هنار و دندكێن وێ
شیان مەهدی كانیساركی
مرۆڤ د ژیانێ دا دبۆریت، تام دكەتە شرینی و تەحلاتیا وێ، خوەشی و نەخوەشیێن وێ ب چاڤێ سەرێ خوە دبینیت. د گەلەك ئەزموونان ڕا دبۆریت ب دەهان جاران بەلكی پترژی پاتك و پاتك ژۆردا ب ئەردی دكەڤیت، ئەگەر دڤێت بژیت دێ ڕابیتە سەر پیێن خوەڤە( وەكی زانایەك دبێژیت: ئەگەر تو دەهـ جاران كەفتی، یازدە جاران ڕابەڤە) ئەگەر ژی ما ل ئەردی، دێ هەر مینیت ل ئەردی و ژیان ب گرانیا خوە دێ بسەرداهێت و بێهنێ لێ چك كەت. د ڤان كەفتن و ڕابوون و ڕوینشتنان دا مرۆڤ فێری گەلەك تشتان دبیت، ملێن مرۆڤی پەحن دبن و ئێدی ب لێدانێن بچویك ناكەڤیت، دبیت لێدانێن بچویك لبەر چاڤێ وی دبنە جورەكێ خوەشیان، نەبێژە هندی ژیانێ یا لێ شداندی ئەڤجا یێ بهێزكەفتی، یان ژی دهەمان دەم دا یێ كری كەسەكێ بێهیڤی ئێدی چ تشت نەمایە ژ دەست بدەت، دبیت ژیێ وی 50 سال بیت لێ ئەو ب خوە ل 30 سالیێ یێ مری، لێ كەس نەبوویە ڤەشێریت بتنێ یێ مای كەلەخەكێ بێ گیان لسەر جادان هاتن و چوونێ دكەت! باهرا پترا جاران ئەڤ كەسێن هە كەسێن ناڤدار، فەیلەسوف، پەندڤان و زانا بووینە، لەورا دەڕبڕینێن خوە هەردەم جوان گۆتینە سەبارەت ژیانێ و تشتێ تێدا ڕویددەت. هەردەم خەلك لبەر دەڤێ وان یێ ڕاواستیای بوو؛ داكو ژیان ب وێ ڕەقاتیا خوە تشتەكێ ژ دەڤێ وان دەربێخیت؛ داكو هەر زوی ئەوژی بنڤیسن. ئەڤ پەرتووكا هێژا ئەڤا هوین دبینن لبەر چاڤێن هەوە، هاتیە ناڤكرن ب (دندكێن هنارێ) ژ ئالیێ مامۆستا و وەرگێڕ « خالد عەلی سلێڤانەیی»ڤە، ڕاستی ژی وەكی هنارەكا دندك سۆڕ و تام مزە، هەمی دندكێن وێ د خوەشن و كاچەوا هنارێ تژی دندك تێدانە وەسا پەرتووك پێكدهێت ژ گۆتن و ئاخفتنێن چەندین كەسایەتیێن جیهانی یێن بەرنیاس و هێژا كو جاران ئاخفتنێن وان دلێ خواندەڤانی د صمن و كۆن دكەن، جاران ژی چاڤان تژی ڕۆندك دكەن. وەرگێڕێ پەرتووكێ ل دەستپێكی نیاسینەك ب ڕستەیەكا جوان دایە بەرهەمێ خوە و نڤیسیە: ( گولبژێرەكا گۆتنێن هەمەڕەنگ و واتادار ژ جەرگێ كووراتییا سەربۆرێن روودان و سەرپێهاتیێن ژیانا كەسایەتیێن ب كلیلێن جۆرا و جۆر ب ژۆری زیندیبوونا بیردانكا دیرۆكێ كەتین).
بەشێ ئێكێ یێ پەرتووكێ ژ «نڤیسینێن ل سەر كێلییێن گۆڕان هاتین نەقشاندن» پێكدهێت كو ژ ئالیێ وان كەسان یان خوەشتڤیێن وان لسەر كێلیێن وان هاتینە نكراندن، بۆ نموونە، ل لاپەڕ 16 نڤیسیە: ل سەر كێلیا گۆڕەكی هاتبوو نڤیسین( چەند گەمژە بووم، ئەز ژی وەكی یێن بەری خوەمە، من هزردكر ژیان بێ من ب رێڤە ناچیت، وەسا دەرنەكەت)، ئەڤجا ب دەهان گۆتنێن دی یێن تژی ئێش و وانە! هەروەسان دەمێ مرۆڤی زانی دویماهیكا مرۆڤیە و دێ مریت و چ ڕێ نینن بۆ ڕەڤێ و قورتالبوونێ، ئێدی دێ ڕاستیێ بێژیت و یا نیڤا دلێ خوە دەرئێخیت، لەورا ل بەشەكێ دی هندەك گۆتن نڤیسینە كۆ خودانێن وان بەری بهێنە سێدارەدان گۆتینە. ژ بلی چەندین گۆتنێن دی یێن جهێ ڕاوەستیانێ و سەرنجێ، هندەك ژ وانا جاران من هزرا خوە تێدادكر ئەرێ ئەڤە چ تشتە ئێكا هند ژ ڤی نڤیسكاری یان فەیلەسوفی چێكری ڤێ گۆتنا هندە مەزن بكەت و باهرا پترا وان گۆتنان ژی ژمێژە گۆتین لێ بۆ ئەڤرۆیا مە ژی گەلەك د گونجن، بۆ نموونە: ل لاپەڕ 32 گۆتنەكا جوان یا «ئیمێل سیۆرانی» نڤیسیە دەمێ دبێژیت:( چەند سال دبۆرن، ژمارەیا وان كەسێن ئەم دشێین د ئێك و دوو بگەهین كێم دبن، دبیت ڕۆژەك بهێت خوە مرۆڤەك نەمینیت ئەم دگەل باخڤین)! بتنێ هزر د ڤێ ئاخفتنێ دا بكەن كا چەند نوكە دناڤ جڤاكێ مەدا بەربەلاڤبوویە كو ئێدی كەسەك نەبیت گوهداریا تە بكەت دا یا دلێ خوە بۆ بێژی، ئێدی برا یێ پشتا خوە ددەت برایی. تشتێ كەیفا من ژی گەلەك پێ هاتی، وەرگێڕێ ڤێ پەرتووكێ گۆتنێن نڤیسكارێن مە یێن كورد ژی نڤیسینە ئەڤەژی جهێ ڕێزگرتنێ و دەستخوەشیێ یە. ل دویماهیێ دێ دوو گۆتنان نڤیسم من گەلەك حەزژێكر و پێدڤی لسەر ڕاوەستیانێ نە! یا ئێكێ دبێژیت:( خوەزی ئەو زارۆكێن من نە ئیناین دونیایێ بزانن من چەند مننەت ل وان كر و من بەختەوەری بۆ وانا هێلا ) یا دووێ هێنز شالز بۆكۆفسكی دبێژیت: ( داخوازیا مە نە بەختەوەرییە، بەلكو ب تنێ ژانەكا كێمترە)!
پەرتووكا: دندكێن هنارێ،
بەرهەڤكرن و وەرگێڕان: خالد عەلی سلێڤانەیی.
وەشان: پڕۆژێ پێنۆس.
ژ. لاپەڕان: 184.
