مه ئه‌ڤ هزره ژ ئیرانێ نه‌دكر!
پشتی سه‌ره‌دانا فه‌رمی یا سه‌رۆك بارزانی بۆ توركیا و ئه‌و جورێ پێشوازییا گه‌رم یا كو ل وێرێ ژ وی هاتییه كرن، ل هنده‌ك ئاژانسێن ڕاگه‌هاندنا ئیرانی ده‌ست ب هه‌یاهۆیه‌كا مه‌زن كر و نه‌ك تنێ ئه‌ڤ سه‌ره‌دانه نه‌نرخاند، به‌لكو ژی ب هه‌موو ڕنگان ژی بزاڤا كێمكرنا بهایێ وێ داو ئه‌ڤ سه‌ره‌دانه ب مه‌به‌ستا پارچه‌كرنا سووریا و عێراقێ دا هژمارتن. یا فه‌ره بهێته گوتن ئه‌ڤ مێنتالیته‌یا سایكۆلۆژی یا كه‌ساتیا ڤان جوره كه‌س و لایه‌نان ل ڤێ قۆناغا دیرۆكی و سه‌رده‌م دا جهێ سه‌یرێ و دگه‌ل هندێ دا ژی جهێ داخێ یه. ئه‌م كورد چاڤه‌ڕێی هندێ بووین به‌ری كو تۆرانی بڤی ڕه‌نگێ سه‌رده‌میانه و لۆژیكی پێشوازیێ ل سه‌ره‌دانێن ژڤی بابه‌تی و به‌لكو ژی ل ئایینده‌دا ده‌وله‌تا كوردی بكه‌ن، ئیرانیان ئه‌ڤ بزاڤه كربایه، ژبه‌ركو پێداچوون ب دیرۆكێ نیشان دده‌تن خالێن هه‌ڤپشكێن هه‌ردوو نه‌ته‌وه‌یێن كورد و فارسان گه‌له‌ك پترترن ژ هه‌مان ساخله‌تدا و د ناڤبه‌را كوردان و تۆرانیان دا. ژبلی كو بدرێژاهیا دیرۆكێ نه‌ته‌وه‌یێن ئاری و ل ئیرانی و كوردستانێ به‌رده‌وام ل بن گه‌ڤێن تۆرانیان بووینه و چه‌نده‌ها جه‌نگێن مه‌زن د ناڤبه‌را وان دا ڕوودانه، خودێ نه‌ته‌وه‌یێن كورد و فارس ل گه‌له‌ك قوَناغێن دیرۆكی هه‌ڤد و گرتییه و بووینه پشكه‌ك ژ زلهێزێن ده‌ڤه‌رێ و جیهانێ. مێنتالیه‌تا تاكێ ئیرانی ل بن كارتێكرنا فاكته‌رێن دیترێن نه‌ته‌وه‌یی و نه‌ژادی یا تووشی گرێ یه‌كا ده‌روونی ( Psychological complex )بووی كو سیبه‌را ڕه‌شا خوه‌یا ل سه‌ر خالێن هه‌ڤپشكێن دیرۆكی، نه‌ژادی و جوَگرافیایی دا زال بووی. مه دخواست ئه‌ڤ نه‌ته‌وه‌یێ ئاری به‌ری هه‌ر كه‌س و نه‌ته‌وه و لایه‌ن و وه‌لاته‌كی ده‌ستێ برایه‌تی و هاریكاریێ بۆ كورد و كوردستانیان درێژكربایه و پشته‌ڤانی ل مافێن ڕه‌وایێن وی كربایه، نه‌ك كه‌فتبایه سه‌نگه‌رێ دژایه‌تیكرنا خواست و داخوازیێن وان، هه‌كه‌ر ئه‌م ناڤێ ڤێ گرێیا سایكۆلۆژی بكه‌ینه(گرێیا پسمامی) دویرنینه ئارمانجا خوه بپێكیتن و نه‌خاسمه د دیرۆكێ دا نممونه‌یێن وێ زۆرن، و دبیتن ئه‌ڤ گرێ یه جوره‌ك بیتن ژ (گرێ یا سایكۆلۆژیا برای) كۆ قوَربانیێ وێ یێ ئێكه‌م ل سه‌ر ئه‌ردی هابیل بوو كو ب ده‌ستێن قابیلی هاته كوشتن، و پشتی هینگی بدرێژاهیا دیرۆكێ ل ناڤ شارسته‌نیه‌ت و ئیمپراتۆرێن مه‌زن كو بۆ خوه قوَرتالكرن ژ هه‌ڤڕكێن خوه د ناڤ مالبات و كه‌س و كارێن خوه دا، بزاڤا كری یان وان كۆره و ئوَجاخ كۆره بكه‌تن یان بكوژیتن دا هه‌ولا هندێ نه‌ده‌ن جهێ وی بگرن. ڤێ گرێ یا ده‌روونی ب ڕه‌نگه‌ك دیتر ژی خوه نیشان دایه و ئه‌و ژی ململانێ و هه‌ڤڕكی و جه‌نگێن دژوار و خویناوی بووینه د ناڤبه‌را تایفه و بنه‌مالێن جودایێن ناڤ ئێك نه‌ژادی دا كو نموونه‌یێن هه‌ره دیارێن ده‌ڤه‌رێ ژی ململانێ یا جۆهیا و عه‌ره‌بانه كو ئێك ژ به‌نی حام و یێ دیتر ژ به‌ره‌بابێ به‌نی سامینه، و هه‌روه‌سا ژی كورد و پارس(فارس) كو ژێده‌رێن دیرۆكی وان دگه‌هیینه ئێك، و هه‌تا كو دیرۆك ژی ڤێ چه‌ندێ نیشاندده‌تن و به‌لگێ هه‌ره سه‌ره‌كی ژی زمانێ وانه كو هه‌ڤپشكه یان هیچ نه‌بیتن گه‌له‌ك نێزیكی ئێكن. نموونه‌یا وێ ژی زمانێ په‌هله‌ویه كو ل ده‌ربارێن پاشایێن ئیرانی به‌لاڤبوویه و ئه‌ڤ زمانه دگه‌ل زمانێ كوردی ئێكدگرن. پێداچوون ب دیرۆكا مرۆڤایه‌تیێ نیشان دده‌تن كو ئه‌ڤ گرێ یه فاكته‌ره‌كێ مه‌زنێ تێكدانا په‌یوه‌ندیێن نه‌ژادی بوویه، و ئه‌ڤڕۆكه جۆهی و عه‌ره‌ب ل شوینا لێك نێزیكیێ مه‌زنترین دوژمنێن هه‌ڤدوونه و ب هه‌مان ڕه‌نگ ژی نه‌ژادێ پارسی ب لایه‌نێ كێمی ڤه ل ڤان هزار و چارسه‌د سالێن بووری دا، ئێك ژ ئاسته‌نگێن مه‌زن بوویه ل به‌ر گه‌له‌ك ژ ماف و داخوازی یێن كوردستانیان، ل ده‌مه‌كی كو لێكنێزیكیا ڤان دوو نه‌ته‌وان دشیا دایه ببیته ده‌رگه‌هێ دورستبوونا ئێكه‌تییه‌كا مه‌زن وه‌ك ئێكه‌تییا ئه‌ورۆپا، كو ڕۆله‌كێ مه‌زنێ سیاسی و ئابووری و جڤاكی و فه‌رهه‌نگی و كه‌لتووری ل ده‌ڤه‌رێ و جیهانێ بگێڕیتن، نه‌خاسمه ژی جهێ جیۆپۆله‌تیكا وان گه‌له‌ك زه‌نگین و هه‌ستیاره. ئه‌ڤ ئێكگرتنه دشیا وه‌ك سه‌رده‌مێ كۆرۆشێ مه‌زن كارتێكرنێ ل سه‌ر شارستانیه‌تا مرۆڤایه‌تی ژی بكه‌تن، به‌لێ جهێ داخێ یه، ئه‌ڤڕۆكه، هه‌ر ئه‌ڤ نه‌ته‌وه‌یێ ئاریایی ئێكه ژ ئاسته‌نگێن مه‌زنێن بده‌ستڤه‌هاتنا خه‌ونا نه‌ته‌وه‌یێ كوردی، ل ده‌مه‌كی كو ل جیهانا ئه‌ڤڕۆ دا گه‌له‌ك كه‌س خودان وه‌ڵاتن كو هژمارا وان گه‌له‌ك كێمتره ژ كوردستانیان، و چ گومان تێدا نینه دبیتن ئه‌ڤ ئێكگرتنه خه‌ونا گه‌له‌ك تاكێن كورد و پارس ژی بیتن.
*بسپۆرێ پێداگۆگیا و سایكۆلۆژیێ / به‌شێ ده‌روونزانیێ / زانستگه‌ها زاخوَ