پشتی نسكۆیا 1975ێ رژێما ئیراقێ هزر دكر ئێدی چ شۆڕەشێن كوردی ساخ نابن
ديدار، سالار محةمةد دؤسكى:
1-5
ل زارۆكینیێ دناڤا چار دیوارێن زیندانێ ل گەل دایك و برایەكێ خوە مەزن دبیت، قوناغێن سنێلەی و گەنجاتیێ ل مالا خالێ دەرباز دكەت، و كاروانێ خواندنێ بەردەوام دبیت، و هەمان دەم بزاڤێن رێكخستنێ و كەلا كوردینیێ دناڤا هزر و بیرێن وی دا مەزن و ئاڤا دبن، هەتا دگەهیتە پلا لیوا و هەتا ئەڤرۆ بەردەوامە ل سەر خەباتێ.
عەبدولعزیز حەمید سەعید عەبدولقادر هدێنەی، خەلكێ گوندێ هدێنە ل (دەڤەرا بەرواری بالا) یێ بەرنیاس ب لیوا و د. حەسەن عەسكەری، د دیدارەكا رۆژناما ئەڤرۆ دا بەرپەرێ دیرۆك بەحسێ كاودانێن ژیانا خوە یا زارۆكینیێ دكەت، ل گەل خێزانا خوە و قوناغێن سەخت و دژوارێن ژیانێ دەرباز دكەت.
لیوا حەسەن عەسكەری گۆت: پشتی نسكۆیا 1975ی رژێما ئیراقێ هوسا هزر دكر، كو شۆرەشا كوردی چوو و ئێدی ساخ نابیتە ڤە و ل سالا 1976ێ، ژ بەر دروستكرنا رێكخستنێن نهێنی و تێكەلیا وی ل گەل هێزێن پێشمەرگەیێ كوردستانێ، بابێ من (حەمید هدێنەی) هاتە دەستەسەركرن، و ماوێ چەند هەیڤان هاتە بێ سەرۆشینكرن و دووڤ دا هاتە ئازادكرن، وی دەمی مالا مە ل گوندی بوو، وی دەمی مالێن مە ل گەل مالێن مامێ من بوون و زێدەتر ئەوا چاڤدێری ل مەكر هەتا بابێ مە هاتیە ئازادكرن، ل سالا 1978 وەك هەمی گوندێن كوردستانێ گوندێ مە كەفتە بەر دربێن رژێما ئیراقێ و هاتە سۆ تن و خەلكێ وی گوندی بۆ كومەلگەها هاتنە ڤەگوهاستن و خێزانا مە بۆ (كومەلگەها هیزاوا) سەر ب ناحیا (دەركارێ) ڤە ل قەزا زاخۆ هاتینە ڤەگوهاستن، رژێما ئیراقێ ئەوا سالان دەست ب دروستكرنا هندەك كومەلگەهان كر و ل (بێگوڤا) دەست پێكر بوو(بێرسڤێ، دەركارێ، هیزەوا، تلكەبەرێ، براهیم خەلیل) زێدەباری دروستكرنا كومەلگەها ل دەشتا سلێڤانەی و جوداهیەك دناڤبەرا كومەلگەهێن ل زاخۆ هاتینە ئاڤاكرن و كومەلگەهێن ل دەشتا سلێڤانەیا هاتینە ئاڤاكرن هەبوو، وەك پێشتر مە ئاماژە پێكری كو ل چەندین دەڤەران هاتبوونە دروستكرن وەك (بێگوڤا، دەركارێ، هیزاوا، تلكەبەرێ، رزگاری، مەرینا، باتێل، شێلادزێ، كورا، دێرەلوكێ، كانێ، قەدشێ، باگێرا) چەندین دەڤەرێن دی و مەرەم ژ ئاڤاكرنا ئەڤان كومەلگەها ئەو بوویە خەلكێ گوندێن ل سەر سنوری بهێنە ڤەگوهاستن بۆ ئەڤان كومەلگەها دا هاریكاری ل گەل شورەشێ ژ هەمی روویەكی ڤە بهێتە قوتكرن، پێگەهێ شورەشێ بێ هێزبیت و جارەكا دی شورەش شووین نەبیتە ڤە و هەر كەسەكێ بیتە پێشمەرگە و ئێدی نەشێت خوە خودان بكەت و دا هەستا كوردایەتیێ ل دەف وان كێم بیت، دیسا ئینانا ئەڤی خەلكی بۆ ئەڤان كومەلگەها دا لبن كونترۆلكرلا حوكمەتا ئیراقێ بن و چ بزاڤێن سیاسی دورست نەبن و هاتن و چوون نەبیت و ئەگەر دیڤچوون بهێـتەكرن هەر كومەلگەهەكێ كەلهەك ل نێزیك هاتە دروستكرن و هەمی ب ئێك شێواز ژ روویێ ئاڤاكرنێ ڤەن ئارمانج ژ ئاڤاكرنا ئەڤان كەلهان ئەو بوویە رێگریێ ل پێشمەرگەی بكەن بۆ هاتنا وان بۆ ناڤ ئەڤان كومەلگەها و دا خەلكێ ئەڤان كومەلگەها لبن چاڤدێری یا لەشكری بن، هێشتا گۆت: كومەلگەهێن (مەرینا و باتێل) بۆ عەرەبان هاتبوونە ئاڤاكرن و عەردێ كوردان ل سەر هاتبوونە دابەشكرن و عەرب ئینابوونە ئەوان عەردان و شێوازێ ئاڤاكرنا وان یا جودا بوو ژ كەمەلگەهێن دی و ئەو ب كونكریتی هاتبوونە ئاڤاكرن و شێوازێ وانێ ئاڤاكرنێ گەلەك تازەتر بوو و هەمان دەم جوكەكا ئاڤێ ژ بەنداڤا دهۆكێ كێشا بۆ ئەڤی خەلكێ عەرەب دا بشێت كارێ چاندنێ بكەن و ژین و ژیارا خوە دەرباز بكەن و هەر دو هوزێن (جبوری و حەدیدی) ئینابوونە دەڤەرێ.
ناڤبری گۆتژی: دیسا هەر كومەلگەهەك پێك دهات ژ نێزیكی (20) گوندان وهەر چ نەبیت دناڤا ئەڤان كومەلگەها دا بێ كاری زێدەبوو دناڤا گەنجان دا و ئاریشێن جڤاكی دێ دناڤ خەلكێ ئەڤان گوندان دا دروست بن چونكە گەلەك گوند بووینە و هەر گوندەك هزر و بیرو بۆچوون و ژین و ژیارا وان یا جودا بوویە و ب هەمی رێك و شێوازا دژایەتیا خەلكێ كوردستانێ هاتەكرن، لێ ل گەل ئاڤاكرنا ئەڤان كومەلگەها بەرۆڤاژی بۆچوونێن جوكمەتا ئیراقێ هەستا نەتەوەیی و كوردینیێ زێدەتر ل دەف خەلكێ مە گەش بوو و زێدەتر گەنجان قەستا ناف پێشمەرگەی كر و ل سالا 1978 برایێ من (عزەت) گەهشتە ناف رێزێن شورەشێ و ئەگەر مالەكێ ئێك پێشمەرگە دناڤ دا با، بڤی رەنگی ئەو خێزان هەموو دبوونە پێشمەرگە و هەست و ئاگرێ كوردینیێ دناڤا جەرگ و هناڤێن وان دا سەر هلدا و رۆژ بۆ رۆژێ گەشتر لێ دهات و گەلەك خێزان نەهاتنە خوارێ و ب ئێكجاری چوونە ناف شورەشێ وی دەمی شیانێن دارایێن بابێ من گەلەك باش بوون و پشتی ژ زیندانێ هاتیە ئازادكرن، ل سالا 1978ێ وی دەست ب كارێ (مقاولاتاكر) ئەگەر بیرا هەوە بینمە ڤە ئەو تانكێن ئاڤیێن گرێ باصێ وی دەمی بابێ من دروست كربوون، بنگەهێ (بێرسڤێ) یێ پولیسان فەرمانگەها ئەمنێ یا (باتیفان)و هەمی ژی وەك تەندەر ب شێوەكێ ئاشكەرا بۆ دكەفتن و گەلەك جهێن دی.
هێشتا گۆت: ل دەسپێكا هەیڤا 10 یا سالا 1980 دەمێ شەرێ ئیراق و ئیرانێ دەست پێكربوو و هێشتا ئەم یێ ل كومەلگەهێ دژین و هەر مامەكێ من خانیەك پێ هاتیەدان و مەژی خانیێ خوە هەبوو، ئەو خانی ب گێچێ و بەرا هاتبوونە ئاڤاكرن و هێشتا زارۆك بووم، برایێ من ل گەل بابێ من دەركەفت بوو سەر كاری، ترۆمبێلا ئەمنێ ژ نیشكەكێ ڤە بابێ من دەستەسەركرن و ئینا دەرێ خانی و هەر مەنەزانی بابەت چیە و بابێ من گۆتە دەیكا من كارێ خوە بكە و ئەم هاتینە دەستەسەركرن و برایەكێ منێ بچووك ژیێ وی پێنچ سال بوون و ئەز و برایێ من ل گەل دایكا من و بابێ من ئەم هەر چار هاتینە دەستەسەركرن، برایێ (عەبدوللا) پشتی ئەف دەنگو باسە زانی خوە بەرزەكر و پشتی سالەكێ ئەو ژی چوو دەرڤە، پشتی هاتینە دەستەركرن ئەم هاتینە رەوانەكرن بۆ قەزا زاخۆ و ل قشلا زاخۆ ل پشت قائیمقامیێ هاتینە بنەجهكرن و پشتی مە چەند خێزانێن دی ژی ئینانە وی ئاڤاهی ئێك ژوانا دەیكا (فەریق فاروق) و زەلام جوداكرن و ئەو ژی سەرا (فەریق)ێ كورێ خوە هاتبوو دەستەسەكرن وسێ كورێن وێ ل گەل هاتبوونە دەستەسەركرن، دووڤ جا خێزانەكا دی ئینا ناڤێ ژنكێ (زەینب) بوو خەلكێ گوندێ مایێ بوو و ئەو بیك و كچا وێ ل گەل بوو و چەند كورێن وێ ل گەل بوون و دووڤ دا خێزەكا دی ئینا یا (سەرەرویی) بوو ژنكەك ب چك و نەڤی ڤە ئینا و خێزانەكا (كانی ساركی ) ئینا و كور جوداكرن و هەمان دەم زەلام هاتنە جوداكرن و هاتنە رەوانەكرن بۆ ئەمنا زاخۆ و پشتی بورینا شەڤەكێ ل سەر ئەڤان روودانا رۆژا دووڤ دا سپێدێ ئەم هەمی ب ترۆمبێلێن مشەبەك ئیناینە كەلهەكێ و دەمێ هاتینە ناف كەلهێ مە دیت یا تژی ژن و بچوویكە و ئەز و دەیكا خوە و برایێ من (سەفر) پێكڤە وی دەمی (9) سالی بووم و هەمان دەم ل قەزا ئامێدیێ ژی ب هەمان شێوە هەر خێزانەكا بهێتـە دەستەسەركرن زەلام بۆ ئەمنێ دهاتنە ڤەگوهاستن و ژن بۆ كەلها ئالوكا دهاتنە رەوانەكرن.
