هه‌له‌بجه هه‌را ساخه د دلێ مه دا
دلۆڤان ئه‌مجه‌د بارزانی
دیرۆكا كوردان یا تژیه ژ نه‌هامه‌تیان و ده‌رده‌سه‌ریان كو ژ لایێن ده‌وله‌تێن دوژمنكار ڤه ب سه‌رێ كوردان ئینای، ئانفالكرن، كیمیابارانكرن، كوشتن، ب ساخی بنئاخكرن، وێرانكرن و ده‌ربه‌ده‌ركرن، ئاواره‌بوون و سۆتن، ڤه‌گوهاستن و قیركرن، گرتن و كۆمكۆژ كرن، گه‌له‌ك تشتێن دیتر.
ژ لایێ ده‌وله‌تێن جیران و دوژمن ڤه كوردبوون مه‌زنترین تاوان بوویه.
ـ نها دێ به‌حسێ ئێك ژ كاره‌ساتێن دلته‌زین و دژێ مرۆڤاییه‌تیێ كه‌م، كاره‌ساته‌ك تاوانه‌ك كو دل جانێ هه‌موو جیهانێ ب گشتی و كوردان ب تایبه‌تی دحه‌لینیت ئه‌و ژی كاره‌ساتا كیمیابارانكرنا هه‌له‌بجه‌یه.
ب مخابنی ڤه كو ل رۆژا شه‌مبیێ ل رێكه‌فتێ 16 ئادارا سالا 1988 ده‌مژمێر (11:30) خوله‌كێن به‌ری نیڤرۆ رژێما فاشستا گۆر ب گۆرا به‌عس باژارێ هه‌له‌بجه كیمیاباران كر ب هزاره‌هان زارۆ و ژن و لاو و دانعه‌مر شه‌هید و برینداركرن، ئه‌ڤێن كو نها ل ڤێ كاره‌ساتا هۆڤانه رزگار ژی بووی یێ د حاله‌ته‌كێ ده‌روونیێ خراپ دا.
ب گوهلێبوونا كیمیابارانكرنا هه‌له‌بجه ب جاره‌كێ خه‌م و كۆڤانا هه‌موو تاكه‌كێن ب وژدان و نیشتمانپه‌روه‌ر هه‌ژاندن.
له‌وما ئه‌ڤه 31 سال ب سه‌ر ئه‌ڤێ كاره‌ساتا ل دژێ مرۆڤایه‌تیێ دا ده‌ربازبوو لێ به‌لێ ئه‌ڤێ خیانه‌تی كاره‌ساتێ یا وه‌كری كو هێشتا ئێش و برینێن ڤێ كاره‌ساتێ نه‌هاتنه ژبیر كرن و ناهێنه‌ژبیركرن ژی سال ب سال ئه‌ڤ برینه ل سه‌ر له‌شێ هه‌موو تاكێن ملله‌تێ مه‌یێ كورد نوو دبیته‌ڤه.
ئه‌ڤ كاره‌ساته ناخهه‌ژینا هه‌له‌بجه ئێكه ژ كاره‌ساتێن سه‌دێ بیستێ كو وژدانا مرۆڤایه‌تیێ دهه‌ژاندی و ژبلی ڤێ ژی كو رژێما به‌عسا ژناڤچوویی یا عیراقێ كو ئه‌نجامده‌رێ راسته راستێ ئه‌ڤێ تاوانێ بوو.
چه‌نده‌ها حوكمه‌ت و ده‌ستهه‌لاتێن سیاسی و كۆمپانیێن مه‌زنێن ئه‌ڤ وه‌لاتانه خستنه بن پرسیاران ڤه، كو رێخۆشكه‌ر و هاریكاریا رژێما به‌عسا عیراقێ بوون ل ئه‌نجامدانا ئه‌ڤێ تاوانێ دا.
ــ هه‌ره‌شێن سه‌دام حسێنێ دكتاتۆر ل كوردان كری:
سه‌دامێ دكتاتۆر هه‌ره‌شا وێ چه‌ندێ دكر كو ئه‌گه‌ر پێدڤی بیت كوردستانێ ل ئاكنجیێن وێ چۆل بكه‌ن ئێدی ل ڤێره ده‌سپێكر و ب رێكه‌كا پیلان بۆ دانایی سۆپایێ عیراقێ ده‌ست ب هێرش كرنێ كر بۆ سه‌ر ملله‌تێ كورد ب درنده‌ترین و هۆڤانه‌ترین ره‌نگ كه‌فتنه گرتن و كوشتن و ڤه‌گوهاستن و ده‌ربه‌ده‌ركرنا كوردان كو بوویه ئه‌گه‌رێ روودانا شه‌ره‌كێ مه‌زن ژ ناڤبه‌را هێزێن پێشمه‌رگه‌ها و سۆپایێ عیراقێ.
سۆپایێ عیراقێ هه‌رده‌م ل هه‌ولا هندێ دابوو بنكه‌یێن پێشمه‌رگه‌ها ب تایبه‌تی باره‌گه‌یێن وان ئه‌ڤێن ل دۆل و شكه‌فتان دا وێران و خراپ بكه‌ن و به‌رده‌وام تۆپ باران دكرن ئه‌ڤه ژی بۆ ئه‌گه‌ر كو هه‌موو پارتێن كوردستانی ئێك بگرن و دژێ رژێما عیراقێ خه‌باتێ بكه‌ن.
ـ ل 16 ئادارا سالا 1988 دا رژێما فاشستا به‌عسا ژناڤچوویی ب سه‌ركردایه‌تی و سه‌رپه‌رشتیا “عه‌لی حه‌سه‌ن ئه‌له‌مجید” كو یێ هاتیه ناساندن ب عه‌لی كیمیایی باژێرێ هه‌له‌بجه ب چه‌ند جۆرێن گازا ژه‌هراوی بومب باران كرن هه‌ر وه‌كی دایه زانین (5000) هه‌زار شه‌هید و ده‌هان هه‌زاران هاتنه بریندار كرن هه‌تا نها ژی ئاسه‌وار و ره‌نگڤه‌دانێن ئه‌ڤێ گازا ژه‌هركری كو ل سه‌ر خه‌لكێ سڤیلێ بێ گونه‌هێ هه‌له‌بجه‌یا خوشتڤی هاتیه تاقیكرن و جه‌رباندن ب سه‌ر خه‌لكێ هه‌له‌بجه و گاریگه‌ری هه‌ر یا مای ده‌م بۆ ده‌می بریندارێن رزگاربوویی ل ڤێ مه‌رگه‌ساتێ شه‌هید دبن و ژناڤدچن.
ـ كاره‌ستا هه‌له‌بجه كاره‌ساته‌كه چ جاران د هزروبیرێن مه‌كوردان دا ده‌رناكه‌ڤن و ناهێته ژبیركرن چ كاره‌ساته‌كا هۆڤ و دلته‌زینه دیرۆكا مه كوردان دا به‌س غه‌در و زۆرداریا ل مه هاتیه‌كرن بێ ئه‌گه‌ر ب تنێ ئه‌و بوویه كو كوردن و كوردستانی نه.
ــ ناڤه‌ند و كه‌سایه‌تی و میدیایێن جیهانی چاوا باسێ كاره‌ساتا هه‌له‌بجه دكر:
هه‌لبه‌ت هه‌ر ل دووڤ روودانا كاره‌ساتا كیمیابارانكرنا هه‌له‌بجه زۆریا داموده‌زگه‌هێن نێڤده‌وله‌تی و نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتی و ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنا دونیایێ ب گه‌رمی به‌حسێ ئه‌ڤێ كاره‌ساتێ دكر تلیا تاوانێ بۆ رژێما به‌عسا ژناڤچوویی درێژدكر و مه‌حكوم كر.
هه‌لبه‌ت چار سال به‌ری روودانا كاره‌ساتا هه‌له‌بجه هنده‌ك ل رۆژنامه‌یێن ئه‌لمانیا به‌حسێ مه‌ترسیا هه‌بوون و بكارئینانا چه‌كێ كیمیایی ژلایێ رژێما سه‌دامێ دكتاتۆر كربوو، ئه‌ڤه بوو رۆژنامه‌كا ئه‌لمانیا رۆژئاڤا ل رۆژا 21/8/1984 نووچه‌یه‌ك به‌لاڤكر كو تێدا ب گۆره‌ی راپۆرته‌كا كۆڤارا (NEWSWEEK) یا ئه‌مریكی نڤیسی بوو عیراقێ ده‌زگه‌هه‌كێ هه‌ی بۆ به‌رهه‌مئینانا چه‌كێ كیمیایی، ب ته‌خمینا ئه‌ڤێ راپۆرتێ پشكه‌كا كارخانه‌یه‌كا ئه‌لمانی كو ناڤێ وێ (kari kolb) كو ل باژێرێ (Dericich langen) ل هه‌ڕێما (Offenbach) دا كارگه‌هه‌كا كیمیایی یا بۆ عیراقێ ل نێزیك به‌غدا چێكری.
ــ لایه‌ن و كه‌سایه‌تیێن كاره‌ساتا كیمیابارانا هه‌له‌بجه شه‌رمه‌زار و ئیدانه‌كری:
سه‌رۆكێ دكتۆرێن ئیتالیا پرۆفیسۆر “لینۆ بوزینكۆ” ده‌مێ چاڤێن وی ب قوربانیێن هه‌له‌بجه كه‌فتی زۆر سه‌رسام بوو و گۆت ده‌وله‌تان ژ به‌ر خاترا سیاسه‌تێ هه‌لۆیست گرتبوو ب ئاشكه‌را دیار ناكه‌ن ل ده‌مه‌كێ دا كو بكارئینانا ئه‌ڤی چه‌كی ل دژێ هه‌موو قانوون ئینته‌رناسۆلیه‌كانه و مرۆڤایه‌تیێ یه.
د هه‌مان ده‌م دا گرۆپا پزیشكی یا ئیتالی ئاماده‌هیا خوه ده‌ربری بۆ هه‌موو جۆرێن ده‌رمانێن پزیشكی بۆ تیماركرنا ئه‌ڤێن به‌ر چه‌كێ كیمیایی كه‌فتی ژ ئه‌نجامدا ئه‌ڤێ كو سكرتێرێ گشتیێ نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتی، عیراقێ ب ئه‌گه‌رێ هێرشا كیمیایی ڤه بۆ سه‌ر هه‌له‌بجه مه‌حكوم كربوو.
گه‌له‌ك كه‌سایه‌تی و لایه‌نێن دی یێن هه‌ی لێ به‌لێ ئه‌گه‌ر به‌حسێ هه‌میان بكه‌م گه‌له‌كن و دێ درێژ بیت.
ل دووماهیكێ سه‌رێ رێز و ته‌قدیرێ بۆ هه‌موو شه‌هیدێن كوردستانێ ب گشتی و شه‌هیدێن كیمیابارانا هه‌له‌بجه ب تایبه‌تی دچه‌مین.
