پێگیریی ب سیسته‌مێ حوكمرانیێ پێدڤیا مانا هه‌رێمێ یه
ئحسان ئامێدی
ئه‌ركێن به‌راهیێ یێن هێزێن سیاسی د وه‌لاتی دا، پاراستنا قه‌واره‌یێ وه‌لاتی و مافێن ملله‌تی یه، و گرنگترین كارێ هێزێن سیاسی د سیسته‌مێ حوكمرانیا دیموكراتی دا پێگیری كرنه ب یاسایان و پره‌نسیبێن دیموكراتیێ و حوكمرانیێ ئه‌وێن ب هه‌لبژارتنێن گشتی دهێنه كرن و قه‌بوولكرنا ئه‌نجامان و ده‌ست ب ده‌ستكرنا ئاشتیانه یا ده‌ستهه‌لاتێ.
دیموكراتیه‌ت و یاسا و سه‌روه‌ریا یاسایێ و هه‌لبژارتن و سیسته‌مێن هه‌لبژارتنان مه‌ده‌نیه‌ت و شارستانیه‌ته و هۆكارێن ئارامیێ و سه‌قامگیێ نه و رێ خۆشكه‌رێن گه‌شه‌بوونا ته‌ڤایینه.
ژ بنه‌مایێن دیموكراتیه‌تێ هه‌لبژارتنێن گشتی یێن خۆلی نه، ب هه‌لبژارتنا دامه‌زراوین ده‌ستهه‌لاتێ یێن ده‌ربرینێ ژ ئیرادا ملله‌تی دكه‌ن، و دبنه‌رێگر ل ده‌ستهه‌لاته‌كا خۆ سه‌پین و تاكره‌و.
سیسته‌مین دیموكراتی مافێن هه‌می تاكان ب پێكهاتێن جڤاكی یێن ژێكجودا ڤه دابین دكه‌ت و ئازادیا راده‌ربرینێ و ئازادیا رێكخستنێن سیاسی و هه‌لبژارتنێن گشتی یێن زه‌لال ب ریا یاسایی رێكدئێخیت و كاری پێ دكه‌ت.
سه‌ربۆرا سیاسیا مرۆڤی دیاركریه سه‌ره‌رای كێم و كاسیێن سیسته‌مێ دیموكراتیه‌تێ لێ سیسته‌می دیموكراتی ژ هه‌می سیسته‌مێن دی یێن حوكمرانیێ باشتره و پتر دشێت ده‌ربڕینێ ژ ئیراده‌یا ته‌ڤایی بكه‌ت و بریارا باوه‌رپێدان و گوهۆرینا ده‌ستهه‌لاتێ بۆ ملله‌تی ڤه‌دگه‌رینیت و ب ئاشتیانه ده‌ستهه‌لاتێ ده‌ست بۆ ده‌ستێ دی ڤه‌دگوهێزیت.
ل هه‌می وه‌لات و ده‌وله‌تێن جیهانێ پتر ژ نه‌ته‌وه‌كی و ئاینه‌كی و ئۆله‌كی تێدا هه‌نه و تنێ ب سیسته‌می دیموكراتی دا هه‌می ئه‌و پێكهات دشێن ب مافێن خۆ شاد ببن و ده‌رفه‌تێن وه‌كهه‌ڤ و دادپه‌روه‌ری بۆ هه‌میان دخۆش بن و ئاسایشا ناڤخۆیی و سه‌قامگیریا گشتی دابین كه‌ن و بێی سیسته‌مێ دیموكراتی ده‌ستهه‌لات تاكره‌ویی و جوداهیێ و سه‌ركوتكرنێ دكه‌ت.
ئه‌و ده‌وله‌تا پتر ژ پێكهاته‌كا جڤاكی هه‌بیت و جوداهیێن ئه‌تنی و ئایینی و سیاسی هه‌بن دڤێت باشترین سیسته‌م یێ بشێت مافێن هه‌میان دابین كه‌ت كار پی َبكه‌ن ئه‌و ژی سیسته‌مێ دیموكراتی یه، یێ دشێت چه‌وساندنێ نه‌هێلیت و ب رێكا هه‌لبژارتنێن گشتی زۆرینێ دیاركه‌ت و مافێن كه‌مینێ ژی به‌رده‌ستكه‌ت.
رێكخستنێن سیاسی هه‌لگرێن چ بیروباوه‌ران بن خه‌باتێ دكه‌ن دا بگه‌هنه ده‌ستهه‌لاتێ و ئه‌و رێكخستن دشێن بگه‌هنه وی ئارمانجێ یێ بنكه‌یی جه‌ماوه‌ریێ به‌رفره‌ه هه‌بیت و پتریا ملله‌تی دگه‌لدا بیت، ئه‌ڤه ژی وی ده‌می چێدبیت ده‌مێ وێ رێكخستنێ سه‌ركرده‌كێ كارێزما هه‌بیت و هه‌لگرێ ماف و داخواز و پێدڤیێن خه‌لكی بیت و خۆ ل خه‌لكێ خۆ بكه‌ته خودان و به‌ره‌ڤانیێ لێ بكه‌ت و باوه‌ریا ملله‌تی ب ده‌ستڤه بینیت.
هه‌لبژارتنێن گشتی د سیسته‌مێ دیموكراتیدا بو هندێ یه ناڤه‌ندا ده‌ستهه‌لاتداریێ و دامه‌زراوێن وێ یێن ده‌ربرینێ ژ ئیرادا ملله‌تی دكه‌ن بهێنه هه‌لبژارتن و ژ به‌ركو هه‌لبژاردن د ژیواره‌كێ فره پارتایه‌تیدا دهێنه كرن مه‌رج نینه پارته‌ك بتنێ بشێت پتریا ره‌وا بۆ پێكئینانا دامه‌زراوێن ده‌ستهه‌لاتێ ب ده‌ستڤه بینیت، ژبه‌ر هندێ یا گونجای و ره‌وایه چه‌ند لایه‌نه‌ك خۆ بده‌نه ئێك و فراكسیۆنه‌كێ پێكبینن بۆ پێكئینانا دامه‌زراوان و رێڤه‌برنا كاروباران، و ئه‌و لایه‌نێن پێكنه‌هاتی ژی وه‌كو هێزێن به‌رهنگارا ریپێدای رۆلێ خۆ بگێرن.
خۆشبه‌ختانه سیسته‌مێ حوكمرانیا هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر پشنیار و ده‌ستپێشخه‌ریا سه‌رۆك بارزانی كریه دیموكراتی داكو ده‌ربڕینێ ژ ئیراده‌یا ملله‌تی بكه‌ت و دابینكه‌را مافێن تاك و كۆم و پێكهاته‌یێن جڤاكی بیت و ئازادیا ڕاده‌ربرینێ و رێكخستنا سیاسی مسۆگه‌ربیت و پشكداری د هه‌لبژارتنێن گشتی دا بۆ هه‌میان بیت, ل دویڤ یاسایێن هه‌رێما كوردستانێ ملله‌ت لێ ڤه‌گه‌ره و ملكه‌چبوون بۆ ئیراده‌یا ملله‌تی یه و مافێن هه‌می تاك و كۆم و گرۆپان دابینكریه كو پشكداریێ د پرۆسه‌یا هه‌لبژارتنا ده‌ستهه‌لاتێ دا بكه‌ن.
ئه‌ڤه ل هه‌رێما كوردستانێ شه‌شه‌مین پرۆسا هه‌لبژارتنا په‌رله‌مانێ كوردستانێ هاتنه كرن، له‌وان ژ لایێن سه‌ركه‌فتی د هه‌لبژارتنا په‌رله‌مانێ هه‌رێما كوردستانێ دا دهێته خواستن هه‌ر ئێك قه‌بارێ خو بزانیت و به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێمێ و ملله‌تی و پرانسیبێن دیموكراتیه‌تێ و ئیراده‌یا ملله‌تی لبه‌رچاڤ دانیت و رێزێ لێ بگریت رۆله‌كی كارا بگێریت بۆ زویتر پێكئینانا كابینه‌یا ده‌هێ یا حوكمه‌تا كوردستانێ نه‌مازه كو كاودانێن ده‌ڤه‌رێ د سه‌خت و ئالۆز و مه‌ترسیدارن، هه‌ڤگرتن و خۆ رێكخستن و خۆ بهێزكرن پێدڤیا مان و به‌رده‌وامبوون و گه‌شه‌بوونا هه‌رێم و كوردستانێ یه.
جاره‌كێ كاربده‌سته‌كی كو خۆ ب ره‌وشه‌نبیر دادنیت و ب مه‌ده‌نی دزانیت و ژ سه‌ركرده‌یێ پارته‌كا مودێرن نیشاده‌ت!،گۆت ئه‌م ئێك كورسی ژی ببه‌ین ئه‌م ده‌ستهه‌لاتین!، مخابن هۆسا ب ساناهی و ئاشكه‌را ل بهایێن مرۆڤی ئیراده‌یا ملله‌تی بهێته لێدان!، ئه‌ڤه نه لۆژیكه و نه‌رێزگرتنه ل ئیرادا ملله‌تی و نه‌پێگیریكرنه ب بنه‌مایێن دیموكراتیه‌تێ و ئه‌ڤ گۆتن و ره‌فتاره ل هه‌می بارودۆخان دا یا ره‌دكریه! له‌وان م دبێژن دیموكراتیه‌ت یانكو ملكه‌چبوون بۆ ئیراده‌یا ملله‌تی، ئه‌ڤجا ملله‌تی ل هه‌لبژارتنان یا خۆ گۆت و نهۆ گه‌را لایه‌نێن سیاسی یه هه‌ر ئێك ل گۆره‌ی قه‌باره‌یێ خۆ جهێ خۆ د دامه‌زراوێن ده‌ستهه‌لاتێ دا ببینیت یان وه‌كو ئوپوزسیۆن رۆلێ خۆ بگێریت.
دڤێت هه‌می لایه‌نان ئاگه‌هـ ژ ده‌رد و ژانێن ملله‌تی بیت و كارێن وه‌سان بكه‌ن سه‌رفرازیێ و پشتراستیێ و باوه‌ریێ ب هێز بكه‌ن دا بمینن و بشێن هه‌مبه‌ری هه‌می ركه‌به‌ری و قه‌پخازیان راوه‌ستن و سه‌ركه‌فتنێ بینن.
له‌زێ بكه‌ن پێكوه‌رن و كاروبارێن خۆ رێكبێخن ئه‌ركێن نه‌ته‌وه‌یێن مه‌زن ل هه‌مبه‌ی كورد و كوردستانێ نه.
