا دبینیت بۆ باشه دكه‌ت، خوه ئه‌گه‌ر مایتێكرنه‌كا نه ره‌وا و دوژمناتیه‌كا سۆر و سۆر بیت!.
دێ بێژین ئه‌مریكا زلهێزه‌كا جیهانیه ئه‌نداما هه‌رده‌ما جڤاتا ته‌ناهیا نێفده‌وله‌تیه و خوه ل بهایێن مرۆڤی و بریار و قانوون و په‌یمانێن نیڤده‌وله‌تی دكه‌ته خودان و به‌ره‌ڤانیێ ژێ دكه‌ت و مافدار دبیت مایێ خوه تێپكه‌ت و قوربانیێ بۆ بده‌ت پێناڤی وان ئارمانجان كو پلان بۆ دانایه!.
ب هه‌مان سیاسه‌ت هنده‌ك ده‌وله‌تێن دی هه‌نه نه زلهێزن نه ئه‌ندامێن هه‌میشه‌یی نه د جڤاتا ته‌ناهیا نیڤده‌وله‌تی دا نه‌بهایێن مرۆڤی دزانن و نه‌رێزێ ل یێ دی دگرن، لێ دێ بینی یێ مایێ خوه د كاروبارێن هه‌ر وه‌لاته‌كی دكه‌ن ده‌ستێ وان ڤێرا بگه‌هیت!، ئیران نموونه‌كا دیاره ژ وان ده‌وله‌تان، ده‌وله‌ته‌كه رژێمه‌كێ خوه ل سه‌ر سه‌پاندیه و گه‌لێ خوه ته‌په‌سه‌ركریه و كێشه‌یێن ناڤخوه‌یی زێده‌كرینه، ئه‌ڤجا ژی پێیه‌كێ وێ یێ ل ئیراقێ و ئێكێ ل سووریێ وئێكێ ل لوبنانێ ئێكێ ل یه‌مه‌نێ و خوه پاكستان و ئه‌فغانستان ل به‌ر ناحه‌ویێن!، و هه‌ر جهێ چوویێ شه‌ره‌كێ ناڤخوه‌یێ تایفه‌گه‌ری هه‌لێخست و ئه‌و وه‌لات وێرانكر، توركیا ژی ره‌نگه‌كێ دی یێ ڤان ده‌وله‌تێن مایتێكه‌ره، د ناڤ خوه‌دا پڕ كێشه‌یه و گه‌لێن وێ بێ به‌هرن ژ مافێن خوه! لێ هه‌بوونا خوه یا سیاسی و له‌شكری ل لیبیا تا سووریا و ئیراق و ئه‌زربایجانێ سه‌پاندیه ب بهانیێن نه‌ره‌وا و هه‌بوونه‌كا مایتێكه‌ر هه‌یه!.
ئه‌ڤ هه‌بوونێن نه‌ره‌وا و مایتێكرنێن زێده شه‌رێن جۆراوجۆر و پێشڤه و راسته‌وخوه هه‌لێخستینه و كوشتنه‌ك مه‌زن دهێته‌كرن و وه‌لات وێرانكرینه و بارودۆخه‌ك مه‌ترسیدار ل جیهان و ده‌ڤه‌رێ چ كریه!.
نهو ژ لیبیا بۆ یه‌مه‌نێ و سعوودیێ و سووریایێ و ئیسرائیل و فه‌له‌ستینێ و لوبنانێ و ئیراقێ و هه‌رێما كوردستانێ و ئیرانێ شه‌ره‌كێ راسته‌وخوه یێ ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ دژی ئیرانێ و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ دهێته‌كرن، ئه‌ڤه جوگرافیه‌كا به‌رفره‌هه و ڤالاهیه‌كا مرۆڤان یا مه‌زن ب خوه‌ڤه‌دگریت و بارودۆخه‌ك مه‌ترسیدار چێدكه‌ت و به‌ر ب په‌قینه‌ك مه‌زن ڤه دچیت.
ئه‌ڤ بارودۆخه وه‌كو كێشه و شه‌ڕێن بچویك ل ڤێره و وێرا هه‌نێ خوه نیشادده‌ن، لێ ئه‌و بخوه شه‌ڕه‌ك مه‌زنه و هێزێن جیهانیێن مه‌زن تێدا دپشكدارن و دێ هه‌ر په‌قیت داكو ب سه‌ره‌كی بكه‌ڤیت!
د مێژوویا سیاسیا مرۆڤان دا هه‌می شه‌ڕێن مه‌زن ژ به‌ر مایتێكرن و زێده‌رۆیان و كێشه‌یێن بچویك چێبووینه و هه‌تا مه‌زن نه‌بووین ئێكلا نه‌بوون و ئارامیێ جهێ خوه نه‌كر، ژبه‌ر هندێ دهێته چاڤه‌رێكرن ئه‌ڤ شه‌ڕێن بچویك شه‌ڕێن مه‌زن لی چێبن و ئه‌نجام ئه‌وێن دمینن و سه‌ردكه‌ڤن دێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل دا كه‌ن!.
دبێژن ئه‌گه‌ر نیڤا مرۆڤان مایێ خوه د وێ نه‌كه‌ن یا په‌یوه‌ندی پێڤه نه‌بیت؛ دێ نیڤا دیتر ژی ب ئارامی ژین، لێ مرۆڤ سه‌یر دمینیت ده‌می دبینیت ئه‌ڤ ئافره‌ندیێ ژیر گه‌له‌كێ مایتێكه‌ره و په‌نایێ بۆ ره‌فتارێن وێرانكه‌ر و كۆژه‌ك دبه‌ت ل جهێ ره‌فتارێن ژیرانه و ئاشتیخواز یێن خزمه‌ت و به‌رژه‌وه‌ندییا هه‌میان تێدا!. د هه‌مان ده‌مدا هه‌می گازندا ژ هه‌ڤ دكه‌ن هه‌روه‌كو فریشته‌نه و هه‌كه هه‌لسه‌نگاندنه‌كا ژیرانه بهێته‌كرن هه‌می د شاش و تاوانبارن.
مخابن سه‌رانێن ده‌وله‌تان خوه ب زاناتر و سیاسیتر ژ ته‌ڤایا خه‌لكی دزانن، لێ ره‌فتارێن وان ژی هه‌لچوونیێن ده‌روونی و كارڤه‌دانێن كه‌سۆكی و ره‌فتارێن ئه‌زئه‌ز یێ نه، و د وان كاودانان دا پیته‌ی ب مرۆڤی و بهایێن وی ناده‌ن و د ئه‌نجامدا بۆ هه‌میان خرابه.
ئه‌ڤ بارودوخو بڤی ره‌نگێ ململانێ و شه‌را برێڤه‌ناچیت، دڤێت ب سه‌ره‌كی بكه‌ڤیت و هۆشێن بریار ب ده‌ستان بهێته سه‌ری و په‌نایێ بۆ ئاسایشێ و ئارامیا ته‌ڤایی ببه‌ن و سه‌قامگیرێ چێكه‌ن.
ئه‌ڤ جیهانه تێرا هه‌میان هه‌یه ب جوداهیێن خوه یێن چینایه‌تی و زمانی و ره‌نگی و بیروباوه‌ران كو ب ئازادی و ئاسایش و تێر خواری و ڤه‌خواری و ل خانه‌كا ئارام و سه‌رفراز بژین، دڤێت ئێدی كار بۆ بنبركرنا شه‌ڕی و كوشتنێ بهێته‌كرن و ئه‌ڤ جیهانا ل بن گه‌فێن كێشه‌یێن سه‌قای و ژینگه‌هێ ب ده‌ستێن مرۆڤان خراپ نه‌بیت.
ئێدی به‌سه مایتێكرن و ده‌ستدرێژی و خوه‌سه‌پاندن و پێشیلكرنا مافێن مرۆڤان، هه‌می مرۆڤ و ژیندار هه‌ژی ژیانه‌كا خۆش و به‌خته‌وه‌رن و ئه‌ركێ مرۆڤانه كاری بۆ مرۆڤی و مرۆڤایه‌تیێ بكه‌ن، ژیرێ مرۆڤان تێرا هندێ هه‌یه گفتوگو و دانوستاندنان ل سه‌ر هه‌ر پرسه‌ك و كێشه‌كێ بكه‌ن و چاره‌سه‌ریێن گونجای بۆ ببینن.
هیڤیدارین د ڤێ ره‌وشێ دا كوردستان یا پاراستی بیت و ب مافێن خوه یێن ره‌وا شاد ببیت.
