نڤشپه‌رێسییا نه‌رم
محسن عه‌بدلره‌حمان
هه‌تا نها ئه‌م كورد ژ هه‌ر ده‌رده‌كی پتر ژ لاوازیا بیردانكێ دنالین، ئه‌وا بوویه ڤایرۆسه‌ك هه‌كو ل بیردانكا مه دده‌ت، ئه‌وا نڤیسی ژێدبه‌ت، دا ل گه‌ل هه‌ر داگێركرنه‌كێ، ئه‌نفاله‌كێ، مالوێرانیه‌كێ… سه‌رژنوی ده‌ستپێ دكه‌ینه ڤه و هه‌تا جاره‌كا دی ڤایرۆس ژێ ببه‌ته‌ڤه، ئه‌ڤه ده‌رباره‌ی بیردانكا كورتخایه‌ن، چنكو یا درێژخایه‌ن تنێ تشتێ كرێت و تال بۆ مه تێدا هێلایه، د به‌رامبه‌ر دا هه‌ر تشتێ باش ده‌رباره‌ی خوه بۆ مه دایه‌نیاسین و زێده‌روویی تێدا كریه، هۆسا مه رابووریێ خوه كرێت و یێ داگێركه‌ری جوان دیتییه، ب دیتنا من ئه‌ڤه ڤه‌دگه‌ڕیت بۆ رادده‌یا پیسه‌كییا ئاقلێ وان و ساویلكه‌یی یا ده‌روونێ مه.
ل گه‌ل سه‌ره‌ده‌ری و داخۆیانیێن ئه‌ره‌بان ل باشووری، كریارێن گرۆپێن جودا دژی كوردان ل رۆژئاڤا، سێداره و چه‌وساندن ل رۆژهه‌لات، جانگوریكرنا كه‌نجه‌كێ كورد ل سه‌ر ده‌ستێ نڤشپه‌رێسێن ترك، و به‌ری وی لێدانا گه‌شتیاره‌كێ كورد… هه‌تا دگه‌هیته رادده‌یا تێكدانا گۆرستانێن كوردان، هنده‌ك كوردان ملله‌تێن داگێركه‌رێن كوردستانێ و ب تایبه‌ت ترك ب نڤشپه‌رێسیێ تاوانباركرن، ل به‌رامبه‌ر هنده‌كێن پتر ب سه‌ر هزرا ئیسلامه‌وی ڤه، په‌سن و سۆپاسیا خودێ كرن و/ لێبۆرین/ بۆ كوردان ب باشی دانیاسین، چنكو كورد ب پێكڤه‌ژیان و لێبورده‌یێ نه‌ڤشپه‌رێسیێ دبه‌رنیاسین، و ئه‌وا دهێته كرن تنێ سه‌ره‌ده‌ریێن تاكه كه‌سینه و ژ پیلانێن دوژمنێن موسلمانانه!
ئه‌رێ لێبورده‌یا مه ژ شیان و تێگه‌هشتن یان لاوازیا مه‌یه، دلینی ژ جوامێری یان ساویلكیا مه‌یه! ئه‌رێ جاره‌كێ مه پرسیار ژ خوه كریه، بۆچی برایێن مه‌یێن خۆشتڤی ژ ئه‌ره‌ب، ترك، فرس.. هه‌مبه‌ر لێبۆرده‌یا مه د نڤشپه‌رێسن!؟
ئه‌گه‌ر نڤشپه‌رێسی جوداكاری بیت د سه‌ره‌ده‌ریێ دا د ناڤبه‌را خه‌لكێ دا ل سه‌ر بنه‌مایێن ماددی، وه‌كو نه‌ته‌وه، زمان، ره‌نگێ پیستی، چینێن جڤاكی، نه‌ریت، ره‌ۆشه‌نبیری، باوه‌ری.. و كه‌سێ نڤشپه‌رێس ئه‌وه یێ د باشی و خراپیێ دا تۆخمێ خوه ل سه‌ر ته‌خمێن دی د چێترینیت، لێ نڤشپه‌رێسی كه‌نگی و بۆچی د ناڤ جڤاكێ مرۆڤینی دا په‌یدابوو؟ ل دووڤ تێگه‌هێ دینی كو ئاده‌م ئێكه‌م مرۆڤه، هۆسا ئێكه‌م نڤشپه‌رێس دێ ل سه‌رده‌مێ وی بیت، ئه‌وژی د پشته‌رێبوونا شه‌یتانی دا ل سه‌ر فه‌رمانا خودێ به‌رجه‌سته‌دبیت، ده‌مێ گۆتی: ئه‌ز ژ وی باشترم، ژ ئاگری ته ئافراندم و ته ئه‌و ژ ئاخێ چێكر (انا خیر منه خلقتنی من نار و خلقته من گین).
نڤشپه‌رێسی سالۆخه‌ته‌كێ مرۆڤی یه و ئه‌و وه‌كو كین، هیخوازی، هه‌ژموون…پشكه‌كه ژ پێكهاتێ وی، دشێین بێژین ملله‌ته‌ك نینه یێ ڤالا ژ نڤشپه‌رێسیێ، د ئه‌دبیاتێن ئۆل و ملله‌تان تا نڤشپه‌رێسی ب رێژه‌یێن جودا هه‌یه، و یا به‌رچاڤه كو د شریعه‌تێن ئه‌سمانی دا نڤشپه‌رێسی و چێتراندن یا زیقتره ژ ئه‌ده‌بیاتێن ملله‌تان، ئه‌ڤه د بۆچوونێن دویڤكه‌ڤتیێن هه‌ر ئۆله‌كی دیاره، كو خوه ب دروستتر، هه‌ره‌باش و نموونه‌یتر دده‌نه‌نیاسین، هنده‌ك خوه ب كۆڕێن خۆدێ و هنده‌ك خوه ب خۆشتڤیێن خۆدێ، ئه‌وێن هه‌نێ ملله‌تێ خۆدێ یێ بژاره‌یه، و ئه‌ڤه باشترین گه‌ل خودێ بۆ خه‌لكی هنارتی…) دده‌نه‌نیاسین
نڤشپه‌رێسی وه‌كو چه‌كه‌كێ ب هێز پتر د ده‌مێ شه‌ری و قه‌یرانێن ئابووری دا دهێته بكارئینان بۆ زێده‌كرنا ترس و نه‌ڤیانێ دژی یێ دی، نڤشپه‌رێسی ب رێژه‌یێن جودا د هه‌موو جڤاكان دا هه‌یه، لێ جوداهی ئه‌وه د جیهانا سكۆلار دا گرێدای سه‌ره‌ده‌ریا تاكه كه‌سانه، لێ ل هه‌مبه‌ر قانوونێ كریاره‌ك مانده‌لكری و نه‌یا دروسته و دبیت سزایێ قانوونی هه‌بیت، لێ د جڤاكێن رۆژهه‌لاتی دا نڤشپه‌رێسی ب شێوه‌یه‌كی ده‌زگه‌هی و رێكخستی دهێته په‌یره‌وكرن، وه‌كو داخویانیێن به‌رپرسێن ترك ده‌مێ دبێژن، ئه‌گه‌ر كورد خیڤه‌ته‌كێ ل باشوورێ ئه‌فریكا ڤه‌ده‌ن دێ دژ بین، یان گۆتارا ئه‌ره‌بی ب ناڤێ دینی، كو ب هه‌لكه‌فت و بێهه‌لكه‌فت ب كه‌فان باركریه!.
لێ ئالۆز و مه‌ترسیدارتر ره‌نگێ نڤشپه‌رێسیێ دشیێن ب نڤشپه‌رێسیا نه‌په‌ن یان نڤشپه‌رێسییا نه‌رم ناڤبكه‌ین، كو تاكو كه‌س و كۆم بێئاگه‌ه یان راسته‌وخۆ رۆژانه ل ئاستێ جادێ سه‌ره‌ده‌ریه‌كا نڤشپه‌رێس هه‌مبه‌ر كه‌سانێن دی بكه‌ن، هه‌ر ژ كێمكرن و كرێتكرنا بوهایێن جڤاكی هه‌ر ژ زمان و هێمایێن نه‌ته‌وه‌یی، ناڤێ كه‌سی، نه‌ریتێن جڤاكی…، د ده‌مه‌كی دا ئه‌و ب خوه په‌سنا بوهایێن لێبۆرین و یه‌كسانیێ دكه‌ن و خوه ب مرۆڤدوست دده‌نه‌نیاسین.
گۆتنا نموونه‌یی (لافچل لعربی علی اعجمی الا بالتقوی)، هه‌ر ره‌هه‌ندا بلندگه‌ریێ د گۆتنا (عه‌جه‌م) دا، یان هه‌ما یه‌یڤا (مه‌ولا) د فه‌رهه‌نگا لێبۆرینێ دا چ دئینیت!؟
نڤشپه‌رێسی وه‌كو خویێ یه، ژ نه‌بوونێ گه‌نیاتی و ژ زێده‌هیێ سۆتن چێدبیت، مووسا پێخه‌مبه‌ری د پشه‌ته‌ڤانیا هه‌ڤوه‌لاتیه‌كێ خوه دا بێی پرسكرن مسریه‌ك كوشت، ئه‌و خوه سۆتن بوو، له‌ورا په‌شێمانبوو، و ژ كێم نڤشپه‌رێسیێ ئه‌م كورد ل ژێر داگێركه‌ریێ د گه‌نینه.
