هندەک ڕێنمایین سادە بۆ تێگەهشتنا دراڤێن دیجیتالی
دراڤێن کریپتۆ بریتیینە ل جورەکی پارەی دیجیتالی کو ببێ بانکین تەقلیدی کاردکەت، ب بکارئینانا سیستەمێکی نە مەرکەزی کو دبێژنێ (بلۆکچەین) بۆ تۆمارکردنا مامەڵێن دارایی. هەرچەندە ڕەنگە زاراوێ “کریپتۆ” ب شاشی بهێتە ناسین، بەلێ لڤێرە دا دێ دابەشکرنەکا سادە بو جۆرێن جیاواز و ب کارئینانا وان دەینە دیارکرن.
1- بیتکۆین:
بیتکۆین ل ساڵا ٢٠٠٩ هاتییە دروستکرن، ئێکەم و بەرنیاسترین دراڤێ کریپتۆیە. زۆرجارا دهێت نیاسین ب (زێڕێ دیجیتاڵی)، پلا ئێکێ دهێت وەک کۆگایەکا ب بەها و ڕێکەک بۆ ڤە گوهاستنا پارەی ب بێ بانک. سروشتی نە مەرکەزیا بیتکۆینی رامانا وێ نە بونا هیچ لایەکێ یان دەزگایەکی کۆنترۆڵی ل سەر بکەت، ل بەر ڤێ چەندێ سەرنجڕاکێشە بۆ وان کەسان کو سەربەخۆیا دارایی دڤێت و نە چنە دناڤ سیستەمی تەقلیدی یێ بانکی. بەلێ پا بهایێ وی زۆرا ناجێگیرە. ل ماوەیەکی کورتدا ب شێوەیەکی سەرنجڕاکێش بەرزدبیت یان دادکەڤیت.
2- ئاڵتکۆین: جێگرێن بیتکۆینی
ئاڵتکۆین چەند جورەکێن هه یین وەک (ئیتیریم) و (لایتکۆین) دهێنە هەژمارتن وەک جێگر بۆ بیتکۆینی. ئیتیریم ژ ستانداردێن پارێ دیجیتاڵی تێ دپەڕیت، سەکویەکێ پێشکەش دکەت بۆ دروستکردنا (ئەپلیکەیشینێن) نە مەرکەزی و گرێبەستێن زیرەک. لەوما دهێتە هەژمارتن ئێک ژ دراڤێن خودان بەهایەکی زۆر. ڕێ خوشکەرەکە بو کەسانێن گەشەپێدەر ل بوارێ سیستەمێن پاراستنا مامەلێن دارایی و ئۆتۆماتیکرانا ڤان مامەلا. هەمان دەمدا لایتکۆین سەرنجا خەلکێ راکێشای چنکی خێراییەکا زۆرا هەی ل جێ بجێ کرنا مامەلا و ئەرزانرترە ل تێچوێن بیتکۆین. دیڤدا ڕیپڵ دهێت بۆ بانک و دامەزراوێن دارایی کو کارێ ڤەگوهاستنا پارەی ب خێراییەکا پێوانی ئەنجام ددەت.
3- Stablecoins دراڤێ جێگیر
(Stablecoins) وەک Tether (USDT) و USD Coin (USDC) یا گرێدایە ب دۆلاری ئەمریکی و سەقامگیریەکا زێدەتر پێشکەش دەکەت ل چاڤ دراڤێن کریپتۆین دی تر. ل بەر ڤێ چەندێ دبیتە بژاردەیەکا ب ناڤ و دەنگ بۆ وان کەسێن کو دڤێن خۆ دیر بکەن ژ بەرزی د داکەتنا نرخێ کرێپتۆیان . Stablecoins بۆ مامەڵێن ڕۆژانە دهێتە بکار ئینان، وەک کڕینا کاڵا یان هەنارتنا پارە بۆ کەسەکێ دی. کێمتر مەترسیا ل دەستدانی یا هەی. زۆرجارا وەک “بەندەرێکی سەلامەت” دهێتە بکار ئینان وەکی ناجێگیریا زۆر دکەڤیتە ناڤ بازاڕی کریپتۆدا.
4- دراڤی میم: تنێ بۆ خوشی
(دۆجکۆین) و (شیبا ئینو) نموونەیا دراڤێن میمن، کو بۆ خۆشی هاتیەن دروستکرن ژبەر کلتوری ئینتەرنێتێ ناڤ و دەنگی ب دەستڤەئینا یە. سەرەتا وەک یاری دەست پێکر، دۆجکۆین کۆمەڵگەهەکا دڵسۆزان و لایەنگران یاهەی بۆ وەرگرتنا پارەی ئۆنلاین و مامەڵێن بچووک دهێتە ب کارئینان. شیبا ئینو وەک دۆجکۆین کاردکەت، ژ بەر بانگەشەیا سۆشیال میدیاو ناڤ و دەنگ بوو. هەندەکجارا دراڤێن میم تووشی بەرزبوونەکا مەزن دبن ب سەدان کەسان دەولەمەند دبن. بەلێ بەهایا وان ب شێوەکی بەرچاڤ دادکەڤیتو دبیتە سفر.
دراڤێن کریپتۆ ب چەندین شێوا هەنە، هەرئێک بو کارەکی دهێتە بکار ئینان و مەترسیا وان ژی یا جیاوازە. بیتکۆین وەک زێڕی دیجیتاڵی دهێت ناسین، یا دیار دراڤێن دیجیتالی پشتگیریا تەکنەلۆژیا داهێنەرانە دکەت، سەقامگیریا نرخا پێشکەش دەکات ل هندەک دەمان دا و دراڤێن میم رێکەکا مەترسیدارە ل هەمان دەمدا زۆر کەس پێ دەولەمەند بینە. ئاگاداربوون و هوشیارا کەسی کلیلا بڕیاردانێ یا ل ڤی جۆری بازاری دا. هەژی گوتنێ یە بازارەکێ زێدە مەترسی دارە بوو وان کەسان ئەوێن بێ تێگەهەشتنەکا باش دڤی بواری دا کاردکەن.
