پابه‌ندبوون ل ده‌ڤ هونه‌رمه‌ند و هۆزاڤانان

پابه‌ندبوون ل ده‌ڤ هونه‌رمه‌ند و هۆزاڤانان

121

دوو قوتابخانێن هونه‌ری هه‌نه‌ ئاراستا یا ئێكێ دگه‌ل وێ چه‌ندێ دایه‌ كو پێدڤی یه‌ هونه‌ر بۆ هونه‌ری بیت و گرنگی بهێته‌دان ب چه‌وانیا گوتنێ و ده‌ربرینێ نه‌ك چ گوتن و چ ده‌ربرینكرن ئه‌و یا گرنگ نینه‌، ئاراستا یا دوێ دگه‌ل وێ چه‌ندێ یه‌ كو پێدڤی یه‌ هونه‌ر بۆ چڤاكی بیت و گرنگی ب چ گوتن و چ ده‌ربرین ژێ كرنێ بهێته‌دان نه‌ك چه‌وانیا گوتنێ و ده‌ربرینێ ئه‌و یا گرنك نینه‌. گه‌له‌ك هونه‌رمه‌ند و هۆزاڤانان دڤیا خوه‌ نێزیكی دورهێلی بكه‌ن و رووساتی د كارێن وان دا هێما بۆ ژ بۆ كه‌توارێ رووت و راسته‌قینه‌. ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ ئه‌ڤان هونه‌رمه‌ندان ده‌مێ دیتی كو سه‌ركردێن شوعیان ددویرن ژ وێ یا ئه‌و بانگه‌وازیێ ژ بۆ دكه‌ن. ئه‌ڤ هونه‌رمه‌نده‌ هه‌ر د پابه‌ندبوون ب راستی و دروستیێ ڤه‌ و هونه‌رێ وان ره‌نگڤه‌دانا وژدانا وان بوویه‌. بۆ نمونه‌ ستالین د تابلوَیێن بیكاسۆی دا وه‌ك كه‌سه‌كێ دلوَڤان و راستگوَ وێنه‌ نه‌دكر هه‌ر چه‌نده‌ د وی سه‌رده‌می دا ل ده‌ڤ هونه‌رمه‌ندان یا به‌ربه‌لاڤ بوو كو ستالینی بكه‌سه‌كێ دلوَڤان و راستگو وێنه‌ بكه‌ن. بیكاسۆی ئه‌ڤ چه‌نده‌ نه‌ كر چونكو ئه‌ڤ چه‌نده‌ یا دوور بۆ ژ راستیا ڤان كه‌سان. گه‌له‌ك جاران ل ده‌ڤ بیكاسۆی كوتر هێما بیت ژبۆ ئاشتیێ به‌لێ ژ به‌ر پابه‌ندبوونا بیكاسۆی ئه‌وی كوترك وێنه‌كر به‌لێ نه‌ ل په‌ی تێگه‌هێ وێ یێ ئاسایی كو هێمایه‌ ژ بۆ ئاشتیێ. بیكاسۆی كوتركه‌ك سپی وێنه‌كر ، به‌لێ ل سه‌ر شێوازێ تانكه‌ك له‌شكه‌ری یا روَسی. ئانكو ماركیسی بوونا بیكاسۆی زێده‌تر كوَمه‌ڵایه‌تی بوویه‌ ژ رامیاری. لڤێره‌دا بۆ مه‌ دیار دبیت كو پابه‌ندبوونا بیكاسۆی پتر پابه‌ندبوونه‌كا وژدانی بوویه‌. د ڤی سه‌رده‌مێ نوو دا پرانیا هونه‌رمه‌ند و توَره‌ڤانێن جیهانی دپابه‌ندن ب هزرا ڤه‌گه‌ریان ژبۆ سروشتێ و پاراستنا وێ و بوونه‌ هه‌ڤال د گه‌ل دا. ژبه‌ر كو مرۆڤ ژینگه‌هێ ناپارێزیت ژ وان خرابكاریێن ئه‌و ئه‌نجام دده‌ت ژ دروستكرنا كارگه‌ه و ویزگه‌هێن ئه‌توَمی، بۆ نموونه‌ دێ تبلوَیه‌كی بینی كو باژێره‌كێ پێشكه‌تی یێ پر ژ مرۆڤان دچه‌ند خوَلوكه‌كان دا خالی دبیت و باژێرێ خوه‌لیكی و بێ روحه‌ چونكو ویزگه‌هه‌كا ئه‌تومی ئه‌ڤ شاره‌ مری پیشان دایه‌. ڤێره‌ دا هه‌نه‌رمه‌ند یێ پابه‌نده‌ بۆ وی ره‌وشتی بالابه‌رز یێ كو داكوكیێ ل پاراستنا ژینگه‌هێ دكه‌ت ژبه‌ر كو مالا مرۆڤاتیێ یه‌ و دڤێت بهێته‌ پاراستن ئه‌گه‌ر نه‌ ئه‌ڤ ژینه‌گه‌هه‌دێ ته‌ر و هشكا كوژیت. پابه‌ندبوون د ناڤ ئه‌ده‌ب و هونه‌را كوردی دا سه‌د ژ سه‌دێ بوویه‌ هه‌ر ژ جزیری و خانی بگره‌ هه‌تا د گه‌هیته‌ قوناغا سه‌رده‌م ، هه‌ر ئه‌ڤ پابه‌ندبوونا ئه‌ده‌بی و هونه‌ری بوویه‌ هزرا مرۆڤێ كورد پێشخستی و باندوَره‌كا كاریگه‌ر هه‌بوویه‌ ل سه‌ر وه‌رارا هزرا نه‌ته‌وه‌یی ل ده‌ڤ تاكێ كورد و ل دوووڤ دا هه‌ر وه‌راركریه‌ هه‌تا بوویه‌ شوره‌ش و بزاڤ ژ بۆ ب ده‌ستڤه‌ئینانا مافێ ملله‌تێ كورد.
هۆزاڤان و هونه‌رمه‌ند خوه‌ دبینن د پابه‌ند ئه‌و ده‌مێ ئه‌و خوه‌ ل كێشێن ملله‌تێن خوه‌ بكه‌نه‌ خوَدان و مه‌ره‌مه‌ك هه‌بیت دپشت ئه‌نجامدانا وی كارێ هونه‌ری و ئه‌ده‌بی دا ، و گه‌له‌ك ژینگه‌ه و وه‌ختێ فیزیكی دگونجاون كو كه‌ره‌سته‌ی بساناهی بده‌نه‌ ده‌ست نڤێسه‌ری. بۆ نمونه‌ هۆزاڤان و هونه‌رمه‌ندێ كو خوه‌دانێ كێشا نه‌ته‌وه‌یی و پاراستنا كه‌لتور و ئاخێ بوویه‌ و ئه‌ڤ ژینگه‌ها پری ده‌رده‌سه‌ری و نه‌هامه‌تی بوویه‌ ئه‌گه‌ر كو بساناهی پابه‌ند بیت ب وێ راستیا ئه‌وا ڤه‌رێژا وێ ژ ئه‌نفال و كوشتن و وێرانكرنێ وه‌ربگریت كو د ڤی حاله‌تی دا هۆزانڤان و نڤێسه‌ر وێنێ خوه‌ ژ كه‌توارێ خوه‌ وه‌ردگریت و پێدڤی چ وێنه‌كرنا دروستكری نینه‌.
بهێز ترین پابه‌ندبوون ئه‌وه‌ ده‌مێ كو نڤێسه‌ڤان دده‌ربرینا خوه‌ دا هه‌ست ب وی تشتی بكه‌ت ئه‌وێ ب سه‌رێ ملله‌تێ وی دهێت ده‌ربرینێ ژ وان هه‌ستا بكه‌ت ئه‌وێن دده‌رونێ تاكه‌كه‌سێن وه‌لاتێ وی دا. دێ كارێ پابه‌ندبوونێ پێگه‌هیت ده‌مێ كو هونه‌رمه‌ند یان نڤێسه‌ر ئاریشێن ملله‌تێ خوه‌ وه‌ردگریت و دده‌رونێ خوه‌ دا شروَڤه‌دكه‌ت و كاره‌كێ ئه‌ده‌بی و هونه‌ری ژی ڤه‌دلورینیت و ب ئه‌ركێ خوه‌یێ ره‌وشتی رادبیت. ئه‌ڤ پابه‌ندبوونه‌ وه‌كو وێ یه‌ یا كو هونه‌رمه‌نده‌كێ سومه‌ری پێ را بووی ده‌مێ كو د تابلوَیێن خوه‌ دا ده‌ربرین ژ ده‌ور و به‌رێن خوه‌ كری هه‌ر ژ وێنه‌كرنا دارێ بگره‌ هه‌تا كو گول گولدانا كو ئه‌ڤه‌ پابه‌ندبوون ب سروشتێ وێ ده‌ڤه‌رێ یان ده‌مێ كو بیابان وێنه‌دكر یا پری گا و ده‌وار و جه‌ه. هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ڤ پابه‌ندبوونه‌ یا خوه‌بخوه‌یی و هه‌ره‌مه‌كی بوویه‌ ، به‌لێ د شێوازێ خوه‌یێ ساده‌ دا كاره‌كێ نایاب بوو. هه‌روه‌سا بلندترین بلا پابه‌ندبوونێ بوویه‌ ده‌مێ كو مرۆڤ ل به‌رامبه‌ر فاكته‌رێ مرنێ راوه‌ستیای د ئه‌فسانا گلگامشی دا. هه‌روه‌سا پرانیا هۆزاڤانێن كورد د پابه‌ندبوون بخوه‌راگریا وان دپاراستنا هزر و هه‌ستا و زمانی و كه‌لتوری ملله‌تێ كوردا كو ئه‌ڤه‌ كاره‌كێ ئه‌فسانه‌وی یه‌ و مه‌زنتره‌ ژ هزرا مرنێ.
د ئه‌نجام دا ئه‌م دشیێن بێژێن كو پابه‌ندبوون یا گرێدایه‌ ب وژدان و هه‌ستا هونه‌رمه‌ندی و هۆزاڤانی ڤه‌ ژ بۆ دیاركرنا راستیێ و دویر بیت ژ دوریاتی و دروستكرنێ. كورد د ڤی بۆاری دا ژ هه‌می ملله‌تان پتر د پابه‌ندبوونه‌ ب دیاركرنا راستیا ب سه‌رێ ملله‌تێ كورد هاتی هه‌ر ژ هونه‌ر و ئه‌ده‌بێ كوردی یێ كلاسیك بگره‌ تا كو یێ نوو و نووخاز ئه‌ڤ سه‌خله‌ته‌ یێ دیاره‌ وه‌كو چاڤێ روژێ.

کۆمێنتا تە