پشتا خوه بده‌ن به‌غدا
ل چ ده‌ور و ده‌مان دیمۆكراسی ب بریارێن سیاسی و ده‌ركی ناهێته چه‌سپاندن و ب دارێ زۆرێ چ ملله‌ت نه‌بووینه دیمۆكراتیك و په‌یاده‌یا سیسته‌مێ دیمۆكرتیك ناهێته كرن ئه‌ڤه مینا قانوونه‌كێ یه و بۆ هه‌موو ده‌مان ل كاره و ئه‌و وه‌لاتێن سیسته‌مێ دیمۆكراتیك ل سه‌ر هاتیه فه‌روه‌ركرن و بیێ خوه‌سته‌كا وی وه‌لاتی، هه‌رده‌ما به‌ندكێ هێزا سه‌پینه‌ر پیچه‌كێ خاڤ ببت یان نه‌ما ب زووترین ده‌م ئه‌و وه‌لات دزڤریته سه‌ر ئێك و ووا خوه یا به‌رێ. دیمۆكراسیبوونا هه‌ر ملله‌ته‌كی د پرۆسێسه‌كا دووم درێژ دا بوورت و هه‌تا دبته پشكه‌ك ژ پێكهاتا كولتۆری. وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤین ژ ڤی كولتۆری دبێ به‌هرن و ئێكره‌نگیا كلتۆری لێ زاله و ئه‌گه‌ر چی پشتی شه‌رێ ئێكێ یێ جیهانی و ب دامه‌زراندنا ده‌وله‌تێن نوو ل شوونوارێن ده‌وله‌تا ئوسمانی، ئێك ره‌نگیا كولتۆری ره‌واجا وێ نه‌هێلا لێ دیسا نه ب ئاوایه‌ك وه‌سا كو باندۆرێ ل سه‌ر رایا گشتیا جڤاكی بكه‌ت و كولتۆرێ بیانی هه‌رما وه‌ك ژێده‌ره‌كێ ترس و سه‌همێ ژ یێ دن. ل ده‌ستپێكا دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا عێراقێ ژلایێ ئنگلیزان ڤه سیسته‌می ده‌مۆكراتیك سه‌ر ده‌ستهه‌لاتدارێن عێراقێ هاته سه‌پاندن. لێ چنكو ئه‌ڤ شێوازێ ده‌ستهه‌لاتێ ژ لایێ كولتۆری ڤه ل خه‌لكێ عێراقێ یێ نامۆ بوو ل سالا 1958ێ ب كوَده‌تایه‌كا له‌شكه‌ری ئه‌ڤ شێوازه ژبن بر. نه‌ك ل عێراقێ بتنێ ئه‌ڤ شێوازێ ده‌ستهه‌لاتداریێ نه‌هاته په‌ژراندن به‌لكو ل ته‌ڤایا رۆژهه‌لاتا ناڤین و سیسته‌مێ دیمۆكراتیك هه‌تا ئه‌ڤرۆ ژی دهشێ پترییا خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ دا كولتۆره‌كێ نامۆ و دژی پره‌نسیبێن خوه یێن ئولی و جڤاكی دهه‌ژمێرن و هه‌موو شیانێن خوه یێن ئولی و كوتۆری ددن خه‌بتاندن بۆ هه‌ره‌س پێ ئینانا ڤی شێوێ ده‌ستهه‌لاتداریێ و ئه‌زموونا لبنان، مسر، جه‌زائیر، فله‌ستین، ئیران، توركیا و ئه‌ڤرۆ ل عێراقێ (ئه‌وا ب ناڤ فیدڕال) گرۆڤێن دیارن و چه‌وان به‌رپێكا دده‌ن به‌ر سه‌ر نه‌گرتنا ڤی شێوێ ده‌ستهه‌لاتداریێ كو ل جیهانێ هه‌تا ئه‌ڤرۆ ب باشترین شێوێ ده‌ستهه‌لاتداریێ دهێته نیاسین. پشتی رووخاندنا رژێما دكتاتۆر ل عێراقێ ئه‌مریكا و هه‌ڤالبه‌ندێن وێ سیسته‌مێ دیمۆكراتیك ل سه‌ر گه‌لێن عێراقێ چه‌سپاندن و بناڤێ (هه‌ڤپشكیا نیشتمانی) ئانكو دیمۆكراتیا ئتنی و تائیفی و هه‌ر پێكهاته‌ك دوور ژ یا دن كاندیدێن خوه بۆپه‌رله‌مانی هه‌لبژارتن و ب گیانێ پێكهاته‌كێ دیار هاتنه تێزه‌كرن و پێكهاتێ دن مینا دوژمن دهشێ وی دا هاته چاندن و ب ڤێ تێزه‌كرنێ شاندنه په‌رله‌مانی، ئانكو نیشتمانه‌ك ب ناڤێ عێراقێ بۆ ته‌ڤپێكهاتێن وێ د هشێ تاكێن هه‌ر پێكهاته‌كێ دا نه‌هاته گه‌لاله كرن. به‌ریا ئه‌ڤ سیسته‌مه بهێته عێراقێ ل لبنانێ هاتیه ئه‌زموون كرن و ژبی مال وێرانیێ و نه نیشتمانی بوونا لبنانیان تشته‌ك دن نه‌هاتیه شكه‌ڤا لبنانیان و هه‌تا ئه‌ڤرۆ ژی نه‌پێكڤه‌ژیان ناڤونیشانێن لبنانێ نه. عێراق ژی كه‌ته سه‌ر شۆپا لبنانێ و هه‌ر چه‌نده ل ده‌ستپێكێ پیچه‌ك هێوری ل عێراقێ به‌رقه‌رار بوو و ب دیتنا من ئه‌و ژی ژ ئه‌گه‌رێن وێ مال وێرانیێ بوو ئه‌وا رژێما سه‌ددامێ دكتاتۆر ل پاش خوه هێلای، لێ چنكو هه‌ر پێكهاته‌كێ سنووره‌كێ دیاركری یێ خوه‌سته‌كێن خوه نه‌بوو و زێده‌باری نه‌بوونا كولتۆرێ پێكڤه‌ژیانێ هه‌ر زوو عێراق به‌ره‌ف تۆنێله‌كا تاری ڕاكێشا و ل رۆژا 14. 04. 2016 ئه‌و كێشێن خمخمی په‌قین و دێ ده‌ستپێك هه‌بت لێ دووماهیك دێ گه‌له‌كا دوور بت و به‌لكو ب پارڤه‌بوونا ڤێ عێراقا ب زۆرێ هاتیه نه‌خشه‌كرن و سیسته‌مێ ده‌ستهه‌لاتداریێ هه‌ر دیسا ب زۆرێ ل سه‌ر سه‌پاندی، دووماهیك بهێت. پارڤه‌بوونا په‌رله‌مانێ عێراقێ ب ڤی ره‌نگی نه ژ ئه‌نجامێ سه‌رگرتن و سه‌رنه‌گرتنا چاكسازیانه به‌لكو سه‌رنه‌كرتنا سه‌پاندنا ب زۆرێ یا سیسته‌مێ دیمۆكراتیكا تائیفی و ئتنی و پێكڤه گرێدانا ڤان پێكهاته‌یێن ژ هه‌ڤ جودایه و ژ فراكسیۆنێن كوردستانی ناهێت خاستن خوه بده‌نه ڤه ئالی یان ئالێ دی به‌لكو رێكا هه‌ولێرێ بگرن وپشتا خوه بده‌ن به‌غدا هه‌تا وێ رۆژا شیعه و سوونه خوه ژێك سافی دكه‌ن و ئه‌و رۆژ ژی گه‌له‌كا دووره تنێ ئه‌گه‌ر جاره‌كا دی ئه‌مریكی چووڤی نیشانی وان بده‌ن و ب زۆرێ وان و مه ل سه‌ر سفرا عێراقی بوونێ كۆمی سه‌رهه‌ڤ بكه‌ن. ژمێژه یا هاتیه گوتن” چووڤێ ئه‌ده‌بی یێ ژ به‌حه‌شتێ هاتی”.
