پشیكا هاجانی
عزه‌ت یوسف
كورته چیرۆكێن هاجانی (ده‌مێ پشیك دبنه پلنگ)، ب خامه‌كێ له‌زه‌ت هاتینه گێڕان و هێران. دلڤه‌كه‌رن، ڤه‌گه‌ڕن و بزه‌ڤه‌رن. هه‌ستێ مرۆڤی دگه‌زن و دگه‌مرن. په‌یڤێن وێ مینا هه‌یڤێ دبلندن، دڕندن، چیا دنالن و گه‌لی دهه‌ژن، ل چاره‌سه‌ریان دگه‌ڕن.
چیرۆكێن هاجانی، خوه‌شی و جانی، هه‌ر ئێك ره‌نگه‌ك ژ ره‌نگێن شه‌به‌نگا رۆژێ، هه‌ر ئێك بێهنه‌ك ژ بێهنا نێرگزێن لاتا ژۆری، هه‌ر ئێك واره‌ك، هه‌ر ئێك بوهاره‌ك مینا قه‌فته‌كا گولا پێشكه‌شی مه كرینه. قیبله‌نوما ئه‌ڤان قه‌فته چیرۆكان به‌ره‌ڤ راستیێ یه، خاروڤێچیێ ناحه‌وینیت، گه‌شته‌كا هۆشمه‌نده بۆ پاشالا نه‌وسك و شكه‌فتێن تاری یێن ئه‌ڤی واری. په‌یڤێن ژ خامه‌یێن چیرۆكنڤێسی دزێن و درژیێن تێهنا خانده‌ڤانی پێ دشكێت.
شه‌ڤه‌كێ ل كورته چیرۆكێن هاجانی خلوه بووم، نه‌شیام ل چ ئێزگه‌هان بهێن ڤه‌ده‌م هه‌تا من گۆتیێ بنك. ده‌مێ پشیك دبنه پلنگ، ژ میاوێ بۆ نڕینێ، ده‌نگێ لورینا گورگا دهێت و ل دۆر كاروانیا و شۆره‌شگێران دبه‌زن، لێ رویڤنگێن ئازادیێ چه‌نگێن خوه قژ دكه‌ن و ب پێ چۆكا به‌فرا ل ناڤته‌نگێ كه‌تی دشه‌قینن و رێیا ژیانێ ل پێشیا خوه دبڕن و دڤێت ل ژێهه‌لیكێ ڕكێ گه‌لی بێ گوهدانا ره‌نیێ بۆ سه‌ری ب سه‌ركه‌ڤن، هه‌روه‌كی مه‌حمود ده‌روێش دبێژیت: (دڤێت یان ب سه‌ركه‌ڤن، یان ژی هه‌ر ب سه‌ركه‌ڤن).
دایكا ب ناڤسالڤه چوویی ب ئاخا واری سوندخاری كاڤله گوندێ خوه به‌رنه‌ده‌ت، ل گه‌ل كاڤلكێ خانیكێ خوه ب تنێ بژیت، هه‌دارا وێ ب كێلیێن پشتا گوندی دهێت كو هه‌ڤژین و دو جه‌گه‌رێن وێ دناڤدانه. ب تنێ ل گه‌ل كۆمه‌كا پشیكێن كه‌هی دژیت، پاشی لێ كیڤی دبن و ل دایكا ره‌به‌ن دبنه پلنگ.
وه‌سایه دونیا چه‌پ و راسته، جار وه‌كی میلێ ده‌مژمێرێ و جار ژی پێچه‌وانه دزڤریت، ده‌هواتا دو ئالی جار ب راستی و جار ب چه‌پی، لێ ئه‌م بۆ كیژ ئالی خوه ب هه‌لاڤێین؟ دێ جا بێژه من ب چ ئاراسته بچین؟ بۆ ده‌ستێ راستێ كو چ راستی لێ نینه! یان بۆ چه‌پێ، كو هه‌می تێكدا چه‌پ و چیڕه!…
پشتی ئه‌ڤان چه‌پ و چیڕان، خه‌ما رێنگزێ ژی كه‌ته سه‌ر. ل گه‌ل كزگریۆكا رێنگزێ، كزگریۆك كه‌ته حه‌فكا مه هه‌میا. دایكا وێ گۆتێ دایێ قوربان ماده‌م مامۆستای گۆتیه ته نابیت بێ پێلاڤ بێیه قوتابخانه‌یێ نه‌چه، هه‌تا ساله‌كا دی به‌لكی خودایه بابێ ته بشێت بۆ ته جووته‌كێ پێلاڤا بكڕیت. رێنگزێ خوه دا پاش و كفكفا وێ بسه‌ر كفكفا قۆریێ ل سه‌ر سۆپا دارا كه‌ت، ئه‌ڤه‌یه هه‌ژاریا بێ ژیار و دلنه‌خوه‌ش. له‌وا ده‌مێ قوتابیه‌كێ ژار چوویه قوتابخانه‌یێ، ژێ پرسین ده‌مێ تو مه‌زن دبی دخوازی ببیه چ؟ نڤێسی دلخوه‌ش!.
بۆراق، بۆراق چ بۆراقه! هه‌سپه‌كێ نه‌یێ ره‌ش بوو نه یێ قه‌مه‌ر، قه‌مه‌ره‌كێ سه‌ر ره‌شی ڤه‌بوو. كحێله ژ تۆخمێ ره‌سه‌نه، به‌زۆكه و ب چارگاڤه. ده‌مێ یێ خۆرت و ل كار یێ ب چاڤدان و ب خودان بوو. رۆژا ره‌ش هات، بۆراق پیر بوو، برسیه كه‌س ل دورێن وی نه‌ما و كه‌س نینه ئالیكێ بده‌تێ، تێهنیه كه‌س نینه ئاڤێ بده‌تێ، دترسیت، حیره حیرا وی یه، كه‌س ل دویڤ ده‌نگێ وی ناهێت. پشتی چه‌ند رۆژان ته‌نشتێن وی گه‌هشتنه ئێك، په‌راسیێن وی دهاتن هژمارتن، ژ تێهنا دا لێڤێن وی قه‌شافی بوون، شهێنا وی ژ ئاخویرا وی ده‌ر نه‌دكه‌فت. هه‌تا ب حالێ خوه سه‌كتی. وه‌سایه سورێ ژیانێ.
له‌وا نڤیسه‌ر ل هه‌لدێردا ئاماژه دكه‌ته ئه‌هریمه‌نه‌كی كو د گیانێ وی دا دبێژیت: (ده‌ست به‌رداری قه‌له‌مێ خوه به و ژ مرۆڤاتیا خوه لێڤه به، خوه بكه كه‌ره‌كێ گرێدایی و هه‌ر بزڕه، بلا زڕێنا ته ب سه‌ر باژێری ب كه‌ڤیت، به‌لكی ئه‌و كه‌رێن مایین د خه‌وێ هشیار ببن و ببنه مرۆڤ). لێ بۆ به‌ختێ وی ده‌م رادوه‌ستیت و هشیار نابن.
سوندا گوندێ مه ب چیایێ بلنده، سوندا دایكا شه‌هیدی یه كو كوڕێ وێ ده‌ست هاڤێتیه دارێ برنۆیی و دژی داگیركه‌ران شه‌ركریه و ل چیای شه‌هید بوویه، سوندا هه‌زاران شێره ژنێن كوردانه كو جه‌گه‌رێن وان بۆ ئازادیا گه‌ل و وه‌لات بۆینه جانفیدا.
گه‌نجینا دانعه‌مرێ هه‌ژار پشتی چوویه پاله‌تیێ بۆ راكرنا كه‌ڤنه دیواره‌كێ هه‌ڕفته نه ده‌ركه‌ت جه‌ركێ زیری، هه‌ی ژاری ده‌ركه‌ت جه‌ركێ ژاژی، هه‌ژاری گه‌له‌ك خیال بۆ خوه دانا بوون گه‌ر گه‌نجینه‌یه‌ك بۆ ده‌ركه‌ت، هه‌تا ئینانا كچه‌كا شازده سالی.
سه‌ره‌دانا دو گه‌نجان رۆژانه بۆ گوڕستانێ، بۆ سه‌ر گۆڕێ هه‌ڤالێ خوه وه‌فاداریا هه‌ڤالینیا خوه دیار دكه‌ن، هه‌روه‌كی هه‌ر سێ ل وێرێ ساخ و پێكڤه ستران د گۆتن و ڤه‌دگێران.
نڤیسه‌ر خوه ل ره‌نگێن شه‌به‌نگا رۆژێ وه‌سا دكه‌ته خودان، گیا هێدی هێدی د به‌هی و باڤزه‌ر دبوو، مرۆڤه‌كێ كولاڤ ره‌ش و ردێن سپی ل ده‌مێ تاریگه‌وركێ د ئاخفت و پاشی غه‌واره ببوو، ترسا زێده بوو، برسا زێده بوو، هه‌ی هه‌وار چنیكێن نانی ژی نه‌بوون!.
نڤیسه‌رێ هه‌ست نازكه، ئاماژه ب ره‌وشا نه‌دیتنا زارۆكه‌كی بۆ بابێ دكه‌ت، كوڕ ژیێ وی ببوو حه‌فت سال هێژ بابێ خۆ نه‌دیت بوو، زارۆك دبێژیت: (بابێ من كیژكه؟ گۆتنه من بابێ ته یێ چوویه وه‌لاتی. سپێده‌كێ ژ خه‌و رابووم ئه‌یوانا تژی زه‌لامه،، گۆتنه من بابێ ته یێ ل سه‌رێ ئه‌یوانێ، ژ كه‌ل من خوه تێوه‌ر كر، دفنا خوه ئێخسته ستۆیێ من و بێهنا من تێر هه‌لكێشا، من ژی ده‌ستێ خوه یێ بچووك د ستۆیێ وی ئالاند و تژی روحا خوه بێهنا وی كر و هه‌یا نوكه ژی بێهنا وی د سیهێن من دا هه‌یه). ئه‌ڤه ئه‌و خه‌باتكه‌ر بوون یێن ب سالا ژ مالا خوه دوور دكه‌تن، ژ بۆ دۆزا گه‌لێ خوه ب ده‌ر و دنیا ڤه بوون.
ل دره‌نگێ شه‌ڤا چوویی، هاجانی ب تنێ و بخوه‌یی، تبلێ خوه ل سه‌ر نه‌خشێ جیهانێ سیار كر، كا كیرێ یا برینداره و ناله ناله، ئه‌تله‌سێ گۆتێ هه‌می ده‌ڤه‌ر هه‌می در، هاجانی گۆتێ راسته، لێ وارێ من سه‌رپشكه و ژ برینا بوویه سه‌ردێر… هاجانی یێ غه‌ریبه، غه‌ریب، په‌ریشانه، كه‌س رێكێ نیشا ناده‌ت.!
