چار ژ گرنگترین ئاریشێن ساخلەمیێ د زڤستانێ دا
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ل وەرزێ زڤستانێ پلێن گەرمیێ نزم دبن و نەساخیێن گرێدای سەرمایێ بەربەلاڤ دبن دناف خەلکی داو بەربەلافترین نەساخیێن ڤی وەرزی و رێکێن خو پاراستنێ دێ دیارکەین:
ئێشانا گەوریێ:
بەلاعیم ئێک ژ نەساخیێن بەربەلاڤێن وەرزێ زڤستانێ یە، ئانکو ئاریشەکە کو بارا پتر پشتی توشبوون ب ڤایروسەکی دیاردبیت ، گەلەک بەلگە ھەنە کو گوھۆرینێن پلا گەرمیێ ھەروەک چوونا مروڤی ژ جھەکێ گەرم وەک مالا مروڤی بۆ ژدەرڤە کو پلا گەرمیێ یا نزمە دێ شێت مرۆڤی تووشی ئەڤێ نەساخیێ کەت.رێکەکا ب ساناھی و بلەز بۆ چاکبوونا گەوی ئێشانێ ھەیە، ئەوژی ب کارئینانا ئاڤا خوێ و زڤراندنا وێ دگەویێ دا و ئەف کارە دبیتە ئەگەرێ پاقژبوونا گەوریێ و ھەروەسا تایبەتمەندیا دژایەتیکرن ئانکو چارەکرنا ھەودانا گەویێ ھەیە و کاریگەریەکا باش ھەیە، و شیرەت دھێتە کرن کو ھیچ کەسەک سەربخو (ئەنتی بایوتیک)ئانکو دەرمانا ب کار نەئینیت.
رەبۆ (بھێن تەنگی):
ئاڤ و ھەوایێ سار ئێک ژ کاریگەریانە بۆ پتر دیاربوونا نیشانێن ئەڤێ نەساخیێ وەک خرخرا سنگی و بێھن تەنگی بوویە کەسێن ھەلگرێ ڤێ نەساخیێ پێدڤیە وەرزێ زڤستانێ پتر خۆ ب پارێزن ژ سەرمایێ باشترە کو کەسێ توشبوویێ ڤێ نەساخیێ دوان روژێن کو پلا گەرمیێ زور یا نزمە و ھروبا ھەیە ل مال دەرنەکەڤن لێ ئەگەر دەرکەفتن ل دەمێ دەرکەفتنێ باشترە کو شالەکێ ب کاربینن بۆ پاراستنا دەڤ و دفنێتن خۆ ژ ھروبای و ھەوایێ سار و ھەروەسا ل ڤان جورە روژان دەرمانێن خۆ ب رێک و پێک ب کاربینیت.
ھشکبوونا پیستی:
ھشکبوونا پیستی ئاریشەکا بەربەلاڤە ل وەرزێ زڤستانێ پیستێ لەشێ مروڤی ب تایبەتی سەروچاڤ و دەست پێدڤیە ژ ھشکبوونێ بھێتە پاراستن، پتریا خەلکی ھندەک کرێمان ب کاردئینن بۆ پاراستنا پیستی ژ ھشکبوونێ کو ئەڤ کرێمە پیستێ مروڤی ژ ھەلمبوونا تەراتیا سروشتی یا پیستی دپارێزیت، بوویە باشترین دەم بۆ بکارئینانا ڤان جورە کرێمان پشتی سەرشووشتنێ یە کو ل وی دەمی پیستێ لەشێ مروڤی تەراتیا پێدڤی ھەیە.
پەرسڤ( ئەنفلاوەنزا):
پەرسیف ئێکە ژ ئاریشێن دیتر یێن وەرزێ سەرمایێ کو کەسێن ژیێ وان سەر 65 سالیێ دا ھەروەسا کەسێن کو نەساخیێن درێژ خایەن وەک ئێشا شەکرێ و نەساخیا گولچیسکا ھەین پتر ژ کەسێن دیتر ئەگەرێ توشبوونا وان ھەیە ب ڤێ نەساخیێ .
تاکو ئەڤ نەساخیە زوو بھێتە چارەسەرکرن پێدڤیە کو نەساخ زوو قەستا نوشداری بکەت و ئاموژگارێن نوشداری پەیرەو بکەت.