چاوا خوه ژ كریزا دراڤى دوور بكهین؟
سهردار شاكر سلێڤانهى
ژبهركو پتریا وهلاتێن عهرهبى و وهلاتێ عیراقێ ژى پشتبهستنێ ل سهر سیاسهتا دراڤی یا جێگر یان یا نهگۆر دكن, سهرهرایى بزاڤا دانا چاكسازیێن ئابوورى و دارایى ل ڤان وهلاتان, هێش سهروت و سامانێ ڤان وهلاتان گهلهك مهترسیا هاتن خوارا بهایێ دراڤێ وان ههیه, زێدهبارى بهرى پهژیكا كۆرونایێ وهبهرهێنانێن بیانى ل ڤان وهلاتان زێدهببوون و ههتا گههشتینه زێدهتر ژ (200) ملیار دۆلاران. ههلبهت بهرتهنگیا كاودانێن ئابوورى و گوهۆرینێن زێده د وهبهرهێنانا بیانى دا گهشه كرنا ئابوورى لاواز كریه و رێژا ههژاریێ ژى زێدهكریه, ههتا چهند چاكسازى هاتبنهكرن و بهێنه كرن ژى گرنگیا خوه یا ههین, بهلێ ژلایێ وهبهرهێنهرێن بیانى یا پشتراست نینه. لهوا دهستكرن ب چاكسازیان د ناڤا ئابوورێ وهلاتى دا و ب تایبهتى د چارچووڤێ قانوون و بنهمایێن وهبهرهێنانێ دا و ب تایبهتى خوهشكرنا رێكان بۆ وهبهرهێنهرێن بیانى و رێكدان و رێزگرتن ل ههمى جۆرێن ئازادیان تایبهت ب وهبهرهینهرێ بیانێڤه داكو ژینگهها ئهو داخواز دكت و زهمین سازى بۆ بهێته ئاسانكرن و ب ئازادیى دراڤێ خوه بدت كارى ل ناڤا وهلاتى. ههلبهت ل وهلاتێ عیراقێ و ههرێما كوردستانێ ژى هندهك خالێن نهرێنى كارتێكرن د دهستڤهئینانا دراڤێ بیانى دا كریه و ب تایبهتى د وارێ وهبهرهینانا بیانی دا، ئهو ژى پێكهاتینه ژ: لاوازیا كهرتێ دارایى و بهنكى ژبهركو گهلهك جاران دهستپاكى و رهوشت و دانوستاندنێن گونجایى ژلایێ كارمهند و رێڤهبهرێن دهزگههێن دارایى و بهنكى ل وهلاتێ عیراقێ دا نه ل ئاستێن پێدڤینه و نهكارن حهزێن وهبهرهێنهرێن بیانى پڕبكن, لاوازیا ئابوورى و پشتبهستن ل سهر كهرتهك دیاركرى و بكارئینانا دراڤ و یهدهكێ هلگرتى د رۆژانێن قانوونى دا, دیسا رێك دان ب هندهك كۆمپانى و كارگههێن دهستنیشانكرى و بچووك و ب تایبهتى دروستكرنا پهیوهندیان ل گهل كۆمپانیێن بیانى یێن دڤێن ل ناڤ وهلاتى كاربكن. لێ دا یهدهكێ وهلاتى ژ دراڤێن بیانى زێدهببت پێدڤیه هندهك هشیارى ههبت بتایبهتى ژلایێ بكارئینانا سیاسهتێن لێكگوهارتنا دراڤان یێن نهرم كو دگهل كاودانان بهێنه گونجاندن, پشخستنا بازارێن دارایى یێن ناڤخوهیى كو گرنگیێ ب وهرگرتن و دانا قهران بهێتهكرن د ناڤا وهلاتى دا و ب دراڤێ ناڤخوهیى, باشتركرن و بهێزكرنا چاڤدێریێ ل سهر كهرتێ دارایى و بانكى ژبهركو زۆربهیا كریز و قهیرانان پهیدا دبن ژ ئهنجامێ لاوازیا چاڤدێریێ و نهگرنگیدان و خوهدووركرن ژ بهرتیلان, ههروهسا راستى و دروستى دكارێ دهزگههێن دارایى دا كو ههمى كهس بكارن بزانن كا ئهڤ دهزگههه د چ كاودان دا دهرباز دبن, راگرتنا ههڤسهنگیێ د ناڤبهرا یهدهكێ دراڤێن بیانى و بكارئینانا وى. لهوا دا وهلاتێ عیراقێ و ههرێما كوردستانێ ژ ئاریشه و كریزێن دراڤی دوورببن پێدڤیه خوه دووربكن ژ وهرگرتنا قهریێن بیانى و ب تایبهتى ب دراڤێ وان وهلاتان و دیسا یا باشتره رێ ب وهبهرهینهرێن بیانى و كۆمپانیێن مهزن و بناڤودهنگ بهێتهدان یێن سهنگا خوه ههیى ل سهرانسهر جیهانێ و بهێنه سهرمایێ خوه ل ناڤ وهلاتى دا بكاربینن دا ههم سهقامگێریهك دراڤى ههمژى ئابوورى پهیدا ببت چونكى گهر وهلات نهكارت ب رێیا زێدهكرنا كهلوپهلان و بهرههمێ ناڤخوهی بۆ ژ دهرڤهى وهلاتى دراڤێن بیانى بدهست بێخت، دكارت ب رێیا كۆمپانى و وهبهرهێنهرێن بیانى وهربگرت و دیسا گهر ئهڤ ههردو چارهسهریه ب زهحمهت بوون, رێكگرتن ل بهر زێدهبوونا بهرههمێ بیانى یێ دهێته د ناڤ وهلاتى دا بهێتهگرتن، چونكى ب ڤێ رێیێ ژى دراڤێ بیانى دێ مینت ل وهلاتى و بهایێ دراڤێ ناڤخوهیى دێ سهقامگیربت و كریزێن دراڤی دێ كێمتربن و ئابوورى ژى دێ بهر ب ورارێ ڤه چت.