هەمی دشێن رەخنەیێ بگرن بەلێ بەڕەڤانیكرن ژ مل و دەستێن هەمیان ناهێت
ديدار، سالار محةمةد دۆسكى:
1 – 4
ژ بنەمالەكا دیندار و كوردپەروەر مەزن بوویە، باپیرێ وی دامەزرێنەرێ قوتابخانا ئاینی یا گوندی بوویە، گەلەك دیمەنێن نخوش و دل ئێش دژیانا خوە دا دیتی نە و هەتا ئەڤرۆ ل سەر خەباتا پێشمەرگاتیێ یێ بەردەوامە.
پێشمەرگەیێ هەر دو شۆرەشێن ئیلۆن و گولانێ ((نزار باوانی)، ئەندامێ لژنا بلندا دەزگەهێ ئیلۆنێ، كو نوونەرێ دەزگەهێ بالانە ل سنورێ رێكخستنا مەكتبێن دهۆك و نەینەوا د دیدارەكێ دا ل گەل رۆژناما ئەڤرۆ ئاشكەراكر كو گوندێ (باوان) ل دەڤەرێ هەمیێ یێ بەرنیاسە كو خودانێ قوتابخانەكا ئاینی بوو، پتریا مامۆستایێن ئاینی ل دەڤەرا ئامێدیێ ل قوتابخانا ئاینی یا گوندێ باوان دەست ب خواندنا خوە یا ئاینی كریە و بەردەوام بووینە هەتا ب دووماهی ئیانی، گوندێ مە ب خواندنا ئاینی یا بەرنیاس بوو ژ باب و بابیرڤە ئەم بنەمالەكا ئولدار و كورد پەروەر بووینە، ل سالێن شێستان دا (14) مال تێدا دژین و زێدەتر گوندەكێ بچوویك بوو، بابیرێ من (مەلا قەسیم) ئێك بوو ژ نێزیكێن (شێخ ئەحمەدێ بارزانی) ژبلی فەرمانا (شێخ ئەحمەد بارزانی ) چ فەرمانێن دی وەر نەدگرتن، ل سالا 1927 بابیرێ من ل بەردەرگەهێ مزگەڤتا گوندی، ژلایێ نەیارێن مالا بارزان ڤە یێن وی سەردەمی ڤە هاتە شەهیدكرن و گونەها وی بتنێ ئەو بوو كو دچیتە بارزان و فەرمانێن (شێخ ئەحمەد بارزانی) جێبەجێ دكەت، باپیرێ من وەك قازیەكی بوو ل دڤەرێ چونكە قوتابخانا ئاینی هەبوو و فەقی هەبوون و مولكێ قوتابخانێ هەبوو و هەتا جهێ ڤە حەواندنا مێهڤانان ژی ل تەنشت قوتابخانێ هەبوو، زێدەتر فەقی یێن دەڤەرێ بووینە و زێدەتر قوتابخانەكا دەسپێكی بوویە و پشتی وی برایێ وی خودێ ژێ رازی (مەلا ئەمین) بەردەوامی دا خواندنێ ل قوتابخانا ئاینی ل گوندی كورێ مەلا ئەمینی(مەلا حەسەن ) یێ بەرنیاسە وی دەمی فەقی بوو و هەتا دەستیردانا مەلاتیێ وەرگرتی هات و وی قوتابخانە ب رێڤەبر و هەتا سالا 1943 و شۆرەشا بارزان دەست پێكری قوتابخانە یا بەردەوام بوو و (مەلا حەسەن) چوو بارزان و ڤەگەریا گوندی و گازی كرە هەمی قوتابیێن خوە و گۆت: هەر كەسەكێ بڤێت ببیتە لەشكر بلا كەرم بكەت وی دەمی دگۆتنێ لەشكەر نە دگۆتنێ پێشمەرگە و بلا ل گەل مە بهێت دێ چین بینە لەشكر ل گەل (شێخ ئەحمەد و مەلا مستەفا)ی یێ نەڤێت ببیتە لەشكر بلا بخوە بچیت لدیف خواندنا خوە بچیت و یێ ئازادە چونكە دەرگەهێ قوتابخانێ دهێتەگرتن، ئێك ژوانا بابێ من (مەلا ئەحمەد) پسمامێ وان هندەكا دگۆتنێ (مەلا براهیم) ل گەل پسمامێن خوە و قوتابیێن فەقی و دەڤەرا دەشتا زێ و نابێژین 100% هەمی لەشكەر بوون بەلێ دەڤەرا دەشتا زێ هەمی ل گەل شۆرەشا 1943 بوون، ل سالا 1945 نەشیان بەرۆكێن حوكمەتا وی سەردەمی و هوزێن كوردان ل گەل حوكمەتا ئیراقێ بگرن، نابیت ناڤێن هوزێن كوردان بینم چونكە رەنگە زارۆكێن ئەوان سەرۆك هوزێن وی دەمی شەرێن مە كرین رەنگە نوكە بەرپرسێن مەبن و شانازیێ پێ دبەین چونكە كوردایەتی وەكی ئاین پەرستیێ یە، چەندین سالان رەنگە باب و بابیرێن مە موسلمان نەبووینە و ئەڤرۆ ئەم موسلمانین و شانازیێ ب موسلمانیا خوە دبەین، ئەوێ كاەركێ خرابكری دژی مە و پێشتر ل گەل حوكمەتێ بوو و ئەڤرۆ زارۆكێن وی بهێنە دناڤا مللەتێ كورد دا بوومە جهێ شانازیێ یە، كوردایەتی ب ئێك و دو و هوزەكێ ڤە ناهێت، دڤێت هەمی مللەت ل گەل ئێك بیت و ب ئێك دەست و دل بیت وی دەمی چوومە ئیران و نێزیكی 20 كەسان ژ دەڤەرا مە چوون و ئەوێن دی مانە ل دەڤەرێ و نەشیان بچن و هەمی دەڤەرێ بگرن و ل سەر گوندی نەمان و هەتا لێبورین هاتە دەركرن و لێبورینا مالا مە نەهاتەدان و هوزێن كوردان گۆتن نابیت ئەڤە بهێنە سەرگوندی چونكە نێزیكی بارزان بوون و بابێ من دهێتە دەڤەرا زێبارێ و گۆتنێ نابیت بهێیە دەڤەرا ئامێدیێ و (مەلا ئەمین) ب زارۆكێن خوە زێباری یا نە حواندن و گۆت ئەو جهێ قەبوولكرنێ نینە (مەلا ئەمین) چوو سپیندارێ و ئەوا ژی نە حواندن چونكە نێزیكی ئامێدیێ و زێباری یا بوو نەچار بوو هات بچیتە دەف (شێخ بامەرنێ) د رێكێ دا دچیتە گوندێ(رەزیكێ) ل دەڤەرا بەرگارەیا، خێزانا مەلا ئەمین ژ زاردەڤێ وێ كو ژن ماما مەبوو و مە دگۆتێ داپیر چونكە هەر دەف مەبوو ئەو دگۆت ل نێزیك گوندێ (رەزیكێ) (مەلا ئەمین) گۆت هندەك خارن ل گەل مە هەیە دێ رووینە خوارێ هەتا سوباهی ئەم دچینە بامەرنێ نێزیكی مەغرب كەسەك ژ رەزیكێ هات و یێ ب چەك بوو و گۆتێ صوفی هوون چ دكەن ڤێرە؟ ئەڤە گوندێ (رەزیكێ) یێ ئاڤایە هوون بۆچی ناچنە گوندی ؟ ئەوا گۆتێ ئەم ناچینە گۆندی چونكە دێ ئاریشە بۆ خەلكێ گوندی دروست بن؟ ئەوێ رەزیكی گۆت دێ چ ئاریشە چێ بن تو ئەف پیرەمێرە؟ مەلا ئەمین چیرۆكا خوە هەمی بۆ ئەوی كەسێ رەزیكی گۆت، ئەوی كەسی رابوو چوو هندەك ئاڤ ئینا و ئاگرێ وان ڤەمراند و گۆت رابن دێ چینە گوندی و مەلا ئەمین ب رێكێ ڤە گۆتێ بخوە ئاریشا دروست نەكە سپینداری ژی ئەم نەحواندینە و ئەوێ رەزیكی گۆتێ هەتا ئەڤ گوندە ل سەر تە نەهێـتە سوتن تو ژ ئەڤەی گوندی ناچی و دێ ڤی گوندی بی، چوونە گوندی و شیڤا خوە خار و بەحسێ ئاینی هاتەكرن و پشتی بوویە دەمێ نڤێژا عەیشا مەلا ئەمین گۆت دا نڤێژێ بكەین ئەوان گۆتێ ما تو مامۆستایێ ئاینی ؟ ئەوی گۆت بەلێ ، خەلكێ گوندێ رەزیكێ گۆتنێ مەلایێ مە نوكە چوویە و هەما تو مەلایێ گوندێ رەزیكێ ژ ئەڤرۆ پێڤە و خانیێ مەلا بۆ پاقژكر و كەل و پەل دانێ و ما هەتا وەغەرا دووماهیێ كری و ل گوندێ (رەزیكێ) هاتە ڤەشارتن و مخابنی ڤە ئەم ب قەبرێ وی ناكەڤین، ل سالا 1955 بریارەك ژلایێ حوكمەتا شاهی ڤە هاتەدان كو لێبورین هاتە دەركرن و هەتا ئەوێن زیندانێ ژی ڤە ئەوێن نەبارزانی هاتنە ئازادكرن، (مەلا حەسەن) كو ل سالا 1947 ل ئیرانێ بوو جارەكا دی ڤەگەریانە ڤە و بۆ زانین (مەلا حەسەن) نڤیسەر بوو ل گەل (شێخ ئەحمەد بارزانی) مرۆڤەكێ گەلەك نێزیك بوو و (مەلا حەسەن) ل گەل شێخ ئەحمەدی هاتنە دەستەسەركرن و هاتنە رەوانەكرن بۆ زیندانا (بەسرا) هەتا سالا 1955 هاتنە ئازادكرن و (شێخ ئەحمەد) ما هەتا سالا 1958 هاتینە ئازادكرن و دەمێ (مەلا حەسەن ) هاتیە ئازادكرن هەر نووینەرێ(شێخ ئەحمەدی) بوو ل قەزا ئامێدیێ وی دەمی مەلا حەسەن) هاتەدامەزراندن وەك بەرپرسێ ژینگەه پارێزیێ ل (سیارەتیكا) وی دەمی ل دەڤەرا بەهدینان بگشتی بتنێ خالا دارستانێ ب تنێ ل (سیارەتیكا) هەبوو و ئەو ب بەرپرسێ وێ خالێ هەتا سنوری و پولیسان فەرمان جێبەجێ دكرن كو دارا نەبرن پەزێن كیڤی نەكوژن و گەلەك رێنما ل سەر ڤێ جێبەجێدكرن و دووڤ دا ب مەرمانا (شێخ ئەحمەد) هاتە ڤەگوهاستن بۆ (مەسیف سەلاح الدین) مالێن وا مانە وێرێ هەتا وەغەرا دووماهیێ كری.
