نویخوازى
محسن عه‌بدلڕه‌حمان
ژیان ژ هه‌بوونێ هه‌تا نه‌بوونێ درێژه زنجیره‌كا هه‌ڤڕگیێن به‌رده‌وامه، و تاكه قانوونا چه‌سپاى و نه‌گوهۆر؛ هه‌ر گوهۆرین ب خوه‌یه! ئێك ژ ڤان هه‌ڤڕكى و ململانێن دژوار نویخوازیه، ئه‌وا ب چه‌رخێ چاكسازى و شۆرشا پیشه‌سازى ده‌ستپێكرى، نویخوازى لایه‌نێ زانین و زانیارى ڤه‌گرت هه‌تاكو گه‌هشتیه لایه‌نێ دینى و ره‌وشه‌نبیرى، له‌ورا ل هه‌مبه‌ر بزاڤا نویخوازیێ هه‌ڤڕكیێن سه‌رسه‌خت و ته‌ندره‌و ده‌ركه‌فتنه مه‌یدانێ، ئه‌وێن ل دژى نویخوازیێ سه‌نگه‌ره‌كێ ئاسێ چێكرى، دا ل پشت چه‌په‌رى تێرێن خوه ئاراسته‌یى گرۆپێن نویخواز بكه‌ن.
ئه‌و ب ته‌مامى به‌ره‌ڤانیێ ژ ره‌سه‌ناتیێ دكه‌ن، هه‌مبه‌ر وێرانكرن و خرابیا هزرێن تێكده‌ر یێن نویخواز بۆ كاردكه‌ن، ژ پاراستنا دابۆنه‌ریت و كلتوورێ جڤاكى ژ وان تێكده‌رێن دڤێن وێنه‌یێ زه‌لالێ جڤاكى شێلى بكه‌ن، ئه‌ڤه ژ لایێ تاگرێن ره‌وتێ پارێزه‌ر، چنكو هۆز هه‌لگرا هژماره‌كا نه‌ریت و قانوونێن نه نڤیساندیه، ب مه‌به‌ستا پاراستنا قه‌واره و ئه‌ندامێن هۆزێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن وانه ژ خه‌لكێ دى، دیسا به‌ره‌ڤانیكرن ژ ئه‌ندامێن هۆزى هه‌مبه‌ر هه‌ر مه‌ترسییه‌كا ده‌ره‌كى، ئانكو ته‌ڤنێ جڤاكیێ ته‌مام و شاكار رستییه، لێ د ده‌مه‌كى دا كو نویخوازى گرێدای پێشكه‌فتنا پێكهاتێ جڤاكى بوو، و هه‌ر پێشكه‌فتنه‌ك دبیته مه‌ترسى ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتا ئاغاى، دیسان مه‌لاى ره‌واییا گۆتارا به‌رگۆمانكر، له‌ورا دگه‌ل سه‌رهلدانا بزاڤا نویخوازیێ رێككه‌فتنه‌ك د ناڤبه‌را ئاغایى و مه‌لایى دا چێبوو، هۆسا ب هێزا ده‌ستهه‌لاتا دونیایى/ئاغاى/ و ره‌وایى یا سه‌نگا گۆتارا دینى/مه‌لا/، ئانگو ده‌زگایێ دینى پشته‌ڤانیا ده‌ستهه‌لاتا ده‌ره‌به‌گى كر ب گۆتار و فه‌توایان به‌رامبه‌ر ل سه‌ر به‌رمایكێن شیلانا ئاغایى ژ خه‌لات و به‌خشیێن ب ناڤێ زه‌كات و سه‌ده‌قه بژین، هۆسا هه‌ر زوى ب فه‌توایه‌كێ كۆمۆنستى ژ شۆرشه‌كا جینه‌كى یا هزرى و ئابۆرى بۆ شوعیاتیا گاورى و به‌دره‌وشتیێ هاته گۆهارتن، ئانكو شیۆعى = گاورى.
هۆسا هه‌ڤڕكى ژ جهه‌كى بۆ لایه‌كێ دى ڤه‌گۆهاستن، مه‌یدانا شه‌ڕى ژ كیلگه‌ه و كارگه‌هان بۆ ده‌رازینكا كۆجك و سه‌كۆیا مزكه‌فتێ برن، ژ سه‌ندیكایێن پیشه‌یى بۆ كۆچكا ئاغایى ڤارێكرن، ئانكو بابه‌ت ژ ئاراسته و ئارمانجا وێ ده‌رئێخستن، و خه‌لكێ ساویلكه ب تیفكلانڤه مژویلكرن، ئه‌وژى مه‌زنكرنا وه‌همه‌كێ ب چێكرنا دۆژمنه‌كێ ئاشۆپى، ب شێوازه‌كى كو ئه‌و پیلانه‌كا ده‌ره‌كییه دژى دینى و ره‌وشتێن جڤاكى، وه‌كو به‌لاڤكرنا پرۆپاگندا هه‌ڤدژ مینا گۆتنا سه‌رێ مه‌هێ نه‌ما مه‌هر (رأس الشهر ماكو مهر)! ئه‌ڤه ئێك ژ درووشمێن دژى شیوعیێن ئیراقێ بوو، پشتى شۆرشا عه‌بدلكه‌ریم قاسمى ل سالا 1958.
ب ڤێ گۆتارا ده‌مارگێر هه‌مى رێك ل هه‌مبه‌ر دانوستاندنه‌ك هزرى و زانیارى هاتنه‌گرتن، ژ تاوانباركرنێ ب نۆكه‌ریێ بۆ سایونزم، ماسونى، خاچهه‌لگران، ماركسى، ئیمپیریالزم و شیۆعى ..، هۆسا جڤاك بۆ دووچه‌په‌رێن هه‌ڤدژ هاته لێكڤه‌كرن، دویڤه‌لانكێ ئاغاى و گۆهدارێ مه‌لایى یان یاخى و پشته‌رێ و سه‌رداچووى و…
ئه‌گه‌ر ب ئاڤڕیه‌ك هوور و پشكنه‌ر ل كه‌توارى بنێرین، دێ راستیه‌ك ل پێش مه رۆهن ببیت، ئه‌وژى دێ بینین ئاغا و مه‌لا د به‌رفره‌هیا ژیانه‌كا ئاسان و نه‌رم دا دژین، زارۆیێن وان ل وه‌لاتێن بیانى (گاورێن بێ ره‌وشت) بلندترین باوه‌رنامه‌یان بده‌ستڤه‌دئینن، و ئه‌و ب خوه ل باشترین نه‌خۆشخانه‌یێن وان چاره‌سه‌ر دبن، بێهنڤه‌دانێن خوه ل ناڤ وان دبۆرینن، هه‌تاكو سامانێ ژ خۆه و خوینا ملله‌تێ خوه كۆم دكه‌ن، د بانكێن وان دا دهه‌لگرن!
ل لایێ دى به‌ره‌یێ نویخوازێن گاور كو ب باشترین حال ب نوكه‌ر و سه‌رداچووى دهێنه هژمارتن، هه‌ره پتریا وان ب هه‌ژارى دژین و ب نه‌داریێ دمرن، گه‌له‌ك ماندى دبن و نانى ب خۆرتى ب ده‌ستخوه‌دئێخن، بۆ نموونه (میر جه‌لاده‌ت به‌درخان، نالبه‌ند، جگه‌رخوین، ئوسمان سه‌برى، نوره‌دین زازا، مه‌مدوح سه‌لیمێ وانى و…) دیسان ژ ئه‌ره‌با (بدر شاكر السیاب، محمد ماغوت، على الوردى، ئه‌دونیس…) ل سووریێ شێخێ خه‌زنه‌وى ب ده‌ستێ رژێمێ دهێته جانگۆریكرن و ره‌مه‌زان بۆتى دهێته خه‌لاتكرن! ئانكو ته‌خا ره‌وشه‌نبیر یا نه‌بوویه داهۆلقوت بۆ هه‌ر كه‌سێ ده‌ستهه‌لات وه‌رگرتى ژیێ خوه د ناڤبه‌را ره‌ڤین، زیندان، دویرئێخستن و وه‌ریسێ سیدارێ دبۆرینن، ئه‌ڤه ژبلى نانبڕینێ! به‌روڤاژى مه‌لاق و زمانحولى یا ئه‌وێن د كۆشا هه‌ر ده‌ستهه‌لاته‌كێ دا به‌رده‌وام نیڤشكى ب هنگڤینى دخۆن!
ئه‌رێ ما نه جهێ پڕسیارێ یه هه‌تا نها یاخیێن جڤاكى، خائینێن نیشتیمانى و گاورێن دینى د نیمچه برسینه، و ئولدار و سالیسك دحه‌مه‌رن!
