هه‌ستا تنێبوونێ و گازییا بێ به‌رسڤ «ئەز و دەریا ئەڤینێ»
ده‌ق: ڕزگار کێستەیی
خواندن: ئیسماعیل بادی
«ئەی دەریایا ئەڤینا من
د ناڤ خۆ دا
پێلێن تە ئەز وەرپێچام و..
د زڤڕۆکێ دا خەندقاندم
کەسەک د هەوارا من نایێ..
ل دەرڤە ژی
ل بەر قەراغ و مەیاڤێ تە
ژ تێهنا سۆتم
لێڤ و هناڤ ل من کوزرین
وەک حوسێنێ
ل بیابانا کەربەلایێ..
جەرگ و مێلاک لێ قرقچین
فڕەک ئاڤێ نە گهایێ..
فڕەک ئاڤێ نە گهایێ..!!»
ئه‌ڤه ده‌قه، هۆزانڤانی ل فێسبووكێ یێ به‌لاڤكری، كو ده‌قه‌كێ تژی هه‌ست و سۆزه، به‌حسی ده‌ریایا ئه‌ڤینییێ د‌كه‌ت، وه‌كو چه‌ڤه‌نگه‌ك بكار ئینایه، گرێدایه ب ئاڤێ ڤه،كو هێمایێ گه‌شبوون و وه‌رارا ژیانێ یه.
دەقەکێ هەستیار و شاعیرانەیە، به‌حسی پەیوەندییەکا كویر و ئازاردانەکا گران ل ناڤبه‌را هۆزانڤانی و دەریایەکا چه‌ڤه‌نگا (ئەڤینێ) دکەت.
چەند خاڵێن گرنگ د ده‌قی دا: دەریا ئەڤینێ وەکی هێمایەکا ئازارێ و بێهیڤییێ دەردکەڤیت، پێلێن وێ هۆزانڤانی دکەنه قوربان، هۆزانڤان هەست بە تنێبوون و تێنیبوونێ و ڤه‌ده‌رییێ دکەت. ئاماژەدان ب حوسێنی و کەربەلایێ، چه‌ڤه‌نگێ ئازارێ و بەربەرەکانیێ یه، ئاماژە یه بۆ ماتەمینییەکا مێژوویی یا به‌رده‌وام و سالانه.
زمانی شعرێ یێ پڕه ژ هەستەکا كویر، هاوارا بێهیڤییێ، هەستا برینداری و بندەستییێ یه. هۆزانڤان ده‌ربڕێنێ ژ ژان و ئازارەکا خه‌مبار دکەت، کو به‌حسی تاسا ئازادییێ و ئارامییێ دکەت.
هۆزانڤان خۆ وەک قوربانییەکی دبینیت، کو ل بەر دەریا ئەڤینێ بێهیڤی و تێهنی مایە، بێ هیچ رزگاربوونەک بۆ هه‌بیت.
ل ناڤ ڤی دەقی دا، چەند ئاماژەیێن کەلتووری هەنە: کەربەلا و حوسێن – هێمایەکێ مێژوویی و ئایینی ل ناڤ نڤیسینا کوردی و ئیسلامی دا هه‌یه.، زمانێ پڕه ژ هەستەکێ – نیشاندانا ژانا کوردەکی، هەستا برینداری و تنێبوونێ یه، چه‌ڤه‌نگا دەریا ئەڤینێ – وەک هێمایەکێ نازکی و ئازارێ. پەیوەندییا د ناڤبه‌را مرۆڤ و سروشتی – دیتنەکا شاعرانە یا پەیوەندییا نازک دایه.
(ئاڤ) هێمایەکا فرە لایەنی یە: ئاڤ وەکی چه‌‌ڤەنگا ژیانێ، ئەڤینێ و مەرگی، هێمایەکا ئازار و جودابوونێ، ناڤەندەکا هەستی، کو شاعر تێدا هه‌ڤرویشی ژیان و مەرگی دبیت، هه‌ڤپەیڤینەکا سروشتی ل ناڤبه‌را هۆزانڤانی و دەریایا ئەڤینێ. هەڤبەرکرن ل گەل کەربەلایێ د ناڤ دەقی دا چەند ئاستەنگ و واتایێن قوول هەنە:
ئازار و مەزلوومیەت تێدا به‌رچاڤ دبیت، شاعر خۆ وەک حوسێنی دبینیت د بیابانا بێهیڤییێ دا، هەردو بابەت به‌حس ل برسیبوونێ، تێنیبوونێ و بێ شییانان دکەت، شاعر ژی د ناڤ دەقی دا بەره‌ڤانییه‌کا هەستیار دکەت.
قوربانیبوون، هەردو لایەن وەک قوربانییەکی دهێن نیشادان، ژان و په‌ریشانی د ناڤەرۆکا هەردو بابەتان دا هاریکارە.
هه‌روه‌سا هۆزانڤان به‌حسێ گرنگییا هەستێن ئەڤیندارییێ و تێنیبوونێ دکەت، هۆزانڤان هەست بکارئینانا وێنەیەکێ هەست كویر دکەت، کو د ناڤ دا سەرکەفتی بووینە. گرنگییا ڤی ده‌قی ل سەر هەستێن كویر، وێنەیێن هونەری، پەیوەندیا مرۆڤی ل گەل ئەڤینێ دمینیت.
هەستا تنێبوونێ د ڤێ هۆزانێ دا گرنگترین ئاماژه‌یا هزری و هەستی یە. ئەڤ هەستە دیار دکەت ده‌مێ هۆزانڤان هەست ب کەسایەتییەکا تنێ دکەت، كو بێ هاریکار و بێ هاوار دمینیت، تێهنی و برسی یە، کو بێ ئاڤ مایە، هەستا تنێبوونێ د فەلسەفا مرۆڤایه‌تییێ دا، کو مرۆڤ چەندی ل ناڤ ئەڤینێ بمینیت، زێده‌تر تێنی دبیت و هه‌ست ب تنێبوونێ كه‌ت.
