موبـایـلا خـۆ دانـە
مستەفا عەبدلرحمان ئەرەدنی
ل دەمێ سەرەدانا فەرمانگەه و رێڤەبەری و وەزارەتەكێ دكەین،/ ل هەر ئێكێ ژوان ژۆرەك وەكو پڕسگەه لێ هاتیەدانان، پێشی هەر تشتەكی دێ بێژیتە تە (تێلەفوون – مۆبایلا خۆ دانە) پاشی هەر ژوۆر و دێ كارەتەكێ دەنە مرۆڤی یا هەلگرتنا تێلەفوونێ نەك یا چوونا ژۆر.
یا خۆیایە د نوكە و د ڤی سەردەمی دا تەكنۆلۆژیا و ئامیرەیێن پەیوەندیێ بۆ هەر كەسەكی پێدڤیەكا پێدڤینە بۆ ژیانێ، دیسا بۆ برێڤەبرنا كاران، لەوما مۆبایل ژ وێ پێناسەیا مرۆڤ بەردەوام دگەل خۆ هەلدگریت و ل زالگەه و جهان خۆ بۆ جهێن پەیوەندیدار ددەتە نیاسین گرنگترە، چونكو پڕانیا بەلگەیان (مستمسكات) یێن گرێدایی مرۆڤی بۆ هەر كارەكێ د تێلەفوونێ دا د كۆگەهكرینە و (ماشائللا) ئەڤرۆ هەر فەرمانگە و رێڤەبەریەكا مرۆڤ قەست دكەتێ بۆ برێڤەبرنا كارەكی پێدڤیە هەر تشتەكێ گرێدایی مرۆڤی و خێزانا مرۆڤی دگەل مرۆڤی بن وەكو (پێناسە + كارتا زانیاریان + كارتا ئاهێن خوارنێ (ئەرزاق)) وگەلەك جاران ژی كارتا دەنگدانێ….تاد. ئەگەر ئێك ژڤان یا كێم بیت كارێ مرۆڤی برێڤە ناچیت، لەوما مرۆڤ نەچار دبیت هەمی بەلگە (مستمسكات) دئێن خۆ كۆپێن وان د مۆبایلا خۆ دا هەلبگریت بۆ دەمێن پێدڤی، لێ ئەو دەمێن پێدڤی ژی ل پڕسگەها هەر فەرمانگە و رێڤەبەری و وەزارەتان ژ مرۆڤی دهێتە وەرگرتن.
ل گەلەك فەرمانگە و رێڤەبریا یان وەزارەتا ژۆرا پڕسگەهێ وجهێ برێڤەبرنا (معاملێ) ژ ئێك دوورن یان ژی ئاڤاهیەكێ چەند قاتە(تەبەق)، دێ ڤێجا وەرە بۆ وێ كارت و پێناسەیا هاتیە ژبیركرن ڤەگەریێ پڕسگەهێ ئەو ژی ب سەد هیڤیا هەتا تێلەفونێ دەتەف تە وتو دگەل خۆ دبەی جهێ مەبەست و نیشاددەی، ئەڤە ژلایەكی ڤە و ژلایەكێ دیتر ڤە مرۆڤ گەلەك جاران پێدڤی تێلەفوونێ دبیت د فەرمانگەهێ ڤە بۆ پرسیارا ناڤەكی یان زانیاریەكێ كو مرۆڤی زانیاری لسەر وێ (معاملا) برێڤە دبەت نین،بەلێ تێلەفوون نینە دێ مرۆڤ ڤەگەریت پڕسگەهێ, هەتا مرۆڤ دچتە وێ ژۆرا كارێ مرۆڤی لێ هەیی دێ بینیت ئەو گەها مرۆڤی گرتی ژ دەست چوویە و دڤێت ژنوی گەهێ بگریتەڤە و دبیتە هۆكارێ گیرۆبوونا مرۆڤی.
باشە مۆبایل و تێلەفوون قەدەغەیە، ل ڤێرە پرسیارە ئەوە ئەگەر قەدەغە بیت بۆچی بۆ فەرمانبەرێ وێ فەرمانگەهێ و رێڤەبەریێ و وەزارەتێ ژی قەدەغە نابیت؟، كو گەلەك جاران ل دەمێ مرۆڤ دگەهیتە بەر مێزا فەرمانبەری یان پەنجەرا ژوورا وان دێ بینی یان دێ تێلەفونێ كەت یان دێ تێلەفونەك بۆ هێت وپتر ژ (10 -20) خولەكان دێ ئاخڤیت و هەر گوه نادەتە خەلكی و كارێن وان، ما ئەڤە دادپەوەروەریا قەدەغەیا تێلەفوونێ یە؟!.
نەخێر قەدەغەكرن ل هەر فەرمانگەه و رێڤەبەریەكێ پێدڤیە بۆ هەمیان بیت هەر ژ رێڤەبەر و فەرمانبەر و هەتا دگەهیتە كەسێن سەرەدانا وان دكەن، یان ژی بۆ هەمیان یا رێپێدایی بیت و كەس ژێ نەهێتە قەدەغەكرنا، چونكو چ د هەلگرتنا تێلەفونێدا نینە ژ بلی كارئاسانیا كاری هەر كەسەكی، بلا ل پرسگەهێ بێژنە هەر كەسەكی تێلەفوونا خۆ بێ دەنگ بكە وكەرەمكە، نەك تێلەفونا خۆ دانە.
لەوما هیڤیی خوازین ژ لایەنێن پەیوەندیدار ب تایبەتی (پارێزگارێ دهۆكێ) ل سەر ڤی بابەتی راوەستن و فەرمان و بژاندنەكا فەرمی بدەنە هەمی رێڤەبەری و فەرمانگەها و ڤێ دیاردەیا نەجوان ژ رێڤەبەری و فەرمانگەهێن خۆ راكەن.
