نڤێسین د ناڤبەرا هشێن مەزن و هشێن بچویك دا
نڤێسین:پ.د.ئیبراهیم ئەحمەد سمۆ
و. ژ عەرەبی: عزەت یوسف
دەما كو ژ نڤیسەری دهێتە پرسین (تو بۆ كێ دنڤێسی؟ و كی دخوینیت؟ ئەرێ نڤێسین هەژی ئەڤێ هەمی بزاڤ و رەنجێ یە؟). بەرسڤ ژ تنێ دەربازكرنا پەیڤان كویرترە. نڤێسین یارییەكا دەمی نینە؛ بەروڤاژی ژ ناڤ روحێ سەرهلددەت، بزاڤەكا بێ وەستیانە ژ بۆ داڕشتنا رامانێ ل سەردەمەكێ تژی روكەشیێ دا.
ئەز دنڤێسم چونكی ئەز خۆییا راستیا خۆ د نڤێسینێ دا دبینم. ئەز ب راستگۆیی و ب هەناسە و بێهنەكا درێژ و بێ لەزاتی دنڤێسم، و ب ئاقلەكی كو هەوڵددەت ل گەل مەزنان بەری بچویكان پەیوەندیێ بكەت. ئەو تێكستێن دنڤێسم نە تنێ رێزێن داگرتنێنە؛ بەلكی بزاڤێن ئاڤاكرنا بیرۆكەیەكێنە. دبیت ژی ڤەكرنا پەنجەرەكێ د رامانەكا كویرتر دا بیت هەر وەكی خواندەڤان د ئێكەم نێڕین دا هەست پێدكەت.
لێ خواندن، مینا نڤێسینی، بێ جوداهی د وەرگرتنێ دا نینە. ئەگەر كەسەك ب ئاقلەكێ بەرفرەه و خەیالەكا ڤەبی تێكستێن من بخوینیت، ئەو دێ ب هەژییا هزركرنێ بینیت. دبیت ژی هەتا پتر ژ یا چاڤەڕێ كری ببینیت، چونكی دی كویر ڤەكۆلیت و پرسیاران دێ ئافڕینیت. لێ ئەگەر كەسەك ب ئاقلەكێ سڤك و بەرتەنگ بخوینیت، ژبلی رێزێن گران تشتەكێ دی نابینیت، و دبیت ژی ئەو ب بچویكی و كێماتی و بەرنەكەڤتنا خواندنێ وەسف بكەت. ئەها ل ڤێرەیە پارادوكس: تێكست نەگۆڕە و ناهێتە گوهاڕتن، لێ هش ل گوری شیانا خۆ یا تێگەهشتنێ دوبارە شێوەیێ خۆ وەردگریت.
ئەز بۆ ئاقلێ بچویك نانڤێسم، هیڤی و چاڤەڕێ ژی ناكەم ژێ تێبگەهن یان قەدرێ وێ بزانن. ئەڤ كەسانە تنێ ل ناڤی یان ناڤونیشانی دنێڕن، پاشی ژ كەرب و كینێ یان تۆڕەییێ حوكمەكێ پێشوەخت ددەن، هەروەكی نڤێسین بەس خۆشی بۆراندن و رویمەتی بیت. ئەوا ژ راستی بۆ من گرنگ بیت ئەوە كو نڤێسینێن من بگەهنە كەسانێن خۆدان ئاقلەكێ مەزن هەیی، هەتا ئەگەر كلیك ب (لایك) ژی نەكەن یان كۆمێنتەكێ ژی ل سەر نەدەن. بێدەنگی هندەك جاران ژ هەمی پەیڤان بهاترە، چونكی تێگەهشتن و هاندانەكا نهێنی ڤەدشێریت كو نڤیسەری پاڵددەت ل سەر رێكا خۆ بەردەوام بیت.
ئەم نە ژ بۆ لێگەریانا دەستقوتانێ، یان ژی بۆ پێشبینیا هژمارا فولووەڕا دنڤێسین. لێ ئەم دنڤێسین داكو خەتیرەیا هزران گەش ببیت. نڤێسین كالایەكێ بلەز نینە كو بهێتە بكارئینان و هاڤێتن؛ لێ تۆڤەكە د ئاقلێ ئامادە ژ بۆ شینبوونێ دا دهێتە چاندن. بۆ من بەسە كەسەك د دەلیڤەكا گۆنجایا ژیێ خۆ دا سەرا نڤێسینێن من بدەت، و تشتەكی تێدا ببینیت كو هەستێن وی بئازرینیت، هزر تێدا بكەت یان پرسیارەكا نوی خۆ ل سەری بدەت، ئەڤەیە بنگەهێ مفایێ و ئامانجا بەردەوامبوونێ. نڤێسینا راستەقینە نە ب هژمارا حواندەڤانان، بەلكی ب كوالێتییا وان دهێتە پیڤان. دبیت ب هزاران كەس ب سەر تێكستەكی دا دەرباز ببن بێی شۆپەك و شوینوارەكی بجه بهێلن، لێ تاكە خواندەڤانەكێ خۆدان ئاقلەكێ لێكدای ئەو شیان هەیە ژیانەكا نوی ب تێكستی ببەخشیت. لەوا بێگۆهدان ب هژمارا رێبواران دنڤێسم، پتر بالكێشیا من ل سەر باندورا تێكستی ل سەر وان كەسانە كو هەژی راوەستان و هزركرنێنە. ئەو گەشتەكە د ناڤ هشان دا هەیە، لێ گەشتەكا وەكهەڤ نینە. هەنە پەیڤان بەس وەكو ناڤونیشان دبینن، هەنە ژی خۆ ل كویراتییا نڤێسینی دا بەردەنەخار. لەوا هەر ل دەستپێكێ من هەلبژارد بۆ ئاقلێن مەزن بنڤێسم و ئاقلێن بچویك د حالێ وان دا ب تنێ بهێلم. چونكی نڤێسینا ب راستی و دلسۆزی بهێتە نڤێسین پیتڤی ب (لایك)ێ نینە داكو هەبوونا خۆ پرۆڤە بكەت؛ لێ بەسە داكو باندورا خۆ ل جهەكێ ئاقلێ خواندەڤانەكێ راست دا بجهبهێلیت.
