هێزا نڤێسینی
عزەت یووسف
هێزا نڤێسینا هەر پەرتووكەكێ یان مژارەكا ل سەر كاغەزێ سەرپشكە بۆ خواندنێ، خوێندەڤانی هەتا دوماهیك رستە و پەیڤ ب دلخۆشی ل گەل خۆ هەڤسەفەر دكەت. نڤێسین بۆ هەر كەسەكی یان هەر گەلەكی گرنگیا خۆ هەیە، تایبەت كەس و گەلێن بن دەست، (ئێدوارد سەعید)، ل سەر گرنگی و باندۆرا نڤێسینێ دبێژیت: (مرۆڤێ وەلات نەبیت، نڤێسینێ دكەتە نیشتمانێ خۆ).
ل ڤێن دخوازم ئاماژە بدەمە سەر پەرتووكا (هێزا نڤێسینێ)، یا نڤیسەر (ئەلیسۆن فالۆن – Allison Fallon)، كو باندۆرێن گوهۆڕینێن نڤێسینی وەك ئالاڤەك بۆ خۆ ڤەدیتن و ساخكرنا سۆزداری و گەشەكرنا كەسایەتی دەتە بەر بەحس و ڤەكۆلینێ. فالون ب رێكا تێگەهشتنێن پراكتیكی و سەرهاتیێن كەسایەتی خوێندەڤانان هان ددەت كو هێزا نڤێسینێ بكاربینن بۆ ڤەكرنا شیانێن خۆ و دوبارە خەیالكرنا خۆ.
هندەك ژ خال و دیتن و وانەیێن سەرەكییێن پەرتووك دەستەبەر دكەت:
نڤێسین وەك رێكا زەلالبوونێ: فالۆن تەكەز دكەت كو نڤێسین رێ روون دكەت. دەما كو كەسەك هزر و هەستێن خۆ دانتە سەر كاغەزێ، باشتر دكاریت ژ هەست و پالدەر و حەزێن خۆ تێبگەهیت. ئەڤ پرۆسە هاریكارە بۆ رێكخستنا هزرێن مرۆڤی، و رۆنكرنا نیاز و مەرەم و رۆناهی بەردانا سەر گاڤێن دوارۆژێ د گەشەكرنا كەسایەتیێ دا.
مفایێن چارەسەریێن نڤێسینێ: نڤیسەر ئاماژە دكەت كو نڤێسین دكاریت وەك دەرگەهەكێ ب هێز بۆ بۆ پرۆسەكرنا هەست و ئەزموونان بیت. نڤێسین دكاریت فشار و سترێس و خەمۆكیێ كێمبكەت ب رێدان ب كەسان ژ بۆ دەربڕینا هەستێن خۆ ب ئاوایەكێ ساخلەم و بنیاتكەر. ئەڤ هەناسەدانا هەستیار دبیتە ئەگەرێ پتر باشبوونا دەروونی.
زاڵبوون ب سەر بیروباوەرێن سنووردار: فالۆن ئاماژە دكەتە كا چاوا نڤێسین دكاریت هاریكاریا تاكی بكەت بۆ دەستنیشانكرن و تەحەددایا ئەو بیروباوەرێن سنووردار كو رێگریێ ل پێشكەفتنێن وان دگریت. ب دەربڕینا ڤان باوەریان ب نڤێسینێ، خوێندەڤان دكارن ژ راستیا وان ڤەكۆلن و بۆچوونێن ئەلتەرناتیڤی بۆ ببینن. ئەڤ پراكتیكە هزرا ب هێزكرنێ پەروەردە دكەت و هاندانا كەسان دكەن بێ ئاستەنگێن خۆسەپێن دویڤچوونێ بۆ ئامانجێن خۆ بكەن.
گەشەكرنا سۆزداریێ ل گەل خۆ: كتێب گرنگیا سۆزداریا خۆحەزكرنێ د پرۆسەیا نڤێسینێ دا بەرچاڤ دكەت. فالۆن خوێندەڤانی پالددەت ب دلۆڤانی و تێگەهشتنێ هەمبەری خۆ بنڤێسیت، ب رێز سەرەدەریێ ل گەل سەرهاتی و هەستێن خۆ بكەتن، ئەڤ پراكتیكە دایەلۆگەكا ناڤخۆیی یا پشتگیری پەروەردە دكەت، باشبوون و گەشەكرنا كەسی بەرەڤ پێش دبەت.
نەریتا نڤێساندنێن رۆژانە: نڤیسەر داكوكیێ ل سەر دابونەریتەكا نڤێساندنێن خۆیێن رۆژانە دكەت وەك ئامیرەك بۆ ڤەكرنا شیانێن ئافراندنێ پێشڤەبرنا خۆ دسپلینیێ. نڤێسینا ریكوپێك، هەتا ب زێدەبوونا كێم ژی، ب دەربازبوونا دەمی دكاریت ببیتە سەدەما تێگەهشتن و پێشكەفتنا بەرچاڤ. بەرهەڤكرنا ڤێ پراكتیكێ هاریكارە بۆ چەسپاندنا نڤێسینێ وەك ئالافەكێ بهادار بۆ ل خۆگەڕیانێ.
بكارئینانا نڤێسینێ بۆ دانانا ئارمانجێ: نڤیسەر تەكەزێ ل سەر كاریگەریا نڤێسینێ بۆ دانانا ئارمانج و ب دەستئینانا وان دكەت. دیار كرنا ئارمانجا ب روونی و دابەشكرنا وان بۆ گاڤێن كرداری، مرۆڤ دشێت نەخشەڕێیەكێ بۆ ئومێدێن خۆ دروست بكەت. نڤێسینا ڤان ئارمانجان بەرپرسیارەتیێ و پابەندبوونێ زێدە دكەت، پتر وان ریالیستی بەر بجهئینانێ دكەت.
دیتنا دەنگێ خۆ: فالۆن بەحسێ گەشتا دیتنا دەنگێ رەسەنێ مرۆڤی ب رێكا نڤێسینێ دكەت. نڤێسینا رێكوپێك رێ ب مرۆڤی ددەت كو هزركرن و بیروباوەر و ئافراندنێن خۆ ببینیت، د داویێ دا، رێ لبەر هەستەكا ب هێزا خۆیی ڤەدكەت، ئەڤ پرۆسە باوەری ب خۆبوونێ چێدكەت و هاریكاریا مرۆڤی دكەت ب ئازادی د هەمی بیاڤێن ژیانا خۆدا دەربڕینێ ژ خۆ بكەت.
