٣٧ سال ل سەر كارەساتا ئەنفالێ بۆرین و چو جاران ناهێتە ژبیركرن
سندس سالح سلێڤانەی
ئەڤرۆ، ل ٣٧ سالیا كارەساتا ئەنفالێ دا، ئەم د پێدڤینە كو ئەڤ كارەساتە ژ بیرا مە نەچیت و دڤێت ئەم وان قوربانیان بینە بیرا خۆ یێن ب هەزاران كەس هاتینە قەتلكرن د ڤێ كۆمكوژیێ دا. ئەنفال، كو ناڤەكێ هاتییە وەرگرتن ژ قورئانێ، بوو ناڤێ ئۆپەراسیۆنەكا لەشكەری یا حكومەتا عیراقێ دژی گەلێ كورد ل سالێن ١٩٨٨ێ. د ڤێ كۆمكوژیێ دا، نێزیكی ١٨٢ هەزار كەس هاتنە كوشتن، بێسەروشوینكرن، ئاوارەكرن، و ژمارەكا مەزن ژ گوندێن كوردستانێ هاتنە رووخاندن و وێرانكرن ئەڤرۆ، دەمێ ئەم ڤەگەرن ٣٧ سال پاش، دبینین كو برینێن ئەنفالێ هێشتا نە ساخ بووینە. گەلەك مالبات هێشتا ل بەندا دیتنا تەرمێن خۆشتڤیێن خۆنە، گەلەك زارۆك بێ باب و دایك مەزن بووینە، گەلەك ژن بێ مێر، و گەلەك پیر بێ زارۆك مانە. ئەڤ برینێن كویر نیشانا وێ چەندێنە كو چەند كارەسات دشێت كاریگەریا خۆ ل سەر نەسلان بهێلیت.
ئەنفال نە ب تەنێ كۆمكوژیەك بوو، بەلكو پرۆسەیەكا سیستەماتیك بوو ژ بۆ ژناڤبرنا ناسنامەیا كوردی. د هەشت قۆناغان دا، رژێما عیراقێ گوندێن كوردستانێ رووخاندن، خەلك ژ جهێن وان دوورخستن، و ب هەزاران كەس بێسەروشوین كرن. بكارئینانا چەكێن كیمیاوی، وەك د كارەساتا هەلەبجێ دا، ژی بەشەك بوو ژ ستراتیژیا ژناڤبرنێ. سەرەڕای كو گەلەك ساڵ دەرباز بووینە، هێشتا تژی مینێن چەكداری و مەترسیدارن، و گەلەك ژ ئەنفالكریان هێشتا د گۆرێن بكۆم دا نە و نەهاتینە ڤەگەراندن بۆ مالباتێن وان.
ژ لایەكی یاسایی ڤە، سالا ٢٠٠٧ێ، دادگەها باڵا یا تاوانان ل عیراقێ ئەنفال وەك جینۆساید ناسكر. بەلێ تا نوكە، گەلەك وەلات و رێكخراوێن نێڤدەولەتی هێشتا ب فەرمی ئەنفال وەك جینۆساید نەناسكرینە، ئەڤ چەندە ژی دبیتە ئاستەنگ ل بەرامبەر قوربانیان دا كو مافێن خۆ بدەستخۆڤە بینن، و ژی مالباتێن قوربانیان دا كو قەرەبوویا خسارێن خۆ وەرگرن.
ئەڤرو:ل ٣٧ سالیا ئەنفالێ، دڤێت ئەم د خۆشی و سەرفیرازیێ دا ژی رێزا قوربانیان بگرین، و بزانین كو هەر تشتەكێ كو ئەم نوكە وەكی كورد ب دەست خۆڤە تینین، بەرهەما خەبات و قوربانیدانا وان كەسانە یێن كو ژیانا خۆ ژ دەست دایە دا كو ئەم ئێن مای بژین. ئەركێ مە ئەوە كو نە ب تەنێ بیرا وان بینین، بەلكو ژ بۆ پێكئینانا ئارمانجا وان یا ئازادی، دادپەروەری، و ئاشتیێ ژی بخەبیتین.
هەروەسا، دڤێت ئەم بەلگەنامە و چیرۆكێن قوربانیان كۆم بكەین و بپارێزین. هەر چیرۆكەك ژ چیرۆكێن قوربانیان پارچەیەكە ژ دیرۆكا مە و لازمە نەیێتە ژبیركرن. ب رێیا موزەخانە، یادگار، و پرۆگرامێن هشیاركرنێ، ئەم دشێین مێژوویا خۆ بپارێزین و هەڤوەلاتیێن خۆ هشیار بكەین دەربارەی ئەنفالێ.
خەباتا مە دژی ژبیركرنێ و ژ بۆ دادپەروەریێ هێشتا د بەردەوامە. سالا ٣٧ا بلا ببیتە سالا چالاكی و پێشڤەچوونێ د ڤێ خەباتێ دا. بلا ئەم ب یەكگرتی كار بكەین ژ بۆ كو جیهان نە ب تنێ ببهیزیت ناڤێ «ئەنفال»، بەلكو ژ بۆ كو تێبگەهیت ژی كا بۆچی یادكرنا ئەنفالێ گرنگە ژ بۆ ناسناما كوردی و ژ بۆ كو جینۆساید جارەكا دی دووبارە نەبیت.بلا ئەم ل ڤێ ٣٧ سالیێ دا سۆزا خۆ نویبكەین كو ئەم دێ هەردەم دەنگێ قوربانیێن ئەنفالێ بین، و كو ئەم دێ خەبات كەین ژ بۆ كو جیهان قەت ژبیر نەكەت كا چ هاتیە سەرێ گەلێ مە.
