پشكداریا پێشمه‌رگێن ده‌ڤه‌را به‌هدینان د (داستانا پێنجۆین)
ب درێژاهیا شۆره‌شا ئیلۆنێ چه‌ندین جاران ب فه‌رمانا بارزانیێ نه‌مر پێشمه‌رگێن ده‌ڤه‌را به‌هدینان یێن چووینه ده‌ڤه‌را سنۆرێ پارێزگه‌ها سلێمانیێ و پارێزگه‌ها كه‌ركووكێ و سنۆرێ هه‌ولێرێ و پشكداریه‌كا راسته‌وخوه و كاریگه‌ر كریه د شه‌ڕ و داستانێن شۆره‌شا ئیلۆنێ ل وان ده‌ڤه‌رێن ناڤبری.
نموونێن ڤان پشكداریان د زۆرن، هه‌ر بۆ نموونه ل سالێن 1964 ـ 1975 چه‌ندین پێشمه‌رگێن نێروه‌ی و بارزانی و ئه‌ترووشی و سندی ل سنۆرێ هێزا (خه‌بات) ل گویله و به‌یاره و هه‌ورامان خه‌باتا چه‌كداری كریه.
ل سنۆرێ (هێزا رزگاری) ل شوان ده‌ردۆرێن كه‌ركووكێ و سنۆرێ (هێزا كاوه) ل میحوه‌رێ قه‌لادزێ و رانیا پێشمه‌رگێن به‌هدینان پشكداری دخه‌باتا چه‌ندین وان دا كریه، هه‌ر وه‌سا چه‌ندین پێشمه‌رگه‌ێن نێروه‌ی و دۆسكی ژۆری و گه‌ردی د ناڤ رێزێن (هێزا باڵه‌ك) داستانێن گرنك ئه‌نجامدانه.
هه‌روه‌سا ل سالا 1968 ـ 1975 نێزیكی (2000) دو هزار پێشمه‌رگێن ده‌ڤه‌را به‌هدینان وه‌ك (هێزا هه‌لگورد) هێزا كوماندۆ یا شۆره‌شا ئیلۆنێ ل ده‌ڤه‌رێن دۆكان و قه‌لادزێ و هه‌له‌بچه و جه‌له‌ولا و شوان و ده‌ربه‌ندیخان و بازیان و دۆزخورماتۆ و چه‌مچه‌مال و حاجی عمران و كه‌ركووك و باله‌كایه‌تی پشكداری د ده‌هان شه‌ر و داستانێن شۆره‌شا ئیلۆنێ دا كریه ل وان ده‌ڤه‌رێن ناڤبری دا.
هۆسانێ بۆ مه خوه یا دبیت، كو پێشمه‌رگێ ده‌ڤه‌را به‌هدینان رۆله‌ك پێشچاڤ هه‌بوویه د ڤان داستانێن ئیلۆنێ ل وان ده‌ڤه‌رێن مه ئاماژه پێ كری.
ژ وان داستانێن پڕ قاره‌مانه‌تی یێن پێشمه‌رگێن ده‌ڤه‌را به‌هدینان پشكداری تێداكری، داستانا پێنجۆین بوو كو ل هه‌ردو رۆژێن 23 و 29،121965 هاتبوو ئه‌نجامدان.
كورتیا روودانێن داستانێ
ئه‌و ده‌مێ سال و نیڤان بوون ب فه‌رمانا سه‌رۆكێ عێراقێ یێ وی ده‌می عه‌بدولسه‌لام عارف یێ شۆفینی سۆپایێ عێراقێ ب رێیا وێ لیوا عه‌سكه‌ری ئه‌وا ل پێنجۆین و ده‌ردۆرا ئانكنجی ئابلۆقه‌كا توند خستبوو سه‌ر ته‌ڤایا وان رێ و رووبارێن دچنه پێنجۆین و ده‌ردوران و تاكو سنۆرێ ئێران و باشماخ هه‌می رێ هاتبوون داخستن و سۆپایێ رژێما عێراقێ نه دهێلان وه‌لاتی یان پێشمه‌رگه و لایه‌نگرێن پارتی ژ مه‌رز و سنۆرێ پێنجۆین بچنه ئیرانێ و رژێما عێراقێ ئابلۆقه‌كا توند دانابوو سه‌ر خه‌لكێ قه‌زا پێنجۆینێ و ده‌ڤه‌را شلێر و لڤین و بازرگانی و هاتن وچوون ژ پێنجۆین بۆ ئیرانێ قوتكربوون.
خه‌لكێ ده‌ڤه‌را قه‌زا پێنجۆین ژی ب رێیا رێكخستنێن پارتی و به‌رپرسێن له‌شكری ب به‌رده‌وامی گازندێن ئابلۆقا توندا رژێما به‌غدا و قوتبوونا رێ و رێباران د ناڤبه‌را پێنجۆینێ بۆ ئیرانێ دگه‌هانده سه‌رۆك بارزانیێ نه‌مر و ئیلحاح دكرن كو ئابلۆقا ناڤبری زێده‌تر درێژ نه‌بیت، چونكو زه‌ره‌ر و زیانه‌كا مه‌زن گه‌هاندیه خه‌لكێ سلێمانیێ و پێنجۆین و ده‌ڤه‌را شلێر و ده‌ردۆران.
بارزانیێ نه‌مر هه‌ر ل هیڤیا ده‌لیڤه‌كێ بوو دا د هه‌وارا خه‌لكێ قه‌زا پێنجۆینێ بچیت و وانا ژ وێ ئابلۆقا توند رزگار بكه‌ت.
د وان ده‌لیڤێن هزركرنێ دا و د وان ده‌لیڤێن نه‌خۆش دا، ئه‌فسه‌ره‌كێ مه‌زن یێ سۆپایێ ئیرانێ وه‌ك (نوونه‌رێ شاهێ ئیرانێ) سه‌ره‌دانا بارزانیێ نه‌مر كر ل ناوپردان.
پشتی روونشتنه‌كا درێژ, ئه‌وبوو بارزانیێ نه‌مر داخوازا هاریكاریێ ژ وی ئه‌فسه‌رێ پله‌به‌رزێ ئیرانێ كر ژبوو رزگاركرنا خه‌لكێ قه‌زا پێنجۆین و ده‌ردۆران ژ ئابلۆقا توندا رژێما به‌غدا و دوباره ڤه‌كرنا رێ ورێباران ل سنۆرێ باشماخ و شلێر و پێنجۆین هه‌م ژ به‌ر داخوازا سه‌ره‌كی یا خه‌لكێ پێنجۆین و ده‌ردۆران و هه‌م دا رێ و رێبار بۆ پێشمه‌رگه و لایه‌نگرێن پارتی ژی ڤه‌ببن د ناڤبه‌را ئیرانێ و سنۆرێ پێنجۆین.
ئه‌فسه‌رێ پله‌به‌رزێ ئیرانی پشته‌ڤانیا خوه بۆ ڤێ كریارێ نیشا دا و گۆته بارزانیێ نه‌مر گه‌ر پێشمه‌رگێ كوردستانێ كاره‌كی بۆ چاره‌سه‌ركرنا ڤێ گرفتێ ئه‌نجامبده‌ت ئه‌م دێ ب (تۆپا گران) پشته‌ڤانیا پێشمه‌رگه‌ی كه‌ین.
ل به‌ر رۆناهیا ڤێ پشته‌ڤانیا عه‌سكه‌ری یا ئیرانێ, بارزانیێ نه‌مر فه‌رمان ب ده‌ستپێكرنا به‌رهه‌ڤیێن تایبه‌ت ژ بۆ ئه‌نجامدانا كریاره‌كا له‌شكری یا مه‌زن ژ بۆ رزگاركرنا خه‌لكێ قه‌زا پێنجۆین و ده‌ردۆران ژ ئابلۆقا توندا رژێما به‌غدا و ڤه‌كرنا رێ و رێباران د ناڤبه‌را ئیران و باشماخ و پێنجۆین.
ژ بۆ ده‌ستپێكرنا به‌رهه‌ڤیان، بارزانیێ نه‌مر برۆسكه‌ك بۆ هێژا (ئه‌سعه‌د خۆشه‌ڤی) فه‌رماندێ له‌شكرێ یه‌كێ به‌هدینان كر ژ بۆ دابینكرنا نێزیكی (400) پێشمه‌رگێن ده‌ڤه‌را به‌هدینان ژ بۆ پشكداریێ د داستانا پێنجۆین دا.
تێكۆشه‌ر ئه‌سعه‌د خۆشه‌ڤی ب ده‌ورێ ئامر به‌تالیۆنا(3)ل هێزا دهۆك فارس كۆره‌ماركی و ئامر سریه ل هێزا زاخۆ
عسمه‌ت دینۆ سندی راسپاردن كو بچنه (چۆمان) دا پشكداریێ د ڤێ داستانێدا بكه‌ن.
هه‌مان ده‌م ل گه‌ل ڤێ پێنگاڤێ بارزانیێ نه‌مر و چه‌ندین هه‌ڤال و پێشمه‌رگێن وی یێن تایبه‌ت ئه‌و ژی ب رێ كه‌تن و چوونه ئیرانێ و ل گوندێ (ساوجی) ل نێزیكی مه‌ریوان خوه‌جه بوون دا ژنێزیكڤه سه‌رپه‌رشتیا ڤێ داستانێ بكه‌ت
ل دووڤ برۆسكا تێكۆشه‌ر ئه‌سعه‌د خۆشه‌ڤی ئه‌و بوو ئامر به‌تالیۆنێ هێزا دهۆك فارس كۆره‌ماركی و ئامر سریێ هێزا زاخۆ عسمه‌ت دینۆ گه‌هشتنه چۆمان.
ل چۆمان ئاسانكاری ژ لایێ باره‌گایێ بارزانی ڤه بۆ وان هاتنه كرن و ب نهێنی ڤه ژ سنۆرێ ئیران ـ عێراق ده‌ربازبوون و گه‌هشتنه پیران شه‌هر یانكو (خانێ).
پاشی ژ (خانێ) چوونه سه‌رده‌شت و مه‌ریوان و ساوجی و ل گوندێ (ساوجی) ل گه‌ل بارزانیێ نه‌مر كۆم بوون و بارزانیێ نه‌مر بۆ هه‌ڤالان چاوانیا ئه‌نجامدانا كریاره‌كا له‌شكری ل پێنجوین و ده‌ردۆران شرۆڤه‌كر. هه‌روه‌سا چه‌ندین رێنمایێن پێدڤی ژی دانه وان، بارزانیێ نه‌مر گۆته وان دێ هۆن ته‌نسیقێ ل گه‌ل( مقدم عه‌زیز عقراوی) فه‌رماندارێ له‌شكرێ (3) ل سنۆرێ سلێمانیێ و ئامر سریێ هێزا خه‌بات (قاله‌سۆر) كه‌ن ژ بۆ چاوانیا ئه‌نجامدانا داستانا پێنجۆین.
پشتی وه‌رگرتنا زانیاریان ب تێروته‌سه‌ل ژ بارزانیێ نه‌مر، ئه‌و بوو فارسی و عسمه‌ت ل گه‌ل پێشمه‌رگێن وان گوندێ (ساوجێ) بجه هێلان و خوه نێزیكی گوندێن نێزیكی پێنجۆین كرن.
فارس كۆره‌ماركی و پێشمه‌رگێن د گه‌ل دا ل گوندێن (توتمان ژۆرۆ توتمان خوارۆ) ل نێزیك باشماخ ئاكنجی بوون و نیمچه باره‌گا ڤه‌كرن.
هه‌روه‌سا عسمه‌ت دینۆ پێشمه‌رگێن د گه‌ل دا ل گوندێ (بناوه سوتاو) د ناڤبه‌را باشماخ و شلێر ئاكنجی بوون و نیمچه باره‌گا ڤه‌كرن.
هه‌روه‌سا ئامر سریا هێزا خه‌بات شه‌هید (قاله‌سۆر) وی ژی پێشتر نیمچه باره‌گا ل گوندێ (سیفێ) ل ده‌ڤه‌را شلێر ڤه‌كربوون.
هه‌روه‌سا مقدم عه‌زیز عه‌قراوی دگه‌ل ئه‌فسه‌ره‌كێ ئیرانێ یێ مه‌زن یێ توپان گران ل گوندێ (باهیڤه) بوون.ا
