پەسنا ئەرێنی و نەرێنی
سەیفوللا محەمەد
یا دیارە كو پەسن و پەسنداری (مدح) د ناڤ هەموو جڤاكان دا بەربەلاڤە و كارتێكرنا خوە هەیە، چ ئەڤ كارتێكرنە ئەرێنی بیت، یانژی نەرێنی بیت، ئەو ب خوە ژی مەزنكرنا هندەك ساخلەتێن باشن بۆ كەسەكی دهێنە ئاراستەكرن، لێ دڤێت بزانین كو ئەڤ پەسنە دو رەنگی یە، یا هەی ڕاستە و د جهێ خوە دایە كو ئاراستەكرنا وێ بۆ كەسەكی هەژی یە، ئانكو د كار و كریارێن خوە دا دلسوز و خەمخۆرە و ب ڕەنگەكی باش و بێ كێماسی كارێ خوە بجهـ دئینیت، ئەڤجا د كار و پیشەیەكی تایبەت دا بیت، یانژی د سازییەك فەرمی دا بیت، هەر د چ ئاست و پلەیەكی نزم یان بلند دا بیت، ڕەنگە بێژین، ئەڤە كار و ئەركێ وی یە و دڤێت ب باشی بڕێڤە ببەت، لێ خەمخۆرییا وی دبیتە ئەگەرێ پێشڤەچوونا كارێ وی و پتر خزمەتا جڤاكی دكەت، لەوا ئەگەر پەسنا وی ژ لایێ جڤاكی ڤە بهێتە كرن، گەلەك سروشتی یە و ل گەل هندێ دبیتە پالدەرەك بۆ وی كو هێشتا ڤەژەنێ بێخیت كارێ خوە و پتر شیانێن خوە بكار بینیت، ل گەل هندێ، كارتێكرن ل دەوروبەران ژی دهێتە كرن كو گەلەك كەسێن دی چاڤ لێ بكەن و كارێ خوە باشتر لێ بكەن، ئەڤ جۆرە پەسنە گەلەك ئەرینی نە و هیچ كێماسی نینە كو پەسنا وی كەسی ژ هەژی بهێتە كرن.
دەربارەی كەسێ چ نیشانێن چەلەنگی و خەمخۆرییێ ل دەف نەبن، و بتنێ ل دووف حەز و هەوەسا خوە كار بكەت و ئەركێ خوە ب دروستی بجه نەئینیت، هینگێ پەسنكرنا وی جهێ فهێتی و شەرمزارییێ یە، چونكە دێ وەسا هزر كەت چ كێماسی ل دەف نینن و دێ مینیت ل سەر وی ستایلی و بزاڤێن پێشڤەبرنا خوە و كارێ خوە ناكەت، ئەڤ پەسنە ژی پتر ژ كەسێن دەوروبەر، خزم و كەسوكار و دوست و هەڤالێن نێزیكڤە دهێنەكرن، ئەو ژی ژ بۆ بەرژەوەندییێن خوە یێن تایبەت و كەسوكی، بێ گومان ئەڤ جۆرە پەسنە دچنە د قالبێ سالیسكی و مەلاقییێ دا، ب ڕەنگەكی نەرێنی كارتێكرنێ ل جڤاكی دكەت، نە دوورە ب ڤێ چەندێ ڕێكێن نە شەرعی پەیدا ببن بۆ ئەنجامدانا هندەك كاران د بەرژەوەندا هندەك تاكەكەسان دا، ئەڤەژی ڕێخۆشكرنەكە بۆ پەیدابوونا دزی و گەندەلی و هەر سەختەكارییەكی، لەورا دڤێت ئەم هەموو د گەل جۆرێ ئێكێ یێ ئەرێنی و مفادار بین و ڤی جۆرێ نەرێنی و زیانبەخش پاڤێژینە د تەنەكا گلێشی دا.
