هه‌ولێر و سه‌ره‌دانا جێگرێ سه‌رۆكێ ئه‌مریكا
محه‌مه‌د عامر دێرشه‌وى
(ڕۆژهه‌لاتناس و سیاسى)
مایك پێنس، جێگرێ سه‌رۆكێ ئه‌مریكا، ل 23 ڤێ هه‌یڤێ، چریا مه‌زن، سه‌ره‌دانا سه‌ربازێن له‌شكرێ ئه‌مریكى، ل عه‌ین ئه‌لئه‌سه‌دا عیراقێ؛ كر. ل سه‌ر ڕێیا خوه، پێنس ته‌له‌فۆنه‌ك بۆ سه‌رۆك وه‌زیرێن عیراقێ ل به‌غدا كر، و دووڤداتر به‌ر ب هه‌ولێرا په‌یته‌ختا هه‌رێما كوردستانێ كه‌فت ڕێ. سه‌رۆك بارزانى ل هه‌ولێرێ نه‌بوو، پێشوازیێ ل جێگرێ سه‌رۆكێ ئه‌مریكا بكه‌ت و كۆمبوونان ئه‌نجام بده‌ن، لێ هه‌ردو به‌رێزان: نێچیرڤان بارزانى (سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ) و مه‌سرۆر بارزانى (سه‌رۆكێ جڤاتا وه‌زیرێن كوردستانێ) ل گه‌ل جێگرێن خوه پێشوازیا مێهڤانێ ئه‌مریكى كرن، ب هه‌ڤرا ڕوونشتن و كۆمبوون و كۆنفرانسێ ڕۆژنامه‌ڤانى ئه‌نجامدان و جێگرێ سه‌رۆكێ ئه‌مریكى دا دیاركرن، كو بۆ خوه ب شه‌ره‌فه‌كا مه‌زن دزانت، ل هه‌ولیرێ بیت و گۆت: كورد هه‌ڤپه‌یمانێن ئیستراتیجیێن ئه‌مریكانه و ئه‌مریكا پشته‌ڤانیێ ل هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ت. بۆچى سه‌ره‌دان و كۆمبوون ل هه‌ولێرا پایته‌ختا هه‌رێما كوردستانێ هاتن ئه‌نجامدان و نه‌ك ل به‌غدایا پایته‌ختا عیراقێ، بوو جهێ پرسیارێ. هه‌ڤپه‌یمانیا نه‌سڕ ب سه‌رۆكاتیا حه‌یده‌ر عه‌بادى، سه‌رۆكوه‌زیرێ به‌رێ یێ عیراقێ، د داخوه‌یانیه‌كێ دا، سه‌ره‌دان و كۆمبوونا پێنس ل هه‌ولێرێ ئیدانه‌كر و گۆت: سه‌ره‌دان پێشێلكرنا سه‌روه‌ریا ده‌وله‌تا عیراقێ یه و دیاركر، كو پایته‌ختا عیراقێ به‌غدایه نه هه‌ولێر. ب وێ مه‌عنایێ، كو دڤیابوو پێنس سه‌ره‌دانا به‌غدا كربایه و كۆمببوون ل گه‌ل حوكمه‌تا به‌غدا ئه‌نجام دابان، نه‌ك هه‌ولێر ببا جهێ ڕوونشتنان. ئه‌حمه‌د سه‌فار، په‌رله‌مانتاره‌ك پارتى ل به‌غدا، دیار كر، كو هه‌ولێر ژى باژاره‌ك ژ باژارێن عیراقێ یه. ب وێ مه‌عنایێ، كو خه‌م ناكت، پێنس سه‌ره‌دانا هه‌رێما كوردستانێ كرى و دیاركر، كو دبیت؛ پێنس و ئه‌مریكا ل سه‌ر شێوێ سه‌ره‌ده‌ریا حوكمه‌تا عیراقێ ل گه‌ل خوه‌نیشاده‌ران نه‌رحه‌ت بیت ژ به‌غدا و دبیت ئه‌مریكى مژوول بن ب “إعاده تنڤیم الأوراق”، وه‌كو مرۆڤ ب كوردى بێژت: ئه‌مریكا مژووله ب پێداچوونا ل سه‌ر سیاسه‌تا خوه. سیاسیێ عیراقى ئینتفاز قه‌نبه‌ر، سه‌رۆكێ پارتا “المستقبل الدستوری العراقی” ئه‌ڤ سه‌ره‌دان ب دو خالان ڤه گرێ دا: ـ كورد هه‌ڤپه‌یمانێن ئستراتیجینه بۆ ئه‌مریكا ل ده‌ڤه‌رێ و د هه‌مان ده‌مدا په‌یوه‌ندیێن باش دگه‌ل ئیرانێ هه‌نه. ـ په‌رله‌مانتارێن كورد ل به‌غدا ته‌نها فراكسیۆنه، ل پشت نه‌روخانا حوكمه‌تا عادل عه‌بدولمه‌هدى دڕاوه‌ستیت. ب بۆچوونا نڤیسه‌رێ ڤێ گۆتارێ چه‌ند فاكته‌ره‌ك هه‌نه؛ ل پشت گرنگیا هه‌ولێرێ دڕاوه‌ستن، كو پایته‌ختا كوردستانێ سه‌نگا خوه یا هه‌رێمى و جیهانى هه‌بیت: 1) هه‌ولێرێ و هه‌رێمێ و كوردستانێ ئیسبات كر، كو ترۆر پاشڤه نه‌دچوو و ده‌وله‌تا خیلافه‌تێ ب دووماهى نه‌دهات، هه‌كه پێشمه‌رگه نه‌بایه. 2) ئه‌ڤرۆ جاره‌كا دى تڕۆریست خوه ڕێكدئێخن و مه‌ترسییا دوباره سه‌رهلدانا ترۆرێ دهێت پێش، بێ هاریكاریا هه‌ولێرێ و پێشمه‌رگه‌یى، نه‌ك دێ ته‌نها سته‌م بیت، ڕێ ل به‌ر ترۆرێ بێته گرتن، به‌لكو مه‌حاله. 3) هه‌ولێر و ده‌زگه‌هێن ئێمناهیێ یێن كوردان، نه‌ك ته‌نها بوون مایێ ده‌ربێن گرنگ ل سه‌ر ناڤه‌ندێن ترۆرێ، به‌لكو كارێن ترۆریستان ل ئه‌ورۆپا و ل ئه‌مریكا ژى ب هاریكاریا ده‌زگه‌هێن ئێمناهیێن كوردان تێن پۆچه‌لكرن. 4) سه‌ره‌رایى بارێ ئابووریێ دوژوارێ كوردستانێ، كوردستان مالا ڤه‌حه‌واندنا په‌ناهبه‌رێن شه‌ڕێن داعش و شه‌ڕێن دیتر یێن ده‌ڤه‌رێیه، ئه‌ڤه ل ده‌مه‌كێ یه، كو كێشا په‌ناهبه‌ران بوویه كێشه‌ك ناڤده‌وله‌تى. 5) هه‌ولێر و هه‌رێما كوردستانێ، ته‌نها جهێ سه‌قامگیره ل عیراقێ، به‌لكو بێژه: سه‌قامگیرترین جهه ل ده‌ڤه‌رێ. 6) هه‌ولێر و كوردستان بووینه مالا پێكڤه‌ژیانا ئۆل و ئاینان و نه‌ته‌وه‌یان. 7) سیاسه‌تا میانڕه‌وا كوردان، ل به‌رامبه‌ر كێشێن ئالۆزێن عیراقێ و ڕۆهه‌لاتاناڤه‌ڕاست، هه‌ولێر كریه پایته‌خته‌ك، كو ببیت جهێ هه‌ڤدیتن و كۆمبوون و پێككرنا لایه‌نێن هه‌ڤدژى یه‌كتر. واته هه‌ولێرا سه‌قامگیر هۆكاره بۆ په‌یداكرنا سه‌قامگیریێ ل ته‌ڤایا ده‌ڤه‌رێ. 8) ل ڤى سه‌رده‌مى ململانا شیعه و سونه‌یان بوویه هۆكاره‌ك سه‌ره‌كى؛ بۆ كێشێن ڕۆژهه‌لاتا ناڤه‌ڕاست و جیهانا ئیسلامى، هه‌ولێر و كوردستان ته‌نها ناڤه‌ندا پێكڤه‌ژیانا هه‌ردو مه‌زهه‌بێن سونى و شیعه‌یه ل ڕۆژهه‌لاتانا ڤه‌ڕاست و ل جیهانا ئیسلامى. 9) هه‌ڤسه‌نگیا په‌یوه‌ندیێن هه‌ولێرێ نه‌ك ته‌نها ل سه‌ر ئاستێ هێزێن عیراقی یه، به‌لكو ل سه‌ر ئاستێ ده‌وله‌تێن ده‌ڤه‌رێ و زلهێزێن جیهانى. ل گه‌ل ڤان خالان دو خالێن دى، یێن بنه‌ڕه‌تى هه‌نه، كو گرنگیێ دده‌ن كوردستانێ و هه‌ولێرا پایته‌خت: ئێك: كێشێن ده‌وله‌تێن ده‌ڤه‌رێ (عیراق، سووریا، تركیا، ئیران) ناهیێن چاره‌سه‌ركرن، ئه‌گه‌ر چاره بۆ كێشا كوردى و دۆزا نه‌ته‌وه‌یا ملله‌تێ كورد نه‌هیێت دیتن. و هه‌كه چاره بۆ مه پرسا كوردى نه‌هیێت دیتن، ئه‌ڤه كێشێن ڤان ده‌وله‌تان ژ ڕۆژهه‌لاتا ناڤه‌ڕاست ڤه‌دكێشن، په‌حن دبن و دبن كێشێن ئالۆزێن جیهانى. دو: شه‌ره‌ك ئابوورى د ناڤبه‌را چین و ئه‌مریكا دا په‌یدابوویه: چین هه‌ولدده‌ت ڕێیا كه‌ڤنا ئاڤرمیش ژ چینێ هه‌تا ئه‌ورۆپا ب ئاوایه‌ك مودێرن و نوو بكێشیت. ئه‌مریكا گه‌له‌ك دلگرانه، كو چین و ئه‌ورۆپا دگه‌ل ڕۆسیا، دوور ژ كارتێكرنا ئه‌مریكا، بكه‌ڤن هه‌ڤپه‌یمانیێن بازرگانى. ئه‌ڤ ڕێ، ڕێیا نوویا ئاڤرمیش، پشتى ئیرانێ د كوردستانێ دا دبۆریت.
