پرانیا داهاتێ خێزانێ ل ههیڤا رهمهزانێ بو خوارن و ڤهخوارنایه
ئهڤرۆ، ئهسعهد رێكانی:
ئابوری كرن و خوه دوور خستن ژ مهزاختیێن زێده د ههیڤا رهمهزانێ دا و بتایبهتی دناڤا قهیرانێن نها دا گرنگیهكا مهزن ههیه، شارهزایێن ئایینی و جڤاكی ژی وهسا دیار دكهن كو پرانیا داهاتێ خێزانێ بو لێنانگههێ دهێته مهزاختن.
سامی رێكانی نڤیسهر و چالاكڤانهكێ دهڤهرا شێلادزێ یه دیار كر كو یا پێدڤیه ههر خێزانهكێ پلانهكا رێكخستی ههبیت بۆ خهرجیێن مالێ و گوت: وهكو یا دیار د ههیڤا رهمهزانا پیروزدا مهزنترین مهزاختی دهێنه كرن ب تایبهتی د جیهانا ئیسلامی دا ئهڤه ژی ڤهدگهریت بو نهبوونا پلانهكا رێك و پێك و مهزاختنهكا زێده كو د ماوێ ئێك ههیڤ دا ب ملیارههان دولار دهێنه مهزاختن كو دبیته ههمبهر داهاتێ سالهكێ یێ چهندین وهلاتان لهوما یا فهره كو ههر خێزانهكێ پلانهكا رێكخستی ههبیت بو خهرجیێن روژانه یێن مالێ ل دووڤ داهاتێ خوه دا خێزان تووشی چ گرفت و قهیرانان نهبیت.
سامی رێكانی زێدهتر گوت: دڤێت خێزان هندهك ژ داهاتێ خوه بهردهست بهێلیت وهزر د ههموو بوارێن ژیانێ دا بكهت نهك بتنێ بۆ خارن و ڤهخوارنێ ب مهزێخیت دا خێزان بشێت هاریكاریا خهلكی بكهت، دیسان بو گهریان و سهرهدان و مهزاختیێن سهرهدانێن نوژدارا و كرینا جلكا.. ههروهسا ئول و ئاینان ژی ئهڤ چهنده یا دوپات كری كو زێده مهزاختن نههێنه كرن بۆ پاراستنا ئابورێ خێزانێ و جڤاكی.
مێهڤان مهلا سهعید بیاری ماموستایێ ئایینی و شارهزا د بوارێ جڤاكی دا ل دهوكێ دیار كر كو یا فهر و پێدڤیه ههر خێزانهك ب چاڤهكێ هووربین تهماشهی ڤی بابهتی بكهن و گوت:ئهم وهك خێزان زور جارا وان ئهركێن ئایین د دانیته ل سهر ملێن مه ئهم خهمساریێ تێدا دكهین و بجهنائینن و ههردهما مروڤ ژلایێ ئابوری ڤه تهماشهی قورئانا پیروز یان فهرموودێن پێغهمبهری بكهت دێ هزر كهین كو ئهڤ ئایینه بتنێ بو ههڤسهنگیا ئابوری یا هاتیه خوار هند ب گرنگی بهرێ خوه دایه لایهنێ ئابوری ژبهركو بهشهكێ ههره گرنگه د فهلسهفهیا ئایینی دا ههروهسا ب چاڤهكێ مهزن بهرێ خوه دایه خێزانێ و ههر جولینهكا تێدا روو ددهت.
بیاری ئهو چهنده ژی گوت: خێزان وهلاتهكێ بچووكه و ههر وهلاتهكێ رێكخستن و كارگێریهكا باش نهبیت دێ كهڤیته بهرامبهر كێشهیان و ژ وان ژی كێشهیێن ئابوری د خێزانێن مهدا و ل دووڤ كهلتور و داب و نهرێتێن مه دایك یان خووشك یان ههڤژین ب رولێ ب رێڤهبرنهیهكا ئابوری رادبن، ئهڤجا زور یا گرنگه ئهو ل ئاستهكێ بلند و ب چاڤهكێ هووربین تهماشهی بابهتێ ئابوری كرنێ بكهن.
مێهڤان مهلا سهعید گوتژی: من دڤێت چهند خالهكا دیار بكهم كو پتر هاریكاریا خێزانێن مه بكهن وهكو پلان بۆ ب رێڤهبرنا لێنانگهههكائابورپارێز ب تایبهتی د ههیڤا رهمهزانێ دا و نهخاسمه د روژانێن قهیرانان دا و ژ وان خالان ژی دڤێت (لێنهرا خوارنێ) بزانیت كو ل دووڤ ئامارێن رێكخراوا (FAW) ههر 15 چركا دا كهسهك ل جیهانێ دمریت ژ برسادا و ئهو خوارنا زێده دهێته هاڤێتن دا ژیانا چهند كهسا ژ مرنێ قورتال كهت دیسان خوه دوور كرن ژ وان خوارنێن داخوازی ل سهر یا كێم بیت داكو ب ههروهیی نههێته هاڤێتن چونكی هندهك جورێن خوارنێ ههنه ههردهما دهێنه لێنان یان چێكرن پتریا ئهندامێن خێزانێ خوه ژێ دوور دكهن.
مێهڤان مهلا سهعید ئهو ژی دا دیار كرن كو ههیڤا رهمهزانێ فێرگهههكه خێزانێ و جڤاكی فێری ژیانهكا ئابوری دكهت نهك گهشتهكه بو بهرههڤكرنا خوارنێ ول دهڤ زور كهسا دهمێ بهحسێ رهمهزانێ دكهن سفرا خوارنێ دهێته بیرا وی و گوت: یا گرنگه زور جورێن خوارنێ نههێنه لێنان ژبهركو ئایینێ مه ژی ڤێ چهندێ دبێژیت و دوپات ژی دكهت كو خوارنا زور جورێن خوارنێ د ئێك دهم دا دبیته ئهگهرێ پهیدابوونا هندهك نهخوشیان چونكی هندهك جورێن خوارنا كارلیكێ ل گهل ههڤدو دكهن و ژههراوی بوون پهیدا دبیت.
مێهڤان د بهردهوامیا ئاخفتنا خوه دا دیار كر كو نابیت خێزان چاڤلێكرنا دهوروبهرێن خوه بكهت و دڤێت مروڤ ل دووڤ شیان و هزرا خوه مهزاختنێ بكهت و یا گرنگه بزانین كا دێ چهند ئهندامێن خێزانێ بو فتارێ ل مال بن و خوارن بهێته لێنان ل دووڤ ژمارا وان و ئهو مالێن ته دڤێت خوارنێ بو فرێكهی كو ئهڤهژی خێره و دیاردهكا جوانه د جڤاكی دا بۆ بهێزكرنا پهیوهندیێن جڤاكی و گوت:لێنانگهه گرنكترین ژۆر و یهكهیه دناڤ مالێن مهدا و تێچوویێن مالێ ب رێژا 70% ل لێنانگههێ دهێنه مهزاختن ههكه رێڤهبهرا دارایی ل مالێ یا هشیار بیت دێ شێت ڤێ رێژێ كێم كهت و دێ پتر سودمهند بن ژ داهاتێ خوه د ئایندهی دا.