هنده‌ك جاران راكرنا مالبچووكێ ژنێ ژ نه‌چاری یه
دهۆك، ره‌ڤین سالح:
د. جه‌نان نوری تایبه‌تمه‌ندا نه‌خوشیێن ئافره‌ت و زارۆبوونێ دیاركر مالبچووك ئه‌وه كو زارۆ تێدا گه‌شه‌دكه‌ت هه‌تا دبیت، هه‌روه‌سان خولا هه‌یڤانه ژی ژ مالبچووكی دهێت و گه‌له‌كێ گرنگه بو ژنێ و گۆت: راكرنا مالبچووكی ژ نه‌چاری یه، هنده‌ك جاران راكرنا وی پتر مفایێ خوه هه‌یه، بو نمونه ژنه‌كا دوگیان زارۆ بو و پاشان خووین به‌ربوون بو په‌یدا بو پشتی هه‌می هه‌ولان دكه‌ین كو ڤێ خووین به‌ربوونێ براوه‌ستینن و چ مفا نه‌بوو ل وی ده‌می ئه‌م نه‌چار دبین مالبچوكێ وێ راكه‌ین، بومه گه‌له‌ك نه‌خوشه لێ تنێ چاره‌سه‌ری ئه‌وه، هه‌روه‌سان هنده‌ك جاران گومان بو مه په‌یدادبیت كو مالبچووكێ ژنێ تووشی په‌جه‌شێرێ بوویه، ل وی ده‌می ئه‌م زه‌رعه‌كێ بو چێ دكه‌ین و هه‌كه ئه‌نجامێن وێ دباش نه‌بوون، باشتره مالبچووك بهێته راكرن.
تایبه‌تمه‌ندا نه‌خوشیێن ئافره‌ت و زارۆبوونێ خویاكر نیشانێن وێ ئه‌وه كو ژن هه‌ر خووینێ دبینت، پێدڤییه بهێته زانین ئه‌گه‌ر چنه، وگۆت: 99% دێ بینی هورمونێن ژنێ تێكچووینه یان حاله‌تێ ژنێ یێ ده‌روونی یه كو ره‌وشا وێ نه‌یا جێگره، یان گرێك هه‌نه، دیسان هنده‌كان ته‌كه‌یوس یێت هه‌ین، ئه‌ڤه هه‌موو دبیته ئه‌گه‌ر خولا هه‌یڤانه تێك بچیت و دروست نه‌هێت، ئه‌و ژنێن دگه‌هنه ژیێ 50 سالیێ وێڤه خوین به‌ربوون بو وان یا خرابه، چنكو خولا هه‌یڤانه‌یا وان دهێته راوه‌ستاندن، هه‌روه‌سان رێكا سونه‌رێ ئه‌م ته‌ماشه دكه‌ین كا مالبچووكێ وێ ته‌نكه یان ستووره، چونكو هه‌كه مالبچووك ژ 4 ملیما بوری، رامان ئه‌وه تشته‌كێ نه‌نورمال یێ هه‌ی پێدڤییه ئه‌م بزانین بوچی ستوور بوویه، ئه‌م پشكنینا بو دكه‌ین، هه‌كه حاله‌تێ وێ یێ سڤك بوو ئه‌م مالبچووكی ناراكه‌ین، لێ هه‌كه نه‌خوشیا په‌نجه‌شێرێ بو مالبچووك ب ده‌وروبه‌رێن خوه‌ڤه دهێته‌راكرن، ده‌مێ هێكێن وێ ژی دهێنه راكرن ژن زوو دقورمچیت و هه‌ستیێ وێ پیتی دبیت، ده‌روونێ وێ تێكدچیت، هه‌كه ژنه‌كا دژییێ 30 سالیێ دا مالبچووك ب هێكڤه راكرن هه‌چه‌كو مه ژییێ وێ كریه 50 سال.
د. جه‌نان نوری، دازانین پتریا ئه‌و ژنێن مالبچووكێ وان هاتیه راكرن ژیێ وان 60 وێڤه بووینه، كێمه‌ك هه‌بوون كو سه‌ر دژییێ 30 سالیێ دا، وگۆت: ئه‌ڤ حاله‌ته گه‌له‌ك نه‌یێ به‌ربه‌لاڤه دو هه‌یڤان جاره‌كێ ئه‌م نه‌خۆشه‌كا هوسا دبینن، بومه گه‌له‌ك نه‌خوشه ده‌مێ ئه‌م مالبچووكێ وێ رادكه‌ین تایبه‌ت هه‌كه ژنێ زارۆیێ وێ یێ ئیكێ بیت یان هێشتا گه‌له‌ك زارۆ نه‌بووینه، ده‌مێ مالبچووك دهێته راكرن چ كارتێكرنێ ل ژنێ ناكه‌ت، یاگرنگتر هێكن، چونكو ئه‌و وه‌كو كارگه‌هه‌كێ یه خوینێ ژ رووینی پاقژ دكه‌ت و دكه‌ته هورموون.
تایبه‌تمه‌ندا نه‌خوشیێن ئافره‌ت وزارۆبوونێ ئاماژه ب وێ یه‌كێ دا پشتی نشته‌رگه‌ریێ پێدڤییه ژن به‌رده‌وام سونه‌رێ بگریت بو ماوێ شه‌ش هه‌یڤان، وگۆت: پشتی نشته‌رگه‌ریێ دێ بێنڤه‌دانا خوه كه‌ت، پێدڤییه زه‌لامێ وێ نێزیكی وێ نه‌بیت یان وه‌رزش هه‌بیت نه‌كه‌ت یان نشته‌رگه‌ریه‌ك هه‌بیت ئه‌ڤان هه‌موویان پشتی شه‌ش هه‌یڤان ژنوو دورسته بكه‌ت، هه‌كه جاره‌كێ ئێشانه‌ك هه‌بو پێدڤییه ئه‌و سونه‌ره‌كێ بگریت دبیت جهێ وێ هه‌ودانێ گرتبیت، یان هه‌كه هێكێن وێ مابن دبیت كیسك بو په‌یدابووینه، ژبه‌ر هندێ پێدڤییه هه‌تا شه‌ش هه‌یڤان ئه‌و چاڤدێریا خوه بكه‌ت.
