هه‌ڤركیا ئه‌مریكا و ئیرانێ و پاشه‌رۆژا سنۆرێن ده‌ڤه‌رێ
هه‌ر ژ ده‌سپێكا هه‌لمه‌تا خوه یا به‌ربژاریی بۆ هه‌لبژارتنین سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا ل دووماهیا 2008 ئۆبامای چه‌ند ئاماژه دیار كرن كو دێ سیاسه‌تا وی چه‌ند جوداهیه‌ك هه‌بن ژ یا كۆماریا سه‌رۆك بۆش. د هه‌لمه‌تا خوه دا دیار كر كو پێدڤیه پره‌نسیپێ عه‌قائیدی بهێنه گهورین چونكی دونیا هاتیه گوهۆرین و كاودان ب گرێ كه‌فتینه له‌وما پێدڤیه گه‌له‌ك په‌سنا دا خوه ل سه‌ر بكارئینانا هێزا له‌شكری نه‌كین. پێدڤیه ئه‌م سیاسه‌تا نه‌رم بكاربینین بۆ چاره‌سه‌ریا كێشا ل دووڤ به‌رژه‌وه‌ندیا دوقولی ل گه‌ل ده‌وله‌تێن دی هه‌ر وه‌سا به‌لانسا د ناڤبه‌را سیاسه‌تێن خوه یێن ناڤخوه‌ی و ده‌رڤه دا راگرین و پتر مه ئاگاهی ژ به‌ره‌یێ ناڤخوه‌یی هه‌بیت بۆ چاره‌سه‌ریا قه‌یرنا دارایی و چاره‌سه‌ریا قه‌رزێن فیدرالی و پاشمایێن شه‌ڕی ئه‌فغانستانێ و عیراقێ، دیسا دیار كر كو پێدڤیه ئه‌مریكا كار بكه‌ت بۆ ڤه‌گیرانا به‌لانسێ د پێگیرێن خوه یێن نیڤده‌وله‌تیدا دوور ژ شه‌ر و جه‌نگان، نا خوازین خوه ب رۆژهه‌لاتا ناڤین ڤه گیرۆ بكه‌ین و ده‌ڤه‌رێن ئاسیا و ئۆقیانۆسێ هادی ژبیرا خوه ببه‌ین. خه‌لك ژ گۆتێن مه بێ ئومێد بوویه ده‌ما ئه‌م به‌حسا دیمۆكراسیێ دكه‌ین. پێدڤیه سیاسه‌تا مه یا ڤی ده‌می بۆ بهیزكرنا ئاسایشا نه‌ته‌ویا مه بیت د ناڤ ئه‌مریكا دا. پێكیرێن خوه ل به‌رانبه‌ر رۆژهه‌لاتا ناڤێن كێمكه‌ین و خوه دوور بكه‌ین ژ سیسته‌مێ ئیك جه‌مسه‌ری. رێیی بده‌ینه لایه‌نێن دی ل دووڤ سیسته‌می كلاسیكی دو جه‌مسه‌ری یان فره‌جه‌مسه‌ری د سیاسه‌تا خوه‌دا و د په‌یوه‌ندیێن خوه یێن نێڤده‌وله‌تیدا.
د ڤی ده‌می یێ ئۆبامای ئه‌ڤ بنه مایه بۆ سیاسه‌تا ئه‌مریكا داناین ئیرانی ژی چه‌ند كارتێن گرنگ د ده‌ستدا هه‌بوون كار پێ بكه‌ت خوه بكه‌ته ئاراسته بۆ رۆسیا و چینێ و هندێ دا جه‌مسه‌رێ رۆژهه‌لات په‌یدا كه‌نه ڤه، چونكو ئیرانێ به‌رژه‌وندیێن خوه ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین هه‌نه و دێ شێن كارتێن خوه بكاربێن بۆ نموونه:
1. ئیران ده‌وله‌ته‌كا خودان وزه‌یه و خودان له‌شكره‌كێ ب هێز و عه‌قائیدیه.
2. رووبه‌رێ ئیرانێ و جوگرافیا وێ و جیۆپۆلیتیكا وێ ل سه‌ر كه‌نداڤی و ئۆقیانۆسێ هندی پێگه‌هه‌كا ستراتیجی بۆ په‌ێدا دكه‌ت.
3. ئیرانێ ئه‌جینده‌یێن خوه یێن شیعی ـ سیاسی یێن هه‌ین ل عیراقێ و لوبنانێ و به‌حرێنێ زێده‌باری عه‌له‌ویێن سووریێ و حوسیێن یه‌مه‌نێ.
4. به‌رنامه هه‌یه بۆ بده‌سڤه‌ئینانا وزه‌یا ئه‌تۆمی و په‌یداكرنا چه‌كێ ئه‌تۆمی كو بشێن گه‌فان ل ئیسرایلێ و ده‌ڤه‌رێ بكه‌ت.
سه‌ره‌اری ڤێ هه‌میێ ئیرانێ ژی بالێ میانره‌و هه‌یه و سیاسه‌تا خوه هه‌یه و دكاریت سیاسه‌تێ بگێریت بۆ سه‌رده‌ریكرنێ د گه‌ل كاودانان و به‌رژه‌وندیێن خوه بپارێزیت بۆ نموونه:
* ئیران دژی ئه‌مریكا نه راوه‌ستا ل ده‌مێ هێرش كریه سه‌ر عیراقی بۆ ژناڤبرنا رژێما سه‌دام ل سالا 2003 ێ به‌لكو ئیران ب نهێنی یا هاریكار بوو دا عیراق ژ ده‌ستێن عه‌ربێن سوننه ده‌ركه‌ڤیت و بكه‌ڤیته ده‌ستێن شیعان ل دووڤ سیسته‌می دیمۆكراسی، چونكو شیعه ل عیراقێ زۆرینه نه. ل گه‌ل ئه‌مریكا رێككه‌فتن كو بالێ سه‌دری ژ به‌هنگاربوونا ئه‌مریكا ل عیراقی بێده‌نگ بكه‌ت و راوه‌ستینیت، ژ بزاڤێن نه‌رایبوونی ل دژی هێزێن ئه‌مریكی
* ئیران ل دژی ئه‌مریكا نه‌راوستا بۆ شه‌ڕێ ئه‌فغانستانێ به‌لكو ریكَه‌فتنه‌كا نهێنی د گه‌لدا هه‌بوو كو ده‌مێ ئه‌مریكا پێدڤی ب ڤه‌كێشانا هێزێن خوه هه‌بیت ئیران ل گه‌ل دا یا هاریكار بیت و رێیێ ب ده‌تێ د ناڤ ئه‌ردێ وێ را بهێنه ڤه‌كێشان.
* به‌رپرسێن ئیرانی ده‌ستبه‌ردا ژ وه‌سفكرنا ئه‌مریكا ب (شه‌یتانێ بزرگ) ل به‌رامبه‌ری هندێ ئه‌مریكا ده‌س به‌ردا ژ وه‌سفكرنا ئیرانێ ب (محور الشر)
* د ستراتیجیا ئه‌مریكا دا نینه كو ل ئیرانێ بده‌ن و ئیرانێ ژ ناڤ ببه‌ن به‌لكو بۆ ئه‌مریكا گرنگه ده‌ستهه‌لات و سیسته‌مێ حوكمرانیێ ل ئیرانێ بهێنه گوهۆرین و چه‌كێ ئه‌تۆمی ب ده‌ستڤه‌نه‌ینیت و مایتێكرنێ د ده‌وله‌تێن عه‌ربی دا نه‌كه‌ت. چونكو ئه‌مریكا پێدڤی ب ئیرانێ هه‌یه بۆ سه‌قامگیریێ ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین ل به‌رامبه‌ر هندێ ئیران ژ ئه‌مریكا دخوازیت نه‌خاسمه بالێ میانره‌و كو ئیرانێ سنه‌گا خوه ل ده‌ڤه‌رێ هه‌بیت و به‌رژوه‌ندیێن خوه بپاریزیت، د پێداچوون و به‌راوردیێ دا دێ بینین چه‌ند هه‌لویستێن لاواز د سیاسه‌تا ئۆبامای دا دیار دبن ل رۆژهه‌لاتا ناڤین نه‌خاسمه ل ده‌می گوهۆرینێن په‌ێدابووین ل بهارا عه‌ره‌بی. هه‌ڤپیمانێن ئه‌مریكا نه مان وه‌ك جاران و نه‌شیان پشتا خوه ب ئه‌مریكا قاهیم بكه‌ن، لی بالێن ئیسلامی و توندره‌و سه‌رهلدان.
