هۆكارێ بنگههینێ دانهناسینا ئاكرێ وهكو ناڤهند و پایتهختێ نهورۆزێ
ئازاد مستهفا
ئاكرێ و ئاگر ژێك ناهێنه جوداكرن، ئاكرێ یا ژ ئاگرى هاتى و پهیڤا (ئاگرى) ب زارڤهگێرانێ یا سڤكبووى و یا بوویه (ئاكرێ)، چونكى د قۆناخهكێ دا گهلێن (ئارى) ئاگرپهرست بووینه كو گهلهك جهێن خوه یێن پیرۆز ب ئاگرى بناڤكرینه و گهلهك ناڤ یێن ههبووین وهكو (ئاتر، ئازهر، ئار) و ل ههر باژێرهكى ژى جههكێ ههبووى بۆ ئاگر ههلكرنێ و د رۆژ و دهمێن تایبهت دا ئاگر ههلدكر، لهورا ل ئاكرێ ژى جههكێ تایبهت ههبوو و دگۆتنێ (جهوسهق) و ئاگر ل وێرێ ههلدكر، دیسا د قۆناخا ئایینێ زهردهشتى ژى دا ئاگر ئێك ژ چار بنهمایێن پیرۆزێن ئایینێ وى بوویه، كو باژێرێ ئاكرێ ژى ژ ههبوونا وى ئایینى یا بێ بههر نهبوویه، لهورا ئهڤ چهنده ژى دبیته گرۆڤهك بۆ ناڤێ (ئاكرێ) كو ژ (ئاگرى) هاتبیت و لگۆر دید و بۆچوونێن هژمارهكا دیرۆكنڤیسان (ئاكرێ) یا ژ (ئاگرى) هاتییه وهرگرتن، چونكى (ئاگر) نیشانێ رۆناهى و زهلالیێ یه، و خودانێ پهرتووكا (داسنائى) ناڤێ ئاكرێ ب مالا (ئاگرى) پێناسه دكهت، كو خهلكێ ڤێ دهڤهرێ ئاگر یێ پهرستى یانكو ئاگر پهرستبووینه و پیتا (گ) هاتییه سڤككرن و بوویه (ك)، ههروهها سروشت و تۆبۆگرافیا ئاكرێ و پیرۆزییا ئاگرى لڤێ دهڤهرێ یا جودایه دگهل دهڤهرێن دى، و ههتا نوكه ژى رێورهسمێن ههلكرنا ئاگرێ نهورۆزێ ل ئاكرێ تایبهتمهندییا خوه ههیه و یا ناڤداره ب نهورۆز و نهورۆزڤانێن خوه، ههروهها ل ئاكرێ جهژنا نهتهوهیى یا نهورۆزێ سیما و تایبهتمهندیێن خوه ههنه كو بووینه جهێ بالكێشانا كوردستانییان و بیانییان و ههر سال كهرنهڤالا نهورۆزا ئاكرێ ب دیمهن و رۆخسار و چهلهنگیێن خوه رهههند و رامانێن جهژنا نهوروزێ پتر بهرجهسته دكهن وهكو هێمایا سهربلندى و سهرخۆوبوونا گهلێ كوردستانێ، دكهرنهڤالا نهورۆزا ئاكرێ دا نهورۆزڤان پتر پهیامێ نهتهویى و سهرخوهبوونا كوردستانێ دوپات دكهن و ههست و ئهمهكدارییا خوه بۆ وى پهیامى ب جیهانێ را رادگههینن، لهوما لنك خهلكێ ئاكرێ و ههتا رادیهكى ل نك خهلكێ بیانى ژى یا پهسهنده كو ئاكرێ پایتهختێ نهورۆزێ یه، لگهل هندێ ژى دیمهن و خۆزایێ جوانێ ئاكرێ و ههست و دلسۆزییا خهلكێ ئاكرێ و دهڤهرێ سال بۆ سالێ خۆشییهكا دى درێڤهبرنا ڤێ ئاههنگێ دا دروست دكهن كو ههمى پێكڤه و مل ب مل ههولا وێ چهندێ ددهن ئاههنگ و كهرنهڤالا نهورۆزا ئاكرێ بمینیت كهلتوورهك ژبۆ نڤشێن داهاتى، ههر دڤێ دهربارێ دا دڤێت رۆلێ بهرچاڤ و كاریگهرێ گرۆپێن خوهبهخشێن سهربلندێن ئاكرێ (كهلێ، بارزان، كهلهكهڤنێ، پێشمهرگه، سیپه، مریدێن بارزانى، تۆڤان، شێخ مافێ، زێۆكى) ئهوێن ههر سال كهنهڤالا نهورۆزا ئاكرێ بئاوایهكێ ههژى و جوان دخهملینن و ههروهها رۆلێ لقێ نهه و لیژنا ناوچا ئاكرێ یێن پارتى دیموكراتى كوردستان و دهڤهردارییا ئاكرێ و سهرۆكاتییا باژێرڤانییا ئاكرێ و پتریا سازیێن میرى و تایبهتى رێڤهبهریا رهوشهنبیرى و هونهرى ل ئاكرێ و رۆلێ سهرهكى و بهرچاڤێ كۆمپانیا (MRF) یا خزمهتگۆزارى ژبۆ رێكخستنا رێورهسمێن كهرنهڤالا نهورۆزا ئاكرێ كو ههر سال ب چالاكیێن جودا جودا و دابینكرنا یاریێن ئاگرین، ژبیر نهكهین، كو بۆ ماوهیێ چهندین سالایه و ب ههمى خهمخۆرى ڤه چاڤدێرى و سپۆنسهرییا كهرنهڤالا نهورۆزا ئاكرێ دكهن.
ههژى گۆتنێ یه رێورهسمێن كهرنهڤالا نهورۆزا ئهڤ ساله ژى، ب چاڤدێریا راستهوخۆیا رێزدار (مهسرور بارزانى) سهرۆكێ حكومهتا ههرێما كوردستانێ و ب پشكدارییا پتر ژ (40) كونسل و بالیۆزێن دهولهتێن بیانى ل ههرێما كوردستانێ و ئیراقێ و هژمارهكا زۆرا كهسایهتیێن دبلۆماسى، سهنگ و بهایهكێ دى بخوهڤه دیت و ب وێ ههلكهفتێ ژى سهرۆكێ حكومهتا ههرێما كوردستانێ گۆتارهك پێشكێشكر و گۆت: “ئهڤه چهند ساله گهنج و خۆرتێن ئاكرێ خهتیرێن ئاگرێ نهورۆزێ ههلدكهن و ل چیایان سهردكهڤن و نهورۆزێ ل ئاكرێ پیرۆز دكهن كو ل چ جهێن دى ل دونیایێ ئهڤ ههلكهفته بڤى رهنگى نههاتییه پیرۆزكرن، لهورا ئاكرێ ناڤهند و پایتهختێ نهورۆزێ یه و بۆ ههمى سالێن داهاتى ژى ئاكرێ دڤێت ببیته ناڤهندا پیرۆزكرنا نهورۆزێ لسهر ئاستێ كوردستانێ و جیهانێ،” ئهڤه ژى گرۆڤه و پهسهندهكه كو حوكمهتا ههرێما كوردستانێ ئاكرێ ب پایتهختێ نهورۆزێ دا ناسین و لقهلهم دا.
لێرهدا من دڤێت بۆ دیرۆكێ بێژم، ئێك ژ هۆكارێن سهرهكیێن پێشڤهچوون و پێشكهڤتنا نهورۆزا ئاكرێ بۆ وێ هزر و بیروكهیێ دزڤریت یا من و ههڤال (محهمهد سالح دۆستهكى) ل سالا (1998)ێ كرى و دارێژتى، كو بۆ ئێكهم جار مه دگهل هژمارهكا ههڤالێن تیپا بارزان (گرۆپێ كهلێ) یێ نها ب سهرپهرشتییا ههڤال (عاید رهمهزان) و ههڤالێن دگهل دا، (21) خهتیرێن ئاگرى دروستكرن و بۆ كهلها دێرینا ئاكرێ برن، د وێ سالێ دا ئهو كار و چالاكییا مه ئهنجامداى رهنگڤهدانهكا دى بۆ نهورۆزا ئاكرێ دروستكر و بۆ پهسارهك ژبۆ گوهۆرینهكا شارستانى دكهلتوورێ كهرنهڤالا نهورۆزا ئاكرێ دا، كو پشتى وێ سالێ و ههتا نها پێشكهڤتن و رهنگڤهدانێن نوى بۆ نهورۆزا ئاكرێ دروستبوون، دێ شێم بێژم بیرۆكه و هزرا مه یا سالا (1998) بوو ئهگهرهكێ سهرهكى كو نهورۆزا ئاكرێ ببیته جوانترین و خهملدارترین نهورۆز نه بتنێ لسهر ئاستێ كوردستانێ بهلكو لسهر ئاستێ ههمى جیهانێ، بوو ئهگهرهك كو ههر سال پتر ژ (100) سهد هزار گهشتیاران د وێ رۆژێ دا قهستا باژێرێ ئاكرێ بكهن، نوكه ژى جهێ شانازیێ یه كو ئهم ههمى پێكڤه شیان بۆ ئاكرێ ناڤهكێ دى دروست بكهین و بكهینه پایتهختێ نهورۆزێ ئهو ژى پاشترین دهستكهڤته بۆ باژێرێ ئاكرێ و دهڤهرێ.