په‌رتووكا 4 وچل چرا
نیهادسه‌عدوالله/2022
په‌رتووكا 4 وچل چرا یاهه‌لبه‌ستڤانان(خورشید پیرومه‌ری و سۆزا)ێ ل سالا(2021) ێ هاتیه چاپكرن وبه‌لاڤكرن ب قه‌بارێ ناڤین، كو ژ (110) لاپه‌ران پێك دهێت، ل په‌رتووكخانه‌یه‌كا ته‌هران ل وه‌لاتێ ئیرانێ هاتیه چاپكرن، پێشه‌كیا وێ ژلایێ نڤیسه‌ر و ره‌وشه‌نبیر و میدیاكارێ باژێرێ دهوكێ به‌رێز (حه‌سه‌ن فه‌تاح)ی ڤه هاتیه نڤیسین. هێژایێ نڤیسه‌ر دپێشه‌كیێ دا ئاماژه ب ناڤه‌رۆكا په‌رتووكێ دایه، به‌حسێ نڤسینا هه‌ردو هه‌لبه‌ستڤانان كرییه وب شێوه‌یه‌كێ گه‌له‌كێ تازه و جوان په‌سنا هه‌ردو هه‌لبه‌ستڤانان كریه و شیانێن وان یێن دانه به‌ر ئێكییا په‌یڤ و بڕگ و ڕستان بێ كو ئه‌و ل گه‌ل ئێك بروینن و هه‌لبه‌ستان بنڤیسن و نه ژی ل ئێك ته‌مه‌نن كو بێژین هزرێن وان نێزیكێ ئێكن لێ؛ دسه‌ربۆرێن وان دا دڤێ په‌رتووكێ و یێن به‌رێ وێ هاتینه چاپكرن ژلایێ وان ڤه، هه‌ردوكا هۆسا وه‌كی سترانبێژێن فولكلۆری په‌یڤ هاڤیتینه به‌ر ئێك دێ بیژێ ئه‌ڤه هه‌ردو ئێك كه‌سن و ژیانا خوه هه‌می یا ل گه‌ل ئێك بۆراندین وه‌ك نڤیسین و ژیانا خوه یاساده، هه‌ر وه‌سا راسته ب دو ناڤان ئه‌ڤ هه‌لبه‌سته هاتینه نڤیسین به‌لێ؛ ده‌مێ دخوینی دێ بێژی هه‌ردو ئێك كه‌سن ب دو ناڤان، ودبیت هه‌ر ل سه‌ر به‌رگێ ڤێ په‌رتووكێ هێژایێ هه‌لبه‌ستڤان ناڤێ خوه ب تنێ دانا بیته سه‌ر به‌رگێ په‌رتووكێ.
هه‌روه‌سا هێژا(حه‌سه‌ن فه‌تاح)ی نیشان ب وێ چه‌ندێ ژی دایه، كو د په‌یڤ و نڤیسینێن وان دا هۆسا دارێژتینه كو ده‌مێ ئاشق و ئه‌ڤیندار وان په‌یڤان دخوینن هه‌ر ئێك دێ هۆسا هزر كه‌ت یان خوه هه‌ژمێریت ئه‌وه قاره‌مانێ هه‌ر ئێك ژ هه‌لبه‌ستێن وان، ئه‌ڤه په‌یڤه به‌حسێ وی و قاره‌مانیا وی نه دهه‌ر هه‌لبه‌سته‌كێ دا، ئه‌ڤجار ئه‌ڤ ئه‌ڤینداره بچویك بیت یان مه‌زن، كچ بیت یان كور، دوباره ده‌ست خوه‌شیێ ل هێژا (حه‌سه‌ن فه‌تاح)ێ دكه‌م كو ب دلساخیا خوه ئه‌ڤ پێشه‌كییه دایه نڤیسین.
په‌رتووكا هه‌لبه‌ستان یا بناڤێ 4 و چل چرا ئه‌وا هاتیه نڤیسین ژلایێ نڤیسه‌ران كو ب ڕاستی دلساخی وڤیان و پشته‌ڤانیا وان، هزر و بیرێن وان گه‌له‌ك نێزیكێ ئێك بووینه و ب ڤێ رێكێ كو ئه‌ز بێژم دمێژویا باژێرێ مه دا ئێكه‌م كاره ب ڤێ رێكێ وهۆسا به‌رفره‌ه په‌رتووكه‌ك دهێته ئاماده‌كرن، هه‌ر چه‌نده دبیت جارجار به‌حسێ هنده‌ك خودانێن تبلێن زێرین، نڤیسه‌ر و ره‌وشه‌نبیر و ده‌نگبێژ وهونه‌رمه‌ندێن جۆرا و جۆر وسه‌ركرده و قاره‌مانێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ هات بیته كرن د هنده‌ك په‌رتووك وگوڤاران دا لێ؛ نه ب ڤی شێوه‌ی هۆسا ب تێر وته‌سه‌ل.
ئه‌ز ل باوه‌رم هه‌ردو هه‌لبه‌ستڤانان زه‌حمه‌ته‌كا مه‌زن برییه تاكو شیایین كۆمه‌كا بژاره ژ كه‌سێن مه ل سه‌ری به‌حسكرین ل ده‌ڤه‌را بادینا دئێك په‌رتووك دا خرڤه‌كه‌ن، هه‌ر ئێكی په‌سنا وی بهێته كرن ل دووڤ كارێ ئه‌نجام دای دژیانا خوه دا وهه‌ر وه‌سا په‌سنا وی هاتیه كرن كو ئێدێ به‌رپرسایه‌تیا وی زێده‌تر لێ كرییه، كو ڤێجا ئه‌و هه‌ناسه‌یا ئه‌گه‌ر ڤیا بكێشیت ژی بۆ نه‌هێلا و به‌رپرسایه‌تیا وی زێده‌تر لێ كر كو دڤێت كارێن باشتر وسه‌ركه‌فتی تر ئه‌نجام بده‌ت وبه‌رده‌وام د خه‌نده‌كا خه‌باتێ دا بیت، هه‌ر وه‌سا ئه‌ڤ په‌رتووكه بوویه ئه‌گه‌ر كو ئێدی نڤیسه‌ر و هونه‌رمه‌ند و ره‌وشه‌نبیرێن باژێرێن مه ب تایبه‌تی یێن گه‌نج پتر خوه بوه‌ستینن دا دكارێن باشتر ئه‌نجام بده‌ن، دا كو ل كارێن بهێن كه‌سێن وه‌كی هه‌لبه‌ستڤان(خورشید پیرومه‌ری) ناڤێن وان بكه‌نه دپه‌رتووكێن خوه دا، دبیت هه‌ر ڤێ هزرێ نه‌كه‌ت ژی.
یا دی یا من ڤیایی بێژم كو گه‌له‌ك جاران ده‌مێ هوزانڤان، ره‌وشه‌نبیر، هونه‌رمه‌ند و كه‌سانێن خودان شیان دچنه به‌ردلۆڤانیا خودایێ مه‌زن، ژنوو دێ په‌سنا وان هێته كرن، دێ كۆر و سمینار ل سه‌رهێنه دان و ژنوو دێ به‌حسێ ره‌نج وزه‌حمه‌ت وان هێته كرن، هه‌ر وه‌سا دێ ژنوو په‌رتووكێن وان هێنه چاپكرن، دێ بێژن ره‌حمه‌تی یێ هۆسا ویێ هۆسا بوو و فلان كار و بێڤان كار یێن كرین و شیانێن وی گه‌له‌ك مه‌زن بوون به‌لێ؛ قه‌ده‌رێ نه‌هێلا وان كاران ب دووماهیك بئینیت، نابێژن مه نه‌هێلا كارێن وان رۆناهیا ڕۆژێ ببینن، به‌لێ ئه‌و كه‌سێن ساخ یێن ناڤێن وان و په‌سنا وان دڤێ په‌رتووكێ دا هاتینه به‌حس كرن، ژ وان ب شه‌نس تر بوون یێن وه‌غه‌ركرین، چنكو هێشتا ساخ خوه دیتن كانێ بهایێ وان چه‌نده و چ بۆ هاتیه كرن، نه ژلایێ ده‌زگه‌ه وكۆمه‌له و رێكخرا و…..هتد ڤه به‌لكو ژلایێ دو كه‌سایه‌تیێن دل ساخ و یێن دئێك له‌ش دا دژین، ئه‌و كه‌سێن حه‌ز ژ وه‌لاتێ خوه و ژ ره‌وشه‌نبیرێن وه‌لاتێ خوه دكه‌ن، دڤێن پشته‌ڤانیا وان بكه‌ن، وئه‌ڤ رێكه باشترین رێك هه‌لبژارتی بۆ په‌سن كرنا وان و رێز لێ گرتییه، ئه‌و ژی (خورشید وسۆزان)ن.
یا دی یا من ڤیایی ل سه‌ر ڕابوه‌ستم كو گه‌له‌ك یا گرنگه بهێته گۆتن، كو من دیت دنڤیسینا نڤیسینێن هه‌ردو هه‌لبه‌ستڤانا دا، گه‌له‌ك جارا ده‌مێ مرۆڤ په‌یڤه‌كێ یان ڕسته‌یه‌كێ یان چیرۆك و هه‌لبه‌سته‌ك و سه‌رهاتییه‌كێ گوه لێ دبیت یان دخوینیت ئێكسه‌ر مرۆڤ دزانیت ئه‌ڤ نڤیسینا مرۆڤی خواندی یان گوه لێ بووی ژ (فولكلۆرێ كوردی)یه، ژبه‌ر چ؟ چنكو ده‌م وجه ونڤیسه‌رێ وێ نه‌یێ دیاره كانێ چه‌وا هاتیه نڤیسین، به‌لێ مرۆڤ دزانیت فولكلۆرێ وێ ده‌ڤه‌رێ یه، چنكو به‌حسێ هه‌ر تشته‌كێ ل وێ ده‌ڤه‌ری هه‌ی ژ هه‌می لایه‌نه‌كێ ڤه، وه‌كی ره‌وشت و تیتال، خوارن و ڤه‌خوارن، جه و دول وچیا ونزار وئاڤ و كانی و رویبار و تێكه‌لی و سه‌ره‌ده‌ریا خه‌لكێ ل گه‌ل ئێك وگه‌شت و گۆزار و ….. هتد مرۆڤ دزانیت ئه‌ڤ تشته یێ فولكلۆرێ وی وه‌لاتی یه، چنكو خودانێ وێ نه‌یێ دیاره، به‌لێ ده‌مێ مرۆڤ نڤیسینێن به‌رێزان (خورشید وسۆزان)ێ دخوینیت وان سالوخه‌تان هه‌میا د نڤیسین وان دا دبینت وخودانێ وان یێ دیاره، ئانكو ئه‌ز دشێم بێژن ئه‌ڤه چه‌نده دزڤریته شاره‌زایا وان ل ده‌ڤه‌رێ ژ هه‌می لایه‌نه‌كێ ڤه، هه‌ر وه‌سا زه‌حمه‌تا وان بری كو خرڤه‌كرنا هه‌ر سالوخه‌ته‌كێ ل ده‌ف هه‌ر ئێك ژ وان یێن به‌حسێ وان هاتیه كرن.
ل دووماهیێ ده‌ست خوه‌شیێ ل هه‌ردو هه‌لبه‌ستڤانان دكه‌م و زه‌حمه‌تا وان، هه‌رچه‌نده خودێ ژێ ڕازی ( سۆزان)ێ وه‌غه‌ركرییه وچوویه ل به‌ر دلۆڤانیا خودێ به‌لێ؛ هه‌ر یا ساخه و دێ مینت چرایه‌كێ هه‌رێ هه‌ل وه‌كی په‌یڤ و نڤیسین خوه، خودێ جهێ وێ بكه‌ته به‌حشتا به‌رین، ئه‌ڤ دیكیۆمه‌نتكرنه دێ بیته ژێده‌ره‌كێ گرنگ كو نڤیسه‌ر وڤه‌كۆله‌ر و هه‌ر كه‌سه‌ك مفای ژێ وه‌رگریت بۆ دوباره ڕاوه‌ستیانا ل سه‌ر ژیانا هه‌ر ئێك ژ وان یێن به‌حسێ وان هاتیه كرن و داخازا سه‌ركه‌فتنێ بۆ خالێ خورشید پیرومه‌ری دكه‌م و ژدل سوپاسیا وی دكه‌م كو ناڤێ من ژی دگه‌ل وان بژاره‌یێن هه‌لبژارتین د ڤێ په‌رتووكێ نڤیسای، وهه‌ر سه‌ركه‌فتی بن.
