هه‌كه زیره‌كیا ده‌ستكردە چه‌ند پێش بكه‌ڤیت ناگه‌هیته زیره‌كیا مەژیێ مرۆڤان
پەروین سەلاح:
هنده‌ك گه‌نجێن پارێزگه‌ها دهۆكێ بۆچوونێ جودا ل سه‌ر زیره‌كیا ده‌ستكرد دده‌ن و دده‌نه دیاركرن كو نها مفا ژێ دهێته وه‌رگرتن، به‌لێ هێشتا ل ئاستێن ده‌ستپێكی نه و د گه‌هشبینن كو باشتر ل كوردستانێ پێش بكه‌ڤیت و پتر مفا ژێ بهێته وه‌رگرتن. مامۆستایه‌كا زانكۆیێ ژی دیار دكه‌ت كو نها ل گه‌له‌ك واران دهێته بكارئینان و كار ژ بۆ وێ چه‌ندێ دهێته كرن د گه‌له‌ك وارێن دی ژی دا بهێته بكارئینان.
موسا خالد چالاكڤانه‌كێ جڤاكێ مه‌ده‌نی یه بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر كو ژیریا دەستکرد ئێك ژ کاریگەرترین رێیا بکارئینانا تەکنۆلۆژیا نها دا د ڕاستی دا بکارئێنانا مۆبایلێ یە، کو کاریگەرییەکا مەزن ل سەر مرۆڤی و ژیانێ هەیه، چونکو سۆشیال میدیا و مالپه‌رێن پێشکەفتی و ئەپڵیکەیشنێن مۆبایلێ دشێن ببێتە نزیکترین پرا پەیوەندیێ د ناڤبەڕا مرۆڤی و تەکنۆلۆژیایێ دا، د ڤێ قۆناغێ دا، ل دەمێ مرۆڤ خۆدانێ خوە و ئەقلیەتەکا ب هێزە د نها دا ژێریا دەستکرد جهێ مرۆڤی دگریت د زۆربەیە کاران دا، ب تنێ ژبلی پێدانا سۆزو خۆشەویستیێ و پەروەردەکرنێ دا نەشێت جهێ مرۆڤی ب دروستی بگریت.
ناڤبری ئاماژە دا وێ چە ندێ ژی كو ئەڤ ژێریا دەستکرد دخزمەتا مرۆڤایەتیێ دایە، بەلێ داهاتی دا دێ مرۆڤی بێکار کەت و ئابووری ب هێز دکەت « بێل گێستی» مەزنە سەرمایەدارێ جیهانێ و دامەزنێنەرێ کومپانیا ماکیروسوفوت، ژ ئەگەرێ هەبوونا ژێریا دەستکرد د بوارێ زۆرێن ژیانێ دا د ڤان سێ سالێن بوری دا ژێریا دەستکرد ژ ئەگەرێ هەبوون پێشکەفتنا ب لەز رەنگە گوهۆڕین مەزنتر ب خوه ڤە بینیت ب تایبەتی د بوارێ کارکرنا پەروەردە و فێرکرنێ و ناڤەندێن زانستێن بایلوجی.
گۆت ژی: ژ ڕوویێ بنیاتی ڤە، کۆمپانیا «وینسۆن» بنگەهێ وێ ل وەلاتێ چینێ یە، د بوارێن بیناسازی و فێرکرن و زۆر بوارێن دی یێن ژیانێ مفایەکێ مەزن ژ ژێریا دەستکرد وەرگرتیە. ئەڤرۆ زوربەیا سێکتەرێن ژیانێ دا ئەو کارێن مرۆڤ دکەن د داهاتی دا کۆمپیوتەر و تەکنۆلۆژیا دێ شێن ب ساناهێ وی کاری کەن، د دەهـ سالێن بهێت دا رەنگە ژێریا دەستکرد دێ شوونا مامۆستا و نوشداران گریت رەنگە ل شوونا زۆر مرۆڤان کاربکەت و زۆربەیا مرۆڤان ل جیهانێ بمینن بێکار زیرەکیا دەستکرد زۆر لایەیان ڤە یا درۆستە، لێ چو تشتەکێ دڤی گەردونێ دا خودایێ ئافراندی ناگەهیتە ژێریا مرۆڤی.
عه‌گارعه‌بدی، دەرچوویه‌كێێ زانکۆیێ یە بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر كو گەنجێ کورد کێمتر نینە ژ گەنجەکێ نەتەوەکا دی ژ لایێ ژیری و زانستی و ل زانکۆ و کارێن تەکنیکی و پسپۆریێ دا و گۆت: «ژیریا دەستکرد هاریکارە کو کارێن وان باشتر لێ کریە».
نه‌ڤه‌شارت ژی كو گەنج هەیە هێشتا کارێ خوه نە دیارکریە ئەڤ جۆرە گەنجە ژیریا دەستکرد ب کارێن بێ مفا و تژیکرنا دەمی و گلەیا ڤە دبۆرینن كو ئەڤە ژی دەربرینا دلتەنگی و بێ کاریێ یە.
ئه‌ڤ ده‌رچوویێ زانكۆیێ دبێژیت: «ئەم وەکو گەنجێ کورد دشێن مفای ژ ژیریا دەستکرد ببینن چونکو زانین و فێربون و پێشڤەچوون هەیە. هەروەسا دڤێت ل گەل خەلکی بگونجین و بەشداریا چالاک و کەلتوری و جڤاکی بکەین، دا کو زانین و شارەزاییا خوە ژ بۆ بەرژەوەندیا گشتی بکاربینین».
گوتژی: هەروەسا زیرەکیا دەستکرد نیشانا خواستەكا کەسیە بۆ زێدەکرنا زانین و شارەزاییا و ئەگەر ب رێنماییا و ڕاهێنانێ بکاربینین، دێ بنە ئەگەرێ پەروەردە و چاکسازی و پێشڤەچوونا کومەلگەهەکا گەشەدار.
ئاواز خالد قوتابیا زانکۆیێ یە بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر كو ژێریا دەستکرد زانیاریەکا زانستیە و تەکنە لۆژیکیە بەرەف پێشڤە دچیت ل سەر بنەمایێن زانستی، ژ بەر هندێ بە رەف پێشڤە چوونەکا زانستی و بە کارهێنانێ یە، ل کە یسا بکارهێنانێ دا وەك ((chat GPT یا رۆبوتێن ئەندازیاری ژێریا دەستکرد بو زانین و خوێندنێ و باشکرنا کاری و هاریکاریا فێرکاران پە یوەندیان و زانستان دهێتە بکارئینان.
گوتژی: «ژێریا دەستکرد ل سەر کەیسا دەم بوراندنێ دا ئەو دەمێ کاربەر نەزانن چەوا یان بوچ بکاربینن دشێن ژێریا دەستکرد بوو پەخشان یان ژی فێربوونا زانیاریێن نە دروست بکاردئینن ل ڤێ رەشێ دا ژێریا دەستکردبوو بۆ دەم بوراندنێ دهێتە بکارئینان».
ئاماژە دا وێ چه‌ندێ ژی كو ژ وان مفایێن ئەم مفاداربین ژ ژێریا دەستکرد فێرکاری و خواندنێ ئەو ژی چێکرنا سیستەمێ خواندنا زارۆکان هەروەسان کەرتێ تەندروستی ژی دهێتە بکارئینان. بۆ پشکنینان ژبوو تێگە هێشتنا بەر هە نگاری بوونا نه‌خوشیان، هەردیسان لایەنێ بازرگانی و پەیوەندیان ژێ مفادار دبن و گۆت: «کورد دشێن ژێریا دەستکرد بکاربینن بۆ گەلەك تشتان وەك پاراستنا زمان و فەرهەنگ و دروستکرنا چیرۆك هژماران ب زمانێ کوردی و پەروەردە بکوردی و وەرگێران ژ بۆ فێربوونا خواندنێ ب هاریکاریا ژێریا دەستکرد تایبەتی بۆ زارۆکان و کە سێن نەزان مفای ژێ ببینن».
دلمان عه‌بدولا ده‌رچوویا زانکۆیێ یە بۆ رۆژناما ئە ڤرۆ گۆت: «ژێریا دەستکرد دشێت گورانکاریێن مه‌زن دروست بکەت ل سەر هەمو وارێن ژیانێ، بۆ کاروباران و ڤه‌کولینێن پێشکەفتن د بوارێ زانست و تەکنەلۆژیا و دروست کرنا ڤەکۆلینێن نوو و گۆت: «ئارمانجا سەرەکی کورد دشێن بکارئینانا دروست یا تەکنەلۆژیایێ نە ب تنێ خوه بگەهیننە ئاستەکێ بەرز ژبوو زانستی و زانیاریان بەلکۆ مللەتێ کورد بپارێزن و بگەهیننە پلەکا نوو و پێشکەفتی».
د. جیهان عبدولعه‌زیز پرۆفیسۆرا هاریکار و شارەزا د وارێ ژێریا دەستکرد دا بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر كو دشیان دایه گه‌له‌ك مفایی ژ ژێریا ده ستكردبینین ب مه‌رجه‌كی ئه‌م بكاربینبن ب شێوازه‌كێ زانستی و كه‌سێن شاره‌زا و بیرمه‌ند هه‌بن وته‌كنیكه‌ك ل سه‌ر كاركه‌ن ژ دل پالپشتیا حكومه‌تێ هه‌بیت یا ته‌كنولوژی، ئه‌ڤ مفایه دشێن ژیاناما مه یا رۆژانه باشتر لێ بكه‌ن و كه‌رتێ ساخله‌می و فێركاری و چاندن و گه‌هاندن و بازرگانی و زانكۆژی.
ناڤهاتی گۆتژی: «ژ گرنگارین تایبه‌تمه‌ندیێن ژیریا ده‌ستكرد فێربوونا تاكی یه د له‌ز كاركرنێ و كێمكرنا رێژا خه‌له‌تیێ دا».
ئاشكه‌را ژی كر كو باشترین چاره‌سه‌ری بۆ ئاریشان ئه‌وه كو ژیریا ده‌ستكرد دشێت بگه‌هیته هه‌موو وارێن ژیانێ وه‌كو زانست و زانین و نوشداری و كارگێری و ئابووری و هه‌تا د پاراستنا كه‌له‌پۆری ژی دا نه ب تنێ وێنه‌یی و میوزیكێ، به‌لێ د ئالۆزترین كێشه‌یان دا ژ به‌ر هندێ ژیریا ده‌ستكرد دشێت ژیانا مه باشتر لێ بكه‌ت، ئه‌گه‌ر مه زانی چاوان ب دروستی بكاربینن و ئه‌م د راسته‌خواز بین د پێش خستنا وی وارێ گرنگ دا.
مامۆستایا زانكۆیێ ئاماژه ب وێ چه‌ندێ ژی كر كو ل هه‌رێما كوردستانێ ژیریا ده‌ستكرد بكاردئێت بۆ هه‌ردو مه‌ره‌مێن زانستی و خۆشیێ لی ب نمره‌یێن جودا.
ئاشكه‌را ژی دكه‌ت كو ژیریا ده‌ستكرد دهێته بكارئینان ل هنده‌ك ده‌زگه‌هێن ئه‌كادیمی و ڤه‌كۆلۆینێ ل كوردستانێ ب تایبه‌ت ل زانكۆیا دهۆك و سه‌لاحه‌دین و ژبلی كو ژیریا ده‌ستكرد لێ دهێته خوارندن و گۆت: «ژ تایبه‌تمه‌ندیێن كومپیۆته‌ری دهێته بكارئینان د پرۆژێن ده‌رچوونێ دا وه‌كو ڤه‌كۆلین یان شرۆڤه‌كرنا پێزانینا و راستڤه‌كرنا زمانی و نیاسینا وێنه‌یان».
زێده‌تر گۆت: «د كه‌رتێ ساخله‌میێ ژی دا هنده‌ك بزاڤێن مه‌زن یێن هه‌ین كو ته‌كتیكێن ژیریا ده‌ستكرد د شلۆڤه‌كرنا وێنه‌یێن تیشكی و رێكخستنا به‌لگه‌نامێن نوشداری و پرۆژێن قوتابیان و نامێن ماسته‌ر و دكتۆرایێ دا بهێته بكارئینان».
به‌رده‌وامی دا وان وارێن كو دشیان دایه مفای ژێ وه‌ربگرن و گۆت: «د شیان دایه ژیریا ده‌ستكرد د وارێن ژینگه‌هـ و چاندن و كه‌له‌پۆر و ره‌وشه‌نبیر ژی بهێته بكارئینان، به‌لێ هێش یا ل قووناغا ده‌ستپێكێ و رووی ب روویێ هنده‌ك ئاسته‌نگان دبیت وه‌كو لاوازیا ژێرخانێ و كێمیا كه‌سێن تایبه‌تمه‌ند د وی واری دا».
