ناڤێ كوردستانێ و رێز گرتن ل نەتەوەی و یاسایێن وەلاتی د تێكستێن ئۆلا ئێزدیان دا
هۆگر حەیدۆ
ئاشقێ تەریقەتم
رێبەرێ حەقیقەتم
لەوما دبێژم ئەز ب دەولەتم
ئێزدیاتی كەڤنترین ئۆلا میراتێ كوردایە ، چونكی ژ بلی نەتەوەیێ كورد هیچ نەتەوەیەكی دی ل جیهانێ دا هەلگرێ ئاینێ ئێزدی نینە، دیاركرنا دیرۆكا ئێزدیان دیاركرنا دیرۆكا رەسەن یا نەتەوەیێ كوردا، ئێزدی وەك نەتەوە كوردن، رەگەز ئاری نە ، نیشتمانێ ئێزدی لێ دژین كوردستانا. پیرۆزترین جهێ پەرستنا ئێزدیان پەرستگەها لالشا یا ل كوردستانا عێراقێ ، بەرات ژ ئاخا كوردستانێ دهێتە چێكرن (بەرات : نیشانەكە پیرۆزە ل جەم ئێزدیان، بەرات مەرجە ژ ئاخا گەلیێ لالشێ بهێتەچێكرن).
ئەگەر هزرا ئێزدیاتیێ و بیر و باوەرێن وان بكەین دێ بۆ ما خویا بت كو ئێزدیاتی ئاینەكی كەڤنێ كوردانا بەری زاینی ب چەند هەزار سالا ئەڤ باوەریا ل سەر ئاخا كوردستانێ بۆ ئێكەم جار هاتیە بەلاڤكرن و هەموو تێكستێن ئاینی یێن ئێزدیان ب زمانێ كوردی هاتینە گۆتن .
ل گور ژێدەرێن دیرۆكی خویا دكەن ناڤێ كوردستان ل نیڤا سەدێ دوازدێ زاینی پەیدابوویا ل سەردەمێ سەلجوقیان سۆلتان(سنجەر) ، شەرفەدین پشتی قەدەم گوهاستنا بابێ خو( شێخ حەسەن )میراتی ل ئێزدیان كر، بوو ئێكەم میرێ كوردێن ئێزدی دەمێ ناڤێ كوردستان پەیدا بووی ل وێ سەردەمی میراتی ل كوردستانێ كر. وەك قەسیدە شەرفەدین خۆیا دكەت :
ل چارشەما سەرێ نیسانێ
جەوابێ بدەنە كوردستانێ
بلا قائیم بكن ئیمانێ
شەرفەدین دێ بتە میرێ دیوانێ
هەروەسا پاش دوعا خویا دكەت :
شەرفەدین خەرزێ گولی
مزگینێ بینێ كوردستانێ
بلا ڤەكەن دەفتەرا ئیمانێ
شەمس رۆژا ئێزدیانێ
شەرفەدین میرە ل دیوانێ
******************
شلیخان بكەتن كوردستانێ
وێ تۆپان بكەتن توركستانێ
تەختی راكەتن ببەتە كوردستانێ
قەدا دكەڤتە مالا عەرەبستانێ
ئێزدیان دڤێت ل گەل هەموو وان كەسێن دگەل ئێزدیان دژین ل سەر ئێك ئاخ و وەلات ل خوشی و نەخوشێن ئێك ب هەڤرا پەشدار بن و ب برایاتی بژین وەك سەبەقا قەلی خویا دكەت :
مە برایەك دڤێت لگەل خۆ براكەین
ژ دل بخۆرا تەبا كەین
ب خۆشی بخۆ را شا كەین
ل خەمێ بخۆ را خەما كەین
هەی و نەی ڤێكرا داكەین
******
دنیا خوشە ب هەڤال و دوستی
گوهێ خۆ بدەنە ڤی قەولێ گوتی
دا هون نەچنە دوزەخا خافلێت سوتی
********
ئەو مرارە ئی بخونە
گەلی برا ژێك مە گرن كەربو كینە
ئەڤ فێنیە ، فێنیەكە دەرەوینە
سەرا وی مراری ژێك مە گرن صاری
ئەڤ دنیایە خۆشە بموحبەت ، ببرانی ، بیاری
د ئولا ئێزدیان دا خویا دكەت :
1) ئولا ئێزدیان گرنگیێ ب وێ چەندێ ددەت دڤێت كەسێ ئێزدی رێزێ ل وی نەتەوەی بگرت ئەو نەتەوەیێ ئێزدی لێ دژین ، وەك سەبەقا قەولی خۆیا دكەت :
گەلەك هاتنە دنێ دل كەسەرن
ئەوان خەوا شەڤێ ژ خوە دبرن
ل سەر قەوم و مللەتێ خوە ب هەگەرن
ئەو ل چ بازارا نا خسرن
******
وەكی تو هاتیە دنێ ل سەری نەبو خیرەت
تە دل نە شەوتی ب قەوم و مللەت
ئاگر ل تە بوو غەزەب و ب تەكەت
2 ) دڤێت مرۆڤێ ئێزدی رێز ل یاسا وەلاتی بگرت و قانون ببەتە سەروەر، چونكی وەلاتێ قانون سەروەر بیت جیاوازیا رەگەزی و ئاینی نابت مرۆڤ بێ ترس و سەربەست لێ دژیت، وەك سەبەقا قەو1ل خویا دكەت :
بەنی ئادەم چێكر و دەبارە
دنیا چێكر و قانون سەپارە
و هنجی كەسێ ل قانونێ ئی خلمەت كارە
ئەو ل گەل باتنێ ئی ب هەڤالە
************
قانون ئاساسا عەردا یە
عەزمان راوەستا بوو ب دوعایە
رۆژ و هەیڤ تێدە خویایە
*********
ژ گۆتنێن ئاولی یە
بێژنا خاسا و نەبی یە
ناڤێ خودێ ل ئەردا حەقی یە
3) دڤێت مرۆڤێ ئێزدی رێزێ ل هەموو وان باوەر و نەتەوە بگرت یێن دگەل ئێزدیا ل سەر ئێك ئاخ دژێن وەك سەبەقا قەولی خویا دكەت :
سەربانا نەكەڤە خو هێل مەكە
تێكەلی یە مرۆڤ بێ فعل مەكە
یا ب تەیا نەخوش ، ب جیرانێ خوشك مەكە
4) دڤێت مرۆڤێ ئێزدی دگەل هەموو چێكەریت خودێ ب هەڤرا بژین :
ل بۆرێ بحل سوار بن
ل قەولا گوهدار بن
ب هەموو مخلوقا را یار بن
*******
ئەڤ دنیایە خۆشە و تژی ناز و نەعمەتە
ب قوەتا خۆدێ و كەرامەتە
بۆ هەموو خولیاقەتا خێر و بەرەكەتە
5) ئێزدیان هەر ژ كەڤن دا هیڤی یە هەبوونا وەلاتی هەبوو و ببنە خودان دەولەت :
مە هەمووا ئەو مرادە
خۆزی سلتان ئێزی بهاتە
دێ ئاڤا كربا چەندی وەلاتە
ژ قەولێ د ئەمرەكی دامامە :
سۆلێ دكڕم تەنگ دبی
ژنێ دئینم جوان رەنگ دبی
گەلۆ بێ دەولەتی ب چی رەنگ دبی
***********
ژ ملكان و شاخا
ل وان سور گولا ل وان باغا
كێ دیتیە ئاشقێت بێ ئاخا
هەروەسا ژ قەولێ رۆژەكێ سەفەر بووم :
هنجیێ رێیا دینێ خۆ بكەت خەلەتە
د سەری دا نامینت دەولەتە
قوماشێ وی دێ مینت بێ قیمەتە
